ОРТАЛЫҚ АЗИЯДАҒЫ АДАМ ДАМУЫНЫҢ ПРОБЛЕМАЛАРЫ МЕН МҮМКІНДІКТЕРІ

Зерттеудің мақсаты адам дамуының жаһандық рейтингінде Орталық Азия елдерінің орнын анықтау болып табылады. Әрбір ел үшін есептелген адам даму индексі дамудың қазіргі шығармашылық және деструктивті факторлары арасындағы тепе-теңдіктің тиімділігін сипаттайтын оның дамуының өзіндік көрсеткіші болып табылады.Талдау барысында экономикалық және статистикалық зерттеу әдістері, салыстыру, феноменді танымдық танымның диалектикалық әдісі қолданылады. Зерттеулер Қазақстан Республикасы Ұлттық экономика министрлігінің Статистика комитетінің деректері, БҰҰДБ, Дүниежүзілік банк, Дүниежүзілік экономикалық форум, халықаралық рейтинг агенттіктері және т.б. деректерінен алынған.Мақалада адам дамуының мәнін түсінудің тәсілдері қарастырылып, оның құрамдас бөліктері баяндалған; қазіргі заманғы экономикалық жағдайлардағы адам дамуының индексін есептеудің қалыптасу әдістерін бағалау әдістемесі зерттеледі. Құжатта Орталық Азия елдерінің әлеуметтік-экономикалық дамуының факторлары келтірілген. Адам дамуы индексінің құрамдас бөліктерінің динамикасы мен қазіргі заманғы параметрлерін талдау атап айтқанда, орташа өмір сүру ұзақтығы, білім беру, Орталық Азия елдерінің жан басына шаққандағы жалпы ұлттық табыс, ұлттық экономикалардың бәсекелестік артықшылықтары, кемшіліктері мен даму әлеуеті қарастырылған.Қазақстандағы адам әлеуетінің құрамдас бөліктерінің динамикасын талдау әлеуметтік-экономикалық дамуда қол жеткізілген прогресске, әл-ауқаттың артуына, адам даму үдерістерін зерттеуге байланысты мәселелердің маңыздылығына қарамастан, инновациялық экономикаға көшу жағдайында оны қалыптастыру үдерісінде сапалы өзгерістерге бағытталған бірқатар әдістемелік және ұйымдастырушылық міндеттерді шешумен байланысты.

АДАМ ДАМУЫ, ОРТАЛЫҚ АЗИЯ, ҰЗАҚ ӨМІР СҮРУІ, БІЛІМ БЕРУ, ТАБЫС, ЧЕЛОВЕЧЕСКОЕ РАЗВИТИЕ, ЦЕНТРАЛЬНАЯ АЗИЯ, ОЖИДАЕМАЯ ПРОДОЛЖИТЕЛЬНОСТЬ ЖИЗНИ, УРОВЕНЬ ОБРАЗОВАНИЯ, ДОХОД

1. The Real Wealth of Nations: Pathways to Human Development. Human Development Report 2010. - New York: Palgrave Macmillan Houndmills, 2010. - 238 pp.

2. Смит А. Исследование о природе и причинах богатства народов: пер. с англ. Антология экономической мысли. - М.: Эксмо, 2007. - 960 с.

3. Маршалл А. Основы экономической науки: пер. с англ. // Антология экономической мысли. - М.: Эксмо, 2007. - 832с.

4. Keynes J. M. Economic Possibilities for our Grandchildren. Essays in Persuasion. - N.Y.: W. W. Norton & Co, 1963. - Р.358-373.

5. Sen, A.K. (1977). On weights and measures: informational constraints in social welfare analysis. // Econometrica. - 1977. - 45. - Р.1539-1572.

6. Baru S. Mahbub ul Haq and Human Development: A Tribute. // Economic and Political Weekly. - 1998. - Vol. 33, No. 35. - Р. 2275-2279.

7. Schultz T.W. Human Capital: Policy Issues and Research Opportunities. - New York: National Bureau of Economic Research, 1972. - 84 р.

8. Becker, G.S. Human Capital: A Theoretical and Empirical Analysis, with Special Reference to Education. (3rd Edition). The University of Chicago Press, 1994. - 402 p.

9. Benson P.G., Scroggins W.A. Globalization and convergence-divergence of HRM across nations: New measures, explanatory theory, and non-standard predictions from bringing in economics // Human Resource Management Review. - 2016. - № 26. - Р.338-351.

10. Lui S., Lau C., Ngo H. Global convergence, human resources best practices, and firm performance: A paradox. // Management International Review. - 2004. - №44, 67-86.

11. Iwamoto H., Takahashi M. A. Quantative approach to Human Capital Management // Procedia Social and Behavioral Sciences. - 2015. - № 172. - Р.112-119.

12. Gooderham P., Nordhaug O. One European model of HRM? Cranet empirical contributions // Human Resource Management Review. - 2011. - № 21(1). - Р.27-36.

13. Brewster C. 2007. Comparative HRM: European view and perspectives // International Journal of Human resources management. - 2007. - №18 (5). - Р.769-787.

14. Rowley C., Benson J. Convergence and divergence in Asian human resource management. // California Management Review. - 2002. - № 44 (2002). - Р.90-109.

15. Чуланова З.К. Проблемы конкурентоспособности человеческого капитала Казахстана в условиях Таможенного союза // Евразийская экономическая интеграция. - 2011. - № 1. - С.43-54.

16. Almond P., Gonzalez-Menendez, M. Cross- national comparative human resource management and the ideational sphere: A critical review. // International Journal of Human Resource Management. - 2014. - №25. - Р.2591-2607.

17. Ariss A., Sidani Y. Divergence, Convergence, or Crossvergence in International Human Resource Management. // Human Resource Management. - 2016. - Volume 26, Issue 4. - Р.283-288.

18. Кошанов А.К. Индустриально-инновационная стратегия и экономический рост. - Алматы: Қазығұрт баспасы, 2012 г. - 384 с.

19. Мельдаханова М.К. Человеческий капитал и устойчивое развитие Казахстана: теория, приоритеты и механизм реализации. - Алматы: ИЭ КН МОН РК, 2011. - 341 с.

20. Шокаманов Ю.К. Человеческое развитие в Казахстане: методология измерения и анализ. - Алматы: Агентство РК по статистике, 2003. - 371 c.

21. Чуланова З.К., Усенова А.С. Методические подходы к определению стоимости человеческого капитала // Экономика: Стратегия и практика. - 2014. - № 1. - С.49-55.

22. Human Development Report 2018. Planning the Opportunities for a Youthful Population. United Nations Development Programme (UNDP). - 160 pp.

23. Чуланова З.К. Человек в системе факторов, определяющих конкурентоспособность страны, в условиях формирования новой экономики // Казахстан-2050 в условиях десяти глобальных вызовов века / Институт экономики КН МОН РК, East West association for Advanced Studies and Higher Education GmbH, 2015. - С.301-314.

24. Caplan B. The Myth of the Rational Voter: Why Democracies Choose Bad Policies. - Princeton University Press, 2007. - 296 p.

25. Human Development Indices and Indicators 2018. Briefing note for countries on the 2018. Statistical Update. [Электрондық ресурс] URL : http://hdr.undp. org/sites/default/files/2018_human_development_ statistical_update.pdf (өтініш берген күні: 5.11.2018)

26. Салиев А.С., Янчук С.Л. Размещение производительных сил и поляризованное развитие экономики Республики Узбекистан. - Ташкент, 2005. - 256 c.

27. Бабурин В.Л. және басқалар. Двадцать лет разделенного единства: экспедиционные записки. - Смоленск: Ойкумена, 2016. - 384 с.

28. Nyussupova G., Rodionova I. Demographic situation and the level of human development of the Republic of Kazakhstan: region aspects. // Bulletin of Geography. Socio-economic Serias. - 2011. - №16. - C.75-87.

29. Қазақстан Республикасы Ұлтық экономика министрлігі Статистика комитеті. [Электрондық ресурс] URL: http://stat.gov.kz/ faces/homePage/homeDinamika.pokazateli?_ afrLoop=1079862782299677#%40%3F (өтініш берген күні: 5.11.2018)