Ғылыми қызметкерлердің еңбек көші-қоны мысалында экономикалық дамудың қозғаушы күші ретінде білім ағыны және инновациялар диффузиясы

Ғылыми қызметкерлердің еңбек көші-қоны мысалында инновациялар таралуының диффузиялық сипатын, өңірлер арасындағы білім ағындарын түсіндірудің микро-, макроаспектілері қарастырылды. Зерттеу мәселелері бойынша әдебиетке шолу келтірілген, онда белгілі фактілерге негізделген ғылыми-зерттеу жұмыстарының негізгі идеялары мен нәтижелері баяндалған. Білім ағындарын зерттеуге үш зерттеу тәсілі бөлінген: еларалық сауда ағындарын зерттеу, патенттік деректерді көп өлшемді талдау, инновациялық компаниялардың жоғары білікті мамандардың жұмыс орындарына жақын орналасуын зерттеу. Инновацияны алу арқылы өңірлердің бәсекеге қабілеттілігін күшейтудің ықтимал жолдары талданды. Мақалада «инновациялардың диффузиясы», «білім ағыны» ұғымдарының тұжырымдары, сондай-ақ анықталған теориялық ережелер мен олардың практикалық көріністерінің мысалдары келтіріледі. Сонымен қатар, жұмыста ғалымдар мен жоғары білікті мамандардың кәсіби ұтқырлығы білім ағыны мен инновациялар диффузиясына ықпал ететін саясаттың аса айқын бағыттары болып табылатыны атап өтіледі. Себебі ғалымдар ұтқырлығының жоғары деңгейі зерттеу нәтижелерінің тез таралуына ықпал етеді. Сонымен қатар, зерттеушілердің көші-қон процесі жаңа технологиялар трансфертімен байланысты, өйткені жаңа білім беру бір реттік оқиға болып табылмайды және жалғыз іске асырылмайды. Зерттеушілердің ұтқырлығы жаһандық құбылыс ретінде танылды және негізінен экономикалық факторлармен түсіндіріледі.

инновациялардың диффузиясы, білім ағыны, экономикалық өсу, инновациялардың диффузия механизмдері, зиялылардың жылыстауы, жоғары білікті қызметкерлердің көші-қоны, диффузия инноваций, перетоки знаний, экономический рост, механизмы диффузии инноваций, утечка умов, миграция высококвалифицированных работников

1. Смит А. Исследование о природе и причинах богатства народов. - М.: Издательство социально-экономической литературы, 1962. - 4-е изд. - 684 с.

2. Кондратьев Н.Д. Большие циклы конъюнктуры и теория предвидения. - М.: Экономика, 2002. - 768 с.

3. Schumpeter J.A. The theory of economic development: An inquiry into profits, capital, credit, interest and the business cycle. - New Brunswick (U.S.A.) and London (U.K.): Transaction Publishers, 2008 (1934). - 255 p.

4. Гросфелд Т., Роландт Т. Логика открытых инноваций: создание стоимости путем объединения сетей и знаний // Форсайт. - 2008. - Т. 2. - № 1. - С. 24-29.

5. Носонов А.М. Теория диффузии инноваций и инновационное развитие регионов России // Псковский регионологический журнал. - 2015. - № 23. - С. 3-16.

6. Oslo Manual: Guidelines for collecting and interpreting innovation data. - Paris: OECD Publishing, 2005. - 3rd edition. - 165 p.

7. Маk-Нил У. В погоне за мощью: Технология, вооружённая сила и общество в XI-XX веках / Пер. с англ. Тиграна Ованнисяна. - М.: Территория будущего, 2008. - 454 с.

8. Griliches Z. Hybrid corn: an exploration in the economics of technological change // Econometrica. - 1957. - No. 25 (4). - P. 521-522.

9. Tarde G. The laws of imitation. - Patterson Press, 2013. - 582 p.

10. Hägerstrand T. Innovation diffusion as a spatial process. - Chicago and London: The University of Chicago Press, 1967. - 357 p.

11. Алексеева Е.В. Диффузия европейских инноваций в России (XVIII - начало XX в.). - М.: РОССПЭН, 2007. - С. 6.

12. Adams J.D., Jaffe A.B. Bounding the effects of R&D: an investigation using matched firm and establishment data // Rand Journal of Economics. - 2002. - No. 27. - P. 700-721.

13. Яблонский А.И. Математические модели в исследовании науки. - М.: Мысль, 1986. - 400 с.

14. Grubler A. Time for a change: On the pattern of diffusion of innovation // Daedalus. - 1996. - No. 1. - P. 19-42.

15. Булгаков Ю.В., Зинина О.В., Компьютерное моделирование диффузии инноваций // Вестник Сибирского государственного аэрокосмического университета имени академика М.Ф. Решетнева. - 2011. - Т. 18. - Вып. 1. - С. 217-225.

16. Баринова В.А., Бортник И.М., Земцов С.П., Инфимовская С.Ю., Сорокина А.В. Анализ факторов конкурентоспособности отечественных высокотехнологичных компаний // Инновации. - 2015. - № 3 (197). - С. 25-31.

17. Коломак Е.А. Межрегиональное неравенство в России: экономический и социальный аспекты // Пространственная экономика. - 2010. - № 1. - С. 26-35.

18. Полтерович В. Проблема формирования национальной инновационной системы // Экономика и математические методы. - 2009. - № 2. - С. 3-18.

19. Земцов С.П., Баринова В.А., Мурадов А.К. Факторы региональной инновационной активности: анализ теоретических и эмпирических исследований // Инновации. - 2016. - № 5 (21). - С. 64-73.

20. Anselin L., Varga A., Acs Z. Local spillovers between university research and high technology innovations // Journal of Urban Economics. - 1997. - Vol. 42. - P. 422-448.

21. Audretsch D.B., Feldman M.P. R&D spillovers and the geography of innovation and production // American Economic Review. - 1996. - Vol. 86 (4). - P. 253-273.

22. Майснер Д. Экономические эффекты «перетока» результатов научно-технической и инновационной деятельности // Форсайт. - 2012 - Т. 6. - № 3. - С. 20-31.

23. Akamatsu K. A historical pattern of economic growth in developing countries // Journal of Developing Economies. - 1962. - Vol. 1. - No. 1. - P. 3-25.

24. Spankulova L.S., Kerimbayev A.R., Nuruly Ye., Korgasbekov D.R. Diffusion of innovations, knowledge spillovers and economic growth of the regions of Kazakhstan // News of the National Academy of sciences of the Republic of Kazakhstan. Series of social and human sciences. - 2019. - Vol. 2, N. 324. - P. 290-300. DOI: 10.32014/2019.2224-5294.84

25. Унтура Г.А., Канева М.А. Влияние факторов инновационного развития на экономический рост регионов // Формирование инновационной экономики: концептуальные основы, методы и модели / Отв. ред. В.И. Суслов, Н.А. Кравченко; ИЭОПП СО РАН. - Новосибирск: Автограф, 2014. - Гл. 3.2. - С. 170-191.

26. OECD. ICT skills and employment, working party on the information economy. - Paris: OECD Publishing, 2000. - DSTI/ICCP/IE(2000)7. - P. 7.

27. OECD. Regions and innovation: Collaborating across borders. - Paris: OECD Publishing, 2013. - P. 13.

28. OECD. How regions grow: trends and analysis. - Paris: OECD Publishing, 2009. - P. 144.

29. OECD. Regions matter: economic recovery, innovation and sustainable growth. - Paris: OECD Publishing, 2009. - P. 201.

30. Шматко Н.А., Волкова Г.Л. Мобильность и карьерные перспективы исследователей на рынке труда // Высшее образование в России. - 2017. - № 1. - P. 35-46.

31. Schultz T. Investment in human capital // American Economic Review. - 1961. Vol. 51. - No. 1. - P. 1-17.

32. Becker G.S. Human capital: A theoretical and empirical analysis, with special reference to education. - University of Chicago Press, 2009 (1964). - P. 412.

33. Romer P. Endogenous technological change // Journal of Political Economy. - 1990. - Vol. 98 (5). - P. 71-102.

34. Zucker L.G., Darby M.R., Armstrong J.S. Commercializing knowledge: University science, knowledge capture, and firm performance in bio-technology // Management Sci. - 2002. - No. 48(1). - P. 149-167.

35. Coe D.T., Helpman E. International R&D spillovers // Europ. Econ. Rev. - 1995. - Vol. 39. - Iss. 5. - P. 859-887.

36. Jaffe A.B., Trajtenberg M., Henderson R. Geographic localization of knowledge spillovers as evidenced by patent citations // Quarterly Journal of Economics. - 1993. - No. 108 (3). - P. 577-598.

37. Тис Д. Получение экономической выгоды от знаний и компетенций // Инновационное развитие. Экономика интеллектуальные ресурсы, управление знаниями. - М.: Инфра, 2013. - С. 244-262.

38. Leahy D., Neary J.P. R&D spillovers and the case for industrial policy in an open economy // Oxford Economic Papers. - 1999. - Vol. 51. - P. 40-59.

39. Lundvall B., Tomlinson M. On the convergence and divergence of national systems of innovation. - 2000. https://www.semanticscholar.org/paper/On-the-convergence-and-divergence-of-national-of-Lundvall-Tomlinson/ 45316a 89b3 df19 fce115 aeb0137db973c3dfff2b#p aper-header

40. Charlot S., Crescenzi R., Musolesi A. Econometric modelling of the regional knowledge production function in Europe // Journal of Economic Geography. - 2015. - Vol. 15 (6). - P. 1227-1259.

41. Iwasaki I., Suganuma K. Foreign direct invest- ment and regional economic development in Russia // Economic Change and Restructuring. - 2015. - Vol. 48. - P. 209-253.

42. Saiymova M., Spankulova L., Saparaliyev D., et al. The knowledge-based economy and innovation policy in Kazakhstan: Looking at key practical problems // Academy of Strategic Management Journal. - 2018. - Vol. 17, Issue 6. - 11 pp.

43. Saparaliyev D., Spankulova L., Zhaxylykova A., et al. Impact of new technologies, innovations & barriers on the service delivery and financial income of the private business in transitional economies: The case of health centers // Academy of Strategic Management Journal. - 2019. - Vol. 18, Issue 3. - 10 pp.

44. Smagulova S., Nurseiytova G., Spankulova L., et al. Entrepreneurship and investment environment in the central Asian transition countries: Case Kazakhstan // Academy of Entrepreneurship Journal. - 2018. - Vol. 24, Issue 4. - 8 pp.

45. Saxenian A. Regional advantage: Culture and competition in Silicon Valley and Route 128. - Cambridge, MA: Harvard University Press, 1994. - 240 p.