Қазақстанның шекара маңындағы елді мекендері теңдестірілген аумақтық даму серпіні ретінде

Мақала Қазақстанның шекара маңындағы аумақтарын дамытуға, атап айтқанда Солтүстік Қазақстан облысы елді мекендерінің шекара маңындағы аумақтарын зерттеуге арналған. Шекаралас депрессивті өңірлерді дамытудың өзіндік пайымы ұсынылды және мемлекеттік саясатты жақсарту және аумақтық кеңістіктердің өңірлік дамуын басқару үшін ұсыныстар әзірленді. Өндірісті және инфрақұрылымдық объектілерді дамыту үшін инвестициялық-инновациялық алаңдар ретінде арнайы экономикалық аймақтарды қалыптастыру негізінде шекара маңындағы аумақтарды дамытудың ұйымдастырушылық-институционалдық тетігі ұсынылды. Мұндай арнайы аймақтарды қалыптастыру проблемасы өндірістік және адами әлеуеттен тұратын экономикалық ресурстардың жетіспеушілігі болып табылады. Солтүстік макроөңір агроөнеркәсіптік кешенді дамытуда үлкен әлеуетке ие, алайда Ресейдің көршілес облыстарына және Қазақстанның басқа да облыстарына үлкен көші-қон салдарынан адам ресурстарының жетіспеушілігі, сондай-ақ халықтың әлеуметтік-экономикалық жағдайының нашарлауы, инвестициялық және бюджеттік ресурстардың жетіспеуі себебінен экологиялық проблемалар Солтүстік Қазақстан облысының көптеген елді мекендерінің жойылуына әкеп соғуы мүмкін. Мемлекеттің құзырында қала отырып, мұндай проблемаларды шешу қазіргі уақытта оларды шешуді талап етеді. Дамудың негізінде елдердің трансшекаралық және интеграциялық өзара іс-қимылының жаңа жағдайларында шекаралардың функционалдық ерекшеліктері негізінде сыртқы экономикалық байланыстарды модельдеу негізінде шектес елдердің шекара маңы ынтымақтастығы жатуы тиіс.

1. Agnew, J. (2001). How many Europes? The European Union, eastward enlargement, and uneven development. European Urban and Regional Studies, 8(1), 29-38. https://doi.org/10.1177/096977640100800103

2. Bozhko, L. L. (2010). Conceptual approaches to the definition of border territories. Regional economy: theory and practice, 4(139), 47-54.

3. Blatter, J. (2004). From ‘spaces of place’to ‘spaces of flows’? Territorial and functional governance in cross‐border regions in Europe and North America. International journal of urban and regional research, 28(3), 530-548. https://doi.org/10.1111/j.0309-1317.2004.00534.x

4. Gusakov, N. P., & Maslova, M. V. (2019). Russia and Kazakhstan: the range and dynamics of relations in the conditions of increasing interdependence of national economies. Bulletin of the Peoples’ Friendship University of Russia. Series: Economics, 27(3), 455–465. http://dx.doi.org/10.22363/2313-2329-2019-27-3-455-465

5. Hall, R., & van der Wee M. (1995). The Regions in an Enlarged Europe. Jessica Kingsley Publishers, Regional Studies Association London, 8-21.

6. Imanbayev, B. B., Novikov, M. M., & Kharlamov, A. S. (2020). Global changes and cooperation: a monograph. Moscow: RUSAINS.

7. Johnson, C. M. (2009). Cross-border regions and territorial restructuring in Central Europe: Room for more transboundary space. European urban and regional studies, 16(2), 177-191. https://doi.org/10.1177/0969776409102190

8. Libman, A. M. (2006). The role of economic integration and disintegration in the post- Soviet space: a quantitative analysis. Problems of forecasting, 5, 58-73.

9. On the approval of the Regional Development Program until 2020, (2022). [updated May 12, 2022; cited July 17, 2022]. Available: http://adilet.zan.kz/rus/docs/P1400000728

10. Perkmann, M. (2003). Cross-border regions in Europe: Significance and drivers of regional cross-border co-operation. European Urban and regional studies, 10(2), 153-171. https://doi.org/10.1177/0969776403010002004

11. Turkeeva, K. A. (2018). On the need for new initiatives in cross-border cooperation between Kazakhstan and Russia. Collection of reports of the international scientific conference «Kazakhstan in the global economy: new realities and challenges». Almaty, Institute of Economics of the KN MES RK.

12. Vardomsky, L. B. (2008). Cross-border and cross-border cooperation in the EU and CIS cooperation programs. Analytical notes: appendix to the journal «International Life». Spec. Issue, 132.