Пандемия кезеңінде денсаулық сақтау жүйесіндегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы шаралар

Бұл мақаланың мақсаты – пандемия кезіндегі денсаулық сақтау жүйесіндегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы шараларды талдау. Осы зерттеу барысында сыбайлас жемқорлық проблемасы әлемдік және отандық сарапшылық кеңістіктегі пәнаралық аналитикалық дискурстың пәні ретінде зерттелді. Сондай-ақ, жетекші халықаралық сыбайлас жемқорлыққа қарсы ұйымдардың негізгі аналитикалық құжаттарының мазмұнын талдау нәтижелері бойынша әлемнің барлық елдеріне тән пандемия кезіндегі денсаулықтың нақты проблемалары анықталды. Халықаралық құжаттарға, қазақстандық ғылыми-талдамалық мақалаларға, Қазақстанның елді реформалау саласындағы жетекші мемлекеттік бастамаларына жүргізілген талдау нәтижесінде әлемдік стандарттарды тұтастай алғанда сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың қазақстандық алаңына және атап айтқанда денсаулық сақтау жүйесіндегі мемлекеттік басқару жүйесіне бейімдеудің тиімді және нәтижелі тетігін енгізу негізінде орнықты дамудың стратегиялық жолдарын түсіндіруге қатысты түйінді тұжырымдар жасалды. Зерттеуде денсаулық сақтау саласындағы сыбайлас жемқорлыққа сараптамалық бағалау салыстырмалы талдау негізінде жүргізілді. Мемлекеттік денсаулық сақтау жүйесінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің қазақстандық тәжірибесінде жаһандық сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптама ұсынымдарын қолданудың бейімделу тиімділігін анықтау мақсатында сыбайлас жемқорлыққа қарсы халықаралық талдаудың институционалдық аспектілеріне эмпирикалық зерттеу жүргізілді. Бұл Қазақстандағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдардың табыстылығын айқындайтын жергілікті ерекшеліктер мен жүйелі алғышарттардың маңыздылығын айқынырақ көруге мүмкіндік берді. Мақаланы дайындау барысында келесі дереккөздер пайдаланылды: Интерполдың әлеуметтік-экономикалық сараптамасы; Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі ұлттық баяндама; жаһандық үкіметтік емес сыбайлас жемқорлыққа қарсы ұйымның талдауы.

1. Dunaev V.Yu. What did Aristotle warn about?, (2022) [updated July 05, 2021; cited February 02, 2021]. Available: https://kzaif.kz/society/o_chyom_preduprezhdal_aristotel (in Russ.)

2. Corruption and the Covid-19 Pandemic, (2022) [updated August 17, 2021; cited January 05, 2021]. Available: https://worldjusticeproject.org/ourwork/publications/policy-briefs/corruption-and-covid19-pandemic

3. Corruption, Covid-19 and Inequality, (2022) [updated July 25, 2021; cited January 15, 2021]. Available: https://www.transparency.org.uk/corruptioncovid-19-and-inequality

4. Salminen, A. (2018). Integrity the Country Inherits: A Study in Good Governance and the Fight against Corruption, Jedita Pablishing Ou, Finljandija. (in Russ.)

5. Merton, R.K. (1968). Social theory and social structure, N’ju-Jork: Svobodnaja pressa. (in Russ.)

6. Torsello, D. (2011). An Ethnographic Study of Corruption: Research Topics in Political Anthropology, Kachestvo gosudarstvennogo instituta Rabochie bumagi. (in Russ.)

7. Geveling, L.V. (2001). Kleptocracy. Sociopolitical dimension of corruption and negative economy. The struggle of the African state with destructive forms of power organizations, М: Izdatel’stvo «Gumanitarij» Akademii gumanitarnyh issledovanij. (in Russ.)

8. Tatubaev, T.M. Corruption in Kazakhstan: the scale of material and moral harm. (2022) [updated June 06, 2021; cited January 22, 2021]. Available: https://cyberleninka.ru/article/n/korruptsiya-v-kazahstanemasshtaby-materialnogo-i-moralnogo-vreda (in Russ.)

9. Smagulov, A.A. Kazakhstan experience in the fight against corruption, (2022) [updated June 06, 2021; cited January 01, 2021]. Available: https://cyberleninka.ru/article/n/kazahstanskiy-opyt-borby-skorruptsiey (in Russ.)

10. Satpaev, E. Corruption in Kazakhstan and the quality of public administration, (2022) [updated June 06, 2021; cited February 01, 2021]. Available: https://www.ide.go.jp/library/Japanese/Publish/Reports/InterimReport/2012/pdf/C24_ch3.pdf (in Russ.)

11. Anti-corruption reforms in Kazakhstan. Fourth round of monitoring of the Istanbul AntiCorruption Action Plan. OECD Anti-Corruption Network for Eastern Europe and Central Asia. OECD Network Report 13 September 2017 in Paris, (2017) [updated April 06, 2020; cited January 12, 2021]. Available: https://www.oecd.org/corruption/acn/OECD-ACN-Kazakhstan-4thRound-MonitoringReport-RUS.pdf (in Russ.)

12. National report of the Republic of Kazakhstan on combating corruption for 2019, (2019) [updated June 06, 2021; cited December 18, 2021]. Available: https://www.gov.kz/uploads/2020/5/15/87d57726c33f13a68808fd7977388b46_original.2956535.pdf (in Russ.)

13. Korrupciya v Respublike Kazahstan. (2022) [updated May 16, 2021; cited February 22, 2021]. Available:http://ranking.kz/ru/a/reviews/korrupciya-vrespublike-kazahstan-2022 (in Russ.)

14. Ruzanov, R.M. & Zharlygassinov, T.M. (2021). Corruption in the Healthcare Sector During the Covid-19 Pandemic: Causes, Consequences and Responses. Economics: the Strategy and Practice, 16(3), 217-226, https://doi.org/10.51176/1997-9967-2021-3-217-226

15. A nurse in Finland earns a ton less than in Denmark - an international comparison shows the depth of the nurse pay gap, (2022) [updated December 22, 2021; cited January 28, 2022]. Available: https://yle.fi/uutiset/3-12277418

16. Vanhemping, E.G., Saltseva, S.V., & Seidumova A.S. (2020) Digital Leap: Transforming Education in the Context of Global Digitalization, SPb.: Izdatel’sko-poligraficheskaja associacija vysshih uchebnyh zavedenij (in Russ.)

17. Covid-19: the Global Threat of Fake Medicines, (2022) [updated December 22, 2021; cited February 05, 2022]. Available: https://www.interpol.int

18. The Ignored Pandemic Behind COVID-19: The impact of corruption on healthcare service delivery. (2022) [updated April 13, 2021; cited January 01, 2021]. http://ti-health.org/wp-content/uploads/2020/12/TheIgnored-Pandemic-Behind-COVID-19-the-impact-ofcorruption-on-healthcare.pdf