Халықтың өмір сүру деңгейі: дамудың экономикалық және әлеуметтік индикаторлары

Мақаланың тақырыбы адамдардың әл-ауқаты, олардың физикалық және әлеуметтік денсаулығы халықтың өмір сүру деңгейі мен сапасына және жалпы қоғамның экономикалық тұрақтылығына әсер ететіндігіне байланысты өзекті болып табылады. Зерттеу тақырыбының мақсаты Қазақстандағы халықтың өмір сүру деңгейін көрсету және проблемаларды шешудің негізгі жолдарын көрсету болып табылады. Зерттеу барысында келесі әдістер қолданылды: көрсеткіштердің абсолютті және салыстырмалы өзгеруі, аймақтар бойынша көрсеткіштерге салыстырмалы талдау, графикалық әдіс, дедукция және индукция, экономикалық- статистикалық әдіс. Авторлар жүргізген зерттеулердің нәтижелері бойынша қорытындылар мен ұсынымдар халықтың өмір сүру деңгейін арттыру мақсатында ел мен өңірлердің экономикалық дамуын одан әрі дамытуға және жетілдіруге бағытталған. Жүргізілген зерттеулердің нәтижелері бойынша халықтың өмір сүру деңгейін арттыру шаралары ұсынылды, оларға мыналар жатады: негізгі критерийлердің бірі ретінде халықтың табысын ұлғайту;әлеуметтік саланы қолдау және дамыту, халықтың кедейлік деңгейін төмендету;елдер халқының жоғары сапалы және қолжетімді азық-түлікпен және киіммен қамтамасыз етілуі және т. б. Зерттеу тақырыбы өзекті және ауқымды болып табылады, осыған байланысты бір басылымда халықтың өмір сүру деңгейін арттыру мәселелері мен жолдарын көрсету мүмкін емес болып көрінеді. Осыған байланысты проблемаларды әр түрлі аспектілерде одан әрі зерттеу және зерттеу жоспарлануда.

1. Brimbetova, N. Zh., & Chulanova, Z. K. (2021). Distribution of the population in the regions of Kazakhstan: methodology of analysis and reproduction trends. The scientific heritage [Nauchnoe nasledie], 4(73), 8-17. https://doi.org/10.24412/9215-0365-2021-73-4-8-17. (In Russ.)

2. Bureau of National Statistics (2022). [cited November 25, 2022]. Available: http://www.stat.gov.kz. (In Russ.)

3. Chulanova, Z. K. (2022). Quality of life of the population of Kazakhstan: assessment of the main parameters and identification of problem areas. Journal of Asian and African Studies [Zhurnal aziatskih i afrikanskih issledovanij]. https://doi.org/10.1177/00219096221120924. (In Russ.)

4. Department of Statistics of the Eurasian Economic Union for 2017-2021, (2021). Ranking of the countries of the world by the level of gross national income per capital. Humanitarian portal: research. [cited October 10, 2022]. Available: http://www.eurasiancommission.org/ru. (In Russ.)

5. Drobot, E. V., & Vartanova, M. L. (2019). Economic security: conceptual foundations and assessment of personal security in the countries of the Eurasian Economic Union. Economic relations [Ekonomicheskie otnosheniya], 4, 2621-2648. https://doi.org/10.18334/eo.9.4.41279. (In Russ.)

6. Elakhovsky, V. S. (2020). Measurement of regional differences in the standard of living in Russia. Questions of statistics [Voprosy statistiki], 27(5), 48-57. https://doi.org/10.34023/2313-6383-2020-27-5-48-57. (In Russ.)

7. Kolosnitsyna, M. G., Kossova, T. V., & Sheluntsova, M. A. (2019). Factors of life expectancy growth: cluster analysis by countries of the world. Demographic review [Demograficheskoe obozrenie], 6(1), 124-150. (In Russ.)

8. Kossova, T. V. (2020) Factors of life expectancy growth in modern Russia. Questions of statistics [Voprosy statistiki], 27(5), 76-86. https://doi.org/10.34023/2313-6383-2020-27-5-76-86. (In Russ.)

9. Koval, P. K., & Polbin, A. V. (2022). Assessment of consumer behavior of households in the Russian Federation. Questions of Economics [Voprosy ekonomiki], 3, 98-117. https://doi.org/10.32609/0042-8736-2022-3-98-117. (In Russ.)

10. Kuzembekova, R. A., & Zhanbyrbaeva, A. N. (2022) Socio-economic factors of poverty in rural areas of Almaty region and prospects for their regulation. Economics: the strategy and practice, 17(3), 81-95. https://doi.org/10.51176/1997-9967-2022-3-81-95. (In Russ.)

11. Kuznetsova, O. V. (2019). Settlement transformation and the problems of its adequate consideration in the spatial development strategy. Population and Economics [Naselenie i ekonomika], 3(1), 53-62. https://doi.org/10.3897/popecon.3.e34777. (In Russ.)

12. Lukyanova, A. L. (2023). Centralization and regionalization of minimum wages: Russian experience. Questions of Economics [Voprosy ekonomiki], 1, 86- 104. https://doi.org/10.32609/0042-8736-2023-1-86-104. (In Russ.)

13. Malthus, T. (2023). The experience of the law on population. Litres. (In Russ.)

14. Morozova, Yu. (2019). A. Socio-economic factors affecting the life expectancy of the population in Russia and abroad in the conditions of digitalization. Economics and Managemen [Ekonomika i upravlenie], 10, 74-82. https://doi.org/10.35854/1998-1627-2019-10-74-82. (In Russ.)

15. Mukhamediev, B. M. (2016) Analysis and assessment of the impact of the Eurasian Economic integration on income, inequality, level and quality of life of the population. Bulletin of the Treasury - Economic Series [Vestnik KazNU.- Seriya ekonomicheskaya], 5(117), 65-71. (In Russ.)

16. Nurmukhametov, N. N., Belousova, E. V., Utarbayeva, G. K., & Bulakbai, Zh. M. (2022). Economic stimulation of household business activity in the economy of Kazakhstan. Economics: the strategy and practice, 17(3), 36-48. https://doi.org/10.51176/1997-9967-2022-3-36-48. (In Russ.)

17. Okunev, I. Yu., Barinov, S. L., Belyakov, A. A., & Polyakova, Ya. (2021). Cross-country spatial dependencies on human development indicators. Regional economy [Ekonomika regiona], 17(3), 855- 872. https://doi.org/10.17059/ekon.reg.2021-3-10. (In Russ.)

18. Reclu, E. (1906). Wealth and poverty. Moscow: L.O. Krumbyugel and N.N. Khudyakov. (In Russ.)

19. Saurukova, A. K., Denisova, O. K., & Kabdulsharipova, A. M. (2022). Assessment of the standard of living of the population of the regions of the Republic of Kazakhstan. Bulletin of the University “Turan” [ Vestnik universiteta «Turan»], 1, 92-102. https://doi.org/10.46914/1562-2959-2022-1-1-92-102. (In Russ.)

20. Sansyzbayeva, H. N., Ashirbekova, L. Zh, Pisula, T., & Muslimankulova, A. A. (2022). The impact of the pandemic on the socio-economic development of Kazakhstan. Economics: the strategy and practice, 17(3), 6-21. https://doi.org/10.51176/1997-9967-2022-3-6-21. (In Russ.)

21. Smith, L. (2011). Research on the nature and causes of wealth. Litres. (In Russ.)

22. Surinov, A. E., & Luppov, A. B. (2021). The impact of regional differences in the cost of living on national estimates of income inequality. Economy of the region [Ekonomika regiona], 17(3), 814-827. https://doi.org/10.17059/ekon.reg.2021-3-7. (In Russ.)