Ауылдық аумақтарды дамытуды тұжырымдау

Мақаланың мақсаты қолданыстағы анықтамаларға теориялық шолу жүргізу негізінде ауылдық аумақтарды дамытудың авторлық тұжырымдамалық моделін әзірлеу болып табылады. Бұл құбылыстың негізгі себебі - ауылдағы өмір жағдайына қанағаттанбау. Елдің ауылдық жерлері халықтың табысының төмендігімен, көлік инфрақұрылымының дамымауымен, көптеген инженерлік желілердің жоқтығымен, әлеуметтік қызметтердің (денсаулық сақтау, білім, мәдениет) жетіспеушілігімен сипатталады. Бұл жағдай Қазақстанның әлеуметтік-экономикалық дамуына көп векторлы әсер еткендіктен ел басшылығын мазалататыны анық: ел аймақтарының азық-түлікпен өзін-өзі қамтамасыз етуі, аграрлық сектордың экспорттық әлеуеті, экономика құрылымының тепе-теңдігі. Осыған байланысты бар проблемаларды егжей -тегжейлі талдау және оларды шешу жолдарын, қойылған мақсаттарға жетудің әдістері мен механизмдерін іздеу қажеттілігі ашылады. Мақала, авторларының пікірінше, ұсынылған авторлық концептуалды модель еліміздің ауылдық жерлерін оңтайлы дамытудың негізі бола алады. Авторлар «даму», «ауылдық аумақтар», «ауылдық аудандарды дамыту» деген дефиницияларға талдау жасады, ауылдық аумақтарды дамытуды айқындаудың өзіндік тұжырымын берді. Шетелдік тәжірибені зерделеу негізінде ауылды дамыту саясатының маңызды аспектілері айқындалды, авторлар ауылды дамытуды іске асыруға болатын тетіктерді ұсынды. Мақалада ауылдық аумақтарды дамытуға мүдделі барлық тараптардың өзара іс-қимылының маңыздылығына назар аударылады.Зерттеу нәтижелері - автордың ұсынған тұжырымдамалық моделі мен анықтамасы осы саладағы ғылыми зерттеулер үшін де, ауылды дамытудың тәжірибелік бағдарламалары үшін де қызығушылық тудырады.

1. Акимбекова, Ч.У. (2021). Проблемы и перспективы казахстанского села в условиях развития сельских территорий. Официальный сайт казахстанской сельскохозяйственной газеты «Аграрий Казахстана», 7(117), 6-7. http://abkaz.kz/problemy-i-perspektivy-kazaxstanskogo-sela-vusloviyax-razvitiya-selskix-territorij/. Дата обращения 23.07.2021.

2. Булхаирова, Ж.С. (2013). Устойчивое развитие сельских территорий Казахстана. Lap Lambert Academic Publishing, 272. Дата обращения 10.05.21.

3. Сигарев, М.И., Палагина, И.А. (2013). Формирование механизма устойчивого развития сельских территорий Казахстана. ҚазЭУ хабаршысы, 3, 15-20.

4. Кулакова, С.В. (2021). Аспекты устойчивого развития сельских территорий Республики Казахстан. Чебоксары: ИД «Среда». Экономика и право, 22-37.

5. Kalykova, B. (2020). Rural Territories of Kazakhstan: Realities, Problems and Solutions. Problems of AgriMarket, 3, 209-215. https://doi.org/10.46666/2020.2708-9991.26

6. An official website of the International Labour Organization (ILO). Economic Diversification of the Rural Economy. https://www.ilo.org/global/topics/economic-and-social-development/rural-development/WCMS_437176/lang--en/index.htm. Дата обращения 27.01.2021.

7. Oxford English Dictionary. http://oxforddictionaries.com Oxford English Dictionary. http://oxforddictionaries.com. Дата обращения 23.12.2020.

8. Бык, Ф.Л., Китушин, В.Г. (2008). Концептуальная модель управления развитием. Менеджмент в России и за рубежом, 6, 12-19.

9. Bellù, L.G..Development and Development Paradigms A (Reasoned) Review of Prevailing Visions. Food and Agriculture Organization of the United Nations, Rome. http://www.fao.org/docs/up/easypol/882/defining_development_paradigms_102en.pdf. Дата обращения 13.01.2021.

10. Pearson, P. D., Roehler, L.R., Dole, J.A., Duffy, G.G. (1992). Developing expertise in reading comprehension. In S.J. Samuels & A.E. Farstrup (Eds.), What Research Has to Say About Reading Instruction (2nd ed., pp. 145-199). Newark, DE: International Reading Association. https://www.researchgate.net/publication/313196587_Developing_expertise_in_reading_comprehension. Дата обращения 11.01.2021.

11. Сорокина, Н. Ю. (2013). Концептуальная модель устойчивого развития региона. Регион, 3-4, 22-27.

12. Feldman, M., Hadjimichael, T., Lanahan, L., Kemeny, T. (2016). The logic of economic development: a definition and model for investment. Environment and Planning C: Government and Policy. 34, 5–21. doi: 10.1177/0263774X15614653

13. Molina, J.P. (2010). Keys for rural territorial development. Agron. Colomb., 28(3). https://revistas.unal.edu.co/index.php/agrocol/article/view/15313/28810. Дата обращения 18.01.2021

14. Стародубровская, И. В., Миронова Н. И. (2010). Проблемы сельского развития в условиях муниципальной реформы в России. M.:Институт экономической политики имени Е.Т. Гайдара, 116. https://www.iep.ru/files/RePEc/gai/rpaper/69Starodubrovskaya.pdf. Дата обращения 11.12.2020

15. De Janvry, A., Sadoulet, E. (2007). Toward a territorial approach to rural development. Journal of Agricultural and Development Economics, 4(1), 66-98. http://www.fao.org/3/a-ai192e.pdf. Дата обращения 14.01.2021.

16. Gallardo-Cobos, R.. (2010). Rural development in the European Union: the concept and the policy. Bogotá:Agron. Colomb, 28(3). http://www.scielo.org.co/scielo.php?script=sci. Дата обращения 09.01.2021

17. van der Ploeg, J. D., Renting, H., Brunori, G., Knickel, K., Mannion, J., & Marsden, T. (2000). Rural Development: From Practices and Policies towards Theory// Sociologia Ruralis. – 2000. – № 40(4). – P. 391-408. https://doi.org/10.1111/1467-9523.00156.

18. Schejtman, A., Berdegué, J.A. (2004). Rural Territorial Development, 67. https://www.rimisp.org/wp-content/files_mf/13663830272004_schejtman_berdegue_rural_territorial_development.pdf. Дата обращения 11.02.21

19. Porter, M.E. (1998). Clusters and the new economics of competition. Harvard Business Review, November-December, 77-90. http://backonline.apswiss.ch/6001/porter_clusters_and_the_new_economics_of_competition.pdf. Дата обращения 08.02.2021

20. Hodge, I; Midmore, P. (2008). Models of Rural Development and Approaches To Analysis Evaluation And Decision-Making. Économie rurale Agricultures, alimentations, territoires,307. http://journals.openedition.org/economierurale/406. Дата обращения 11.01.2021

21. An official website of the European Union. Rural development programmes per country. ec.europa. eu/info/food-farming-fisheries/key-policies/commonagricultural-policy/rural-development/country. Дата обращения 27.12.2020.

22. Abuiyada, R. (2018). Traditional Development Theories have failed to Address the Needs of the majority of People at Grassroots Levels with Reference to GAD. International Journal of Business and Social Science, 9(9). doi:10.30845/ijbss.v9n9p12.

23. Abyu, G. Y. (2020). Concept of Development. Bahir Dar University, doi: 10.13140/RG.2.2.24951.16800 Available from: https://www.researchgate.net/publication/340127781_Concept_of_Development/. Дата обращения 20.02.2021.

24. Francois, J., Josling, T., Raney, T., Stringer, R., Deuss, A., Skoet, J., Martin, W. (2005). The State of Food and Agriculture. Agricultural trade and poverty Can trade work for the poor? Rome: Chief Publishing Management Service Information Division. – 2005. – fao.org/3/a0050e/a0050e00.htm. Дата обращения 01.03.2021.

25. Rosen, L. (2018). Agriculture Working with New Technologies to Increase Food Security in the 21st Century. Toronto, Canada: 21stcentech. https://www.21stcentech.com/agriculture-new-technologiesfood-security-21st-century/. Дата обращения 25.01.2021.

26. Start, D. (2005). Rural Diversification: What hope for the poor? Journal of development studies, 9(6), 937-970. http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/summary?doi=10.1.1.613.5632 Дата обращения 20.02.2021.