Covid-19 пандемиясы жағдайында әйелдер кәсіпкерлігінің қазіргі жағдайы және дамуы

   Мақаланы жазу мақсаты бизнес - құрылымдардың тұрақты дамуына айтарлықтай әсер ететін Қазақстандағы әйелдер кәсіпкерлігінің қазіргі жағдайы мен дамуын талдау болып табылады. Сондықтан, соңғы жылдары COVID-19 пандемиясында әйелдер басқаратын шағын және орта бизнестің мүмкіндіктерін кеңейтуге көбірек көңіл бөлінуде, алайда табысы төмен көптеген елдерде ер адамдар бизнеспен айналысқан кезде кәсіпкер әйелдер әлі де айтарлықтай кедергілерге тап болып отыр. Талдау барысында іс жүзінде COVID-19 пандемиясы жағдайында енгізілген органикалық жағдайларға қарамастан, әйелдер тарапынан кәсіпкерлік қызметті ұйымдастыруға деген қызығушылық бизнес-процесс мәдениетін қалыптастыру тұрғысынан жыл сайын күшейе түсетіні анықталды. Талдау барысында әйелдердің бизнеске баруының негізгі себептері анықталды: қаржылық тәуелсіздікке ұмтылу, өзінің бизнес-идеясын жүзеге асыру ниеті және жұмыс, отбасы және ойын-сауықты біріктіру мүмкіндігі. Демек, мемлекет институты тарапынан Қазақстанның кәсіпкерлік ортасын қоса алғанда, гендерлік теңсіздікті төмендету бойынша белсенді саясат жүргізілуде. Зерттеу нәтижелері шағын және орта бизнесті қолдау институттары географиялық орналасуына (қала мен ауылға) қарамастан, әйелдер бизнесін ұлғайтуға мүдделі екенін растайды. Статистикалық талдау көтерме және бөлшек саудада кәсіпкер әйелдердің ең көп пайызы, кәсіпкер әйелдердің ең аз пайызы мемлекеттік басқару және қорғаныс саласында байқалатынын көрсетеді. Әйелдер кәсіпкерлігінің іскерлік белсенділігін арттыру мақсатында әйелдер кәсіпкерлігін дамыту бойынша Бірыңғай ұлттық ақпараттық базаны қалыптастыру және құру бойынша ұсынымдар әзірленді.

1. Vitun, S. E., & Denishchik, D. A. (2021). Features of women’s entrepreneurship in the Republic of Belarus. Bulletin of the Yanka Kupala Grodno State University. Series 5. Economy. Sociology. Biology, 11 (1), 6-18.

2. Women’s entrepreneurship in Kazakhstan: state and prospects. (2019). Zhenskoe predprinimatelstvo v Kazakhstane: sostoianie i perspektivy. Center for Gender Economics Research, Narkhoz University. Almaty, 58 p.

3. Gender equality in the «Three Es» in the Asia / Pacific Region OECD, (2014) [updated on December 20, 2014; cited on February 30, 2022]. Available: https://www.oecd.org/development/gender-development/Brochure_SIGI_EAP_web.pdf

4. Avolio, B. E. (2011). A Methodological Problem Associated with Researching Women Entrepreneurs. Journal of Women’s Entrepreneurship and Education, 1-2, 9-25.

5. Orlova, A. V. (2017). Methodological problems of women’s entrepreneurship research. In the collection: Sustainable economic development: state, problems, prospects. Proceedings of the XI International Scientific and Practical Conference, 312-313.

6. Raimanova, Z. I. (2019). Development of women’s entrepreneurship in modern Russia. Economics and Management: Scientific and Practical Journal, 1 (145), 102-104.

7. Barsukova, S. Iu. (2008). And again about women’s entrepreneurship. SOCIS, 5, 148-153.

8. Chirikova, A. E. (2007). Leaders of Russian entrepreneurship: mentality, meanings, values. M.: Publishing House of the Institute of Sociology of the Russian Academy of Sciences.

9. Karimova, Kh. I. (2020). Features of women’s entrepreneurship in the segment of small and medium-sized businesses. In the collection: Economics and Management: topical issues of theory and practice. Proceedings of the XIV International Scientific and Practical Conference, 98-102.

10. Kashina, M. A., & Moskvina, A. Iu. Digitalization as a factor in the development of women’s business, (2020), [updated January 28, 2020; cited on March 10, 2022]. Available: https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=3552059

11. Gilmanova, G. Kh. (2008). The development of women’s entrepreneurship in the conditions of transformation of Russian society: sociological analysis: dissertation. Candidate of Social Sciences: Volgograd: Bashkir State Agrarian University.

12. Aubakirova, G. M., Mazhitova, S. K., Isataeva, F. M., & Tomashinova, A. E. (2021). Improving the investment policy of countries with transit economies: the experience of Kazakhstan. Economics: the strategy and practice, 16 (4), 49-61.

13. Kvanina, V. V., Gromova, E. A., & Spiridonova, A. V. (2020). State support of women’s entrepreneurship. Woman in Russian society, 4, 52-65.

14. Annual Report 2020. An initiative to provide financing to women entrepreneurs, (2020), [updated on October 13, 2020; quoted on February 10, 2022]. Available: https://we-fi.org/wp-content/uploads/2021/03/WeFi-Annual-Report-2020.pdf

15. Bureau of National Statistics (2022) [updated October 10, 2021; cited February 10, 2022]. Available: http://www.stat.gov.kz

16. Gender equality v tsifrovizatsii. Kliuchevye voprosy pri razrabotke programm]. Gender equality in digitalization. Key issues in the development of programs. NGO development program, (2021) [updated November 2021; quoted March 15, 2022]. Available: https://www.undp.org/eurasia/publications/gender-equality-digitalization

17. Is there a difference between men’s and women’s business? In what areas it is possible to earn money and what you have to sacrifice. Economic Newspaper, (2020), [updated November 23, 2020; quoted February 15, 2022]. Available:https://neg.by/novosti/otkrytj/est-li-raznica-mezhdu-muzhskim-i-zhenskim-biznesom