АУЫЛ ШАРУАШЫЛЫҒЫ КӘСІПОРЫНДАРЫНДА ДАҒДАРЫСТЫҚ ҚҰБЫЛЫСТАРДЫ АНЫҚТАУ МОДЕЛЬДЕРІН ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Мақалада аграрлық кәсіпорындардың дағдарыстық модельдерін және ауыл шаруашылығы өндірісін дамыту мақсаттарымен пайда болу қаупінің бар болуымен айқындалатын дағдарысқа қарсы басқару үлгілерін әзірлеу қажеттілігі туралы өзекті деректер ұсынылып, талданды. Қолайсыз экономикалық жағдайларда отандық аграрлық кәсіпорындардың дамуына қиындық туғызатын негізгі теріс факторлар анықталды. Дағдарыстың белгілерін уақтылы танудың негізгі факторлары ашылды, оның оқшаулануы, алдын ала сауықтандыру және төлем қабілеттілігін қалпына келтіру шаралары ретінде зерттеудің құрамдас бөліктерін пайдалану аграрлық құрылымдардың дағдарысқа қарсы басқаруындағы тану мақсаттарының мәнін құрайды. Экономикадағы дағдарыстық жағдайдың пайда болу және даму себептері анықталды, аграрлық кәсіпорынның өмірлік циклінің сатыларына сәйкес келетін дағдарыстық жағдайдың графикалық үлгісі жасалды.Сонымен қатар зерттеуде тиімділікті бағалау және бағдарламаның нәтижелерін бақылау негізінде дағдарысқа қарсы басқару моделін әзірлеудің аса маңызды кезеңдері, олар аграрлықкәсіпорындардың дағдарыс ахуалынан шығуы бойынша ұтымды іс-қимылды анықтауға мүмкіндік беретін шаралар қарастырылды.

ДАҒДАРЫСТЫҚ ҚҰБЫЛЫСТАР, ДАҒДАРЫСТЫҚ ЖАҒДАЙ, ДАҒДАРЫСҚА ҚАРСЫ МОДЕЛЬ ҚҰРУ, ДАҒДАРЫСТЫҚ ЖАҒДАЙ АЙМАҒЫ, ДАҒДАРЫСТЫҚ ЖАҒДАЙДЫ ДИАГНОСТИКАЛАУ, ДАҒДАРЫСҚА ҚАРСЫ БАСҚАРУ, КРИЗИСНЫЕ ЯВЛЕНИЯ, КРИЗИСНЫЕ СИТУАЦИИ, ПОСТРОЕНИЕ АНТИКРИЗИСНОЙ МОДЕЛИ, ЗОНА КРИЗИСНОЙ СИТУАЦИИ, ДИАГНОСТИКА КРИЗИСНОЙ СИТУАЦИИ, АНТИКРИЗИСНОЕ УПРАВЛЕНИЕ

1. Назарбаев Н.Ә. «Қазақстан жаңа жаһандық нақты ахуалда:өсім, реформалар, даму». Қазақстан Республикасының Президентінің Қазақстан халқына Жолдауы, 30 қараша, 2015 жыл. http://www.akorda. kz/kz/addresses/memleket-basshysy-nnazarbaevtyn-kazakstan-halkyna-zholdauy-2015-zhylgy-30-karasha.

2. Lapavitsas C. (2009). Financialised capitalism: Crisis and financial expropriation. Historical Materialism,17(2), 114-148.

3. Davis E.P., Stone M.R. 2005. Corporate financial structure and financial stability. JournalofFinancialStability, 1 (1): 65-91.

4. Mathe K.M. (2013). Agricultural growth and food security: Problems and challenges international. Journal of Research in Commerce, Economic & Management, 7(3), 131-137.

5. Tisdell C. 1996. Economic indicators to assess the sustainability of conservation farming projects: An evaluation. Agriculture, Ecosystems and Environment, 57 (2-3): 117-131.

6. Lichstein J.W., Simons T.R., Shriner S.A., Franzreb K.E. (2002).Spatial autocorrelation and autoregressive models in ecology. Ecological Monographs, 72(3), 445- 463.

7. Klebanova T.S. Guryanova L.S. Shevchenko I.K. (2014). Model basis of early warning and localizationof crises in economic systems of territories.Actual problems of economics #3(153).

8. Maslova T.N. Conceprual model of anti-crisis management in agricultural complex.European Journal of Natural History.

9. Бизнес-диагностика промышленных предприятий / Под ред. Е.А. Соломенникова, Г.В. Гренбэк, В.Д. Маркова и др. - Новосибирск: НГУ, 2015. - 239 с.

10. Антонова О.В. Управление кризисным состоянием организации (предприятия): ччеб. пособие для вузов / Под ред. проф. В.А. Швандара. - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2011. - 141 с.

11. Мескон М., Альберт М., Хедоури Ф. Основы менеджмента. - М.: Дело, 1992. - С. 212.

12. Бердникова Т.Б. Анализ и диагностика финансово-хозяйственной деятельности. - М.: ИНФРА-М, 2012. - 215 с.

13. Чернявский А. Д.Антикризисное управление: учеб.пособие. - Киев: МАУП, 2000. - 208 с.

14. Фомин Я.А. Диагностика кризисного состояния предприятия: учеб.пособие для вузов. - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2015. - 349 с.

15. Шеремет А.Д., Сайфулин Р.С., Негашев Е.В. Методика финансового анализа. - М.: ИНФРА-М, 2015. - 208 с.

16. Серикбаева К.А.Эволюция развития налогов и налоговой системы в Казахстане // Ученые записки Академии экономики и права.- 2010.- № 1(18).- С.127-133

17. Киреева М.М., Рылякин Е.Г. Налоги и кризис // Современные научные исследования и инновации. 2016. - № 12 [Электронный ресурс]. URL: http:// web.snauka.ru/issues/2016/12/75703 (дата обращения: 12.02.2019).

18. Антонова О.В. Управление кризисным состоянием организации (предприятия): учеб. пособие для вузов / Под ред. проф. В.А. Швандара. - М.: ЮНИТИ-ДАНА, 2011. - 141 с.

19. Бердникова Т.Б. Анализ и диагностика финансово-хозяйственной деятельности. - М.: ИНФРА-М, 2012. - 215 с.

20. Lagadek P.Etatsurgence: efaillancestech- nologiquesetdestabilizationsociale. P.: Ed. DuSeuil, 1988. P. 35.

21. Графов Г.Ф. Нормативная база рейтинговой оценки финансово-экономического состояния предприятия // Аудитор. - 2010. - № 6. - С.29-35.

22. Жарковская Е.П., Бродский Б.Е. Антикризисное управление: учебник. М.: Омега-Л, 2008.- 457с.

23. Иванов В. и др. Методика комплексного анализа предприятия для целей антикризисного управления // Рынок ценных бумаг. - 2011. - № 23. - С. 69-72.