Қазақстандағы әлеуметтік кәсіпкерліктің дамуының қазіргі жағдайына талдау

Мемлекеттің әлеуметтік өсу жолдарының бірі мемлекеттік басқару саласында мүгедектігі бар адамдар үшін жаңа жұмыс орындарын құру болып табылады. Осы бағыттағы ең табысты және бәсекеге қабілетті саясаттың бірі - әлеуметтік кәсіпкерлікті дамыту. Бүгінде әлеуметтік кәсіпкерлікке әлемдік деңгейде үлкен көңіл бөлінуде. Дегенмен, әлеуметтік кәсіпкерлік теориясы әлі де тұжырымдамалау сатысында, өйткені әртүрлі елдерде әлеуметтік кәсіпкерлікті қамтудың әртүрлі ерекшеліктері және әлеуметтік кәсіпкерлік бастамаларға әртүрлі көзқарастар бар. Қазақстан үкіметі тұрақты даму мақсаттарына қол жеткізу және әлеуметтік проблемаларды шешу құралы ретінде тұтастай кәсіпкерлікті, оның ішінде әлеуметтік кәсіпкерлікті дамытуға қызығушылық танытуда. Көптеген авторлардың еңбектерін талдай отырып, мақалада әлеуметтік кәсіпкерлікті анықтайтын негізгі сипаттамалар мен факторлар анықталды. Зерттеуде Қазақстандағы әлеуметтік кәсіпкерліктің ағымдағы жағдайын талдау және оның әлеуметтік-экономикалық көрсеткіштерге әсерін анықтау мақсатында регрессиялық талдау жүргізілді. Қазақстанда жұмыссыздық, кедейлік және өңірлік теңсіздік сияқты түрлі әлеуметтік проблемалар бар. Әлеуметтік кәсіпкерлік инновациялық шешім- дерді құру арқылы осы мәселелерді шешудің тиімді тәсілі ретінде қарастырылады. Мақаланың мақсаты - теориялық және эмпирикалық зерттеулерді талдау, әлеуметтік кәсіпкерлік тақырыбындағы әртүрлі көзқарастарды біріктіру және Қазақстандағы «әлеуметтік кәсіпкерліктің» жағдайын талдау арқылы оны дамыту мүмкіндіктерін анықтау. Зерттеудің ғылыми жаңалығы экономикалық даму мен әлеуметтік кәсіпкерліктің көрсеткіштері арасындағы байланыспен анықталады.

1. Aukenov, E. M. (2023). Assessing the effectiveness of social entrepreneurship entities in Kazakhstan. Bulletin of Science, 2(59), 12-24. (In Russ.)

2. Applied Economics Research Center (2024). A large-scale study on social entrepreneurship was conducted in Kazakhstan [cited March 21, 2024]. Available at: https://aerc.org.kz/news/masshtabnoe-issledovanie-o-socialnom-predprinimatelstve-proveli-v-kazahstane (In Russ.)

3. Bespalyi, S. V. (2022). Development of social entrepreneurship in Kazakhstan: Analysis and factors. Central Asian Economic Review, (5), 44-53. (In Russ.) https://doi.org/10.52821/2789-4401-2021-5-44-53

4. Blagov, Yu. E., & Arai, Yu. N. (2010). Social entrepreneurship: problems of typology (preface to the section). Bulletin of St. Petersburg University. Management, (3), 109-114. (In Russ.)

5. Bureau of National Statistics (2023). [cited December 3, 2023]. Available at: http://www.stat.gov.kz

6. Chell, E., Nicolopoulou, K., & Karata§-Ozkan, M. (2010). Social entrepreneurship and enterprise: International and innovation perspectives. Entrepreneurship & Regional Development, 22(6), 485-493. https://doi.org/10.1080/08985626.2010.488396

7. Choi, N., & Majumdar, S. (2014). Social entrepreneurship as an essentially contested concept: Opening a new avenue for systematic future research. Journal of business venturing, 29(3), 363-376. https://doi.org/10.1016/j.jbusvent.2013.05.001

8. Certo, S. T., & Miller, T. (2008). Social entrepreneurship: Key issues and concepts. Business horizons, 51(4), 267-271. https://doi.org/10.1016/j.bushor.2008.02.009

9. Driver, M. (2012). An interview with Michael Porter: Social entrepreneurship and the transformation of capitalism. Academy of Management Learning & Education, 11(3), 421-431. https://doi.org/10.5465/AM-LE.2011.0002A

10. Greblikaitė, J. (2012). Development of social entrepreneurship: Challenge for Lithuanian researchers. European integration studies, 210-215. https://doi.org/10.5755/J01.EIS.0.6.1498

11. Grimes, M. G., McMullen, J. S., Vogus, T. J., & Miller, T. L. (2013). Studying the origins of social entrepreneurship: Compassion and the role of embedded agency. Academy of management review, 38(3), 460-463. https://doi.org/10.5465/amr.2012.0429

12. Kostetska, I., & Berezyak, I. (2014). Social entrepreneurship as an innovative solution mechanism of social problems of society. Management Theory and Studies for Rural Business and Infrastructure Development, 36(3), 569-577. https://doi.org/10.15544/MTS.2014.053

13. Kazakhstan Republic gerister men tolyktyrular engizu turaly Kazakhstan Republic of the Republic of Kazakhstan 2021 years 24 mausymdagy No. 52-VII KRZ. (2021). [cited March 21, 2024]. Available at: https://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z2100000052 (In Kaz.)

14. Nicholls, A. (Ed.). (2008). Social entrepreneurship: New models of sustainable social change. OUP Oxford. https://doi.org/10.4135/9781452218557.n489

15. Nysanbaeva, A. M., & Nosanenko, G. (2018). Comparative analysis of the social potential of youth in Kazakhstan and Russia as a factor in the development of social entrepreneurship in Kazakhstan and Russia. AM Nasynbaeva. Bulletin of the National Academy of Sciences of the Republic of Kazakhstan, 376 (6), 220 - 227. https://doi.org/10.32014/2018.2518-1467.48 (In Russ.)

16. Ponomarev, O. B., & Svetunkov, S. G. (2016). On the issue of basic definitions of entrepreneurship theory. Modern competition, 10(1 (55)), 33-42. (In Russ.)

17. Pritvorova, T. P., Petrenko, E. S., & Ayaganova, M. P. (2017). Strategic analysis of business models of social entrepreneurship in Kazakhstan. Economy of Central Asia, 1(2), 75-90. https://doi.org/10.18334/.37975 (In Russ.)

18. Social entrepreneurship: current situation and industry development. (2024). [cited March 21, 2024]. Available at: https://atameken.kz/ru/news/48749-socialnoe-predprinimatel-stvo-tekushaya-situaciya-i-razvitie-otrasli# (In Russ.)

19. Speech of the President of the Republic of Kazakhstan KK Tokayev at the fifth meeting of the National Council of Public Trust. (2024). [cited March 21, 2024]. Available at: https://www.inform.kz/kz/tokaev-aleumettik-kasipkerlik-korporaciyalardy-tolyk-kandy-institutka-aynaldyratyn-kez-keldi_a3757483

20. Zahra, S. A., Gedajlovic, E., Neubaum, D. O., & Shulman, J. M. (2009). A typology of social entrepreneurs: Motives, search processes and ethical challenges. Journal of business venturing, 24(5), 519-532. https://doi.org/10.1016/j.jbusvent.2008.04.007

21. Zhokhova, V. V. (2015). Social entrepreneurship: concept, essence and meaning. Modern competition, 9(4 (52)), 77-99. (In Russ.)