Қазақстанның интернет ресурстарының даму деңгейін бағалау: гендерлік аспект

Пандемияға дейінгі кезеңде офлайнмаркетплейстер танымал болса, пандемиядан кейінгі кезеңде онлайнмаркетплейстер танымал болып отыр. Карантиндік шектеу кезінде көптеген кәсіпорында онлайн сатуға бейімделе бастады. Бейімделе алған кәсіпорында экономикада активті болып қалды, бейімделе алмаған кәсіпорындар банкроттыққа ұшырады. Осы мәселе аясында зерттеу мақаласында қазақстандық әйел кәсіпкерлердің онлайнмаркетплейсте әрекет еті ерекшеліктерін талдау мақсат ретінде қойылды. Зерттеу барысында жалғы ғылыми әдістерден басқа сұхбаттасу әдісі қолданылды. Сұхбаттасуға Алматы қаласынан 29 бизнесвумен қатысты. Кәсіпкерлікпен аналысатын әйелдердің бизнес салалары ересектер киімінің саудасы, мата сату, сән салоны, корей косметикасын сату сияқты салалар қамтыды. Сұхбаттасудың мақсаты – Қазақстандық әйелдердің онлайнмаркетплейсте жұмыс жасау себептерін, ерекшеліктерін анықтау және офлайн маркетплейсте сауда жасау артықшылықтары мен кемшіліктерін анықтау болып табылады. Сұхбаттасу нәтижесі онлайнпаркетплейстер жұмысын ұйымдастыруда тиімділікке қол жеткізуде қолдана алады. Бұдан басқа, әйел адамдардың көзқарастарын біле отыра, мемлекет тарапынан аймақтардағы әйел адамдардын потенциалын экономиканы дамытуға бағытталатын саясатты құрастыруда қолдануға болады. Яғни, әйел адамдардың онлайн жұмыс жасауы көмегімен, аймақтардағы жұмыссыздық мөлшеріне әсер ету, табыс көзін арттыруда және өзге де өмір сұру сапасын арттыруда қажетті.

1. Ajumobi, D.O., & Kyobe, M. (2017). Alignment of human competencies with mobile phone technology and business strategies by women-led smes in South Africa. Electronic Journal of Information Systems in Developing Countries, 80(1), 1–25. https://doi.org/10.1002/j.1681-4835.2017.tb00592.x

2. Bayudan-Dacuycuy, C., & Dacuycuy, L.B. (2022). Harnessing the potential of online marketplaces in the Philippines: Insights from the National Information and Communications Technology Household Survey. Asia & the Pacific Policy Studies, 1– 29. https://doi.org/10.1002/app5.365

3. Corvello, V., De Carolis, M., Verteramo, S. and Steiber, A. (2022), “The digital transformation of entrepreneurial work”, International Journal of Entrepreneurial Behavior & Research, Vol. 28 No. 5, pp. 1167-1183. https://doi.org/10.1108/IJEBR-01-2021-0067

4. Andersen, L.E., Verner, D., Wiebelt, M. (2017). Gender and Climate Change in Latin America: An Analysis of Vulnerability, Adaptation and Resilience Based on Household Surveys. Journal of International Development, 29, 857-876. https://doi.org/10.1002/JID.3259

5. Allegretti, A. (2018). Respatializing culture, recasting gender in peri-urban sub-Saharan Africa: Maasai ethnicity and the ‘cash economy’ at the rural-urban interface, Tanzania. Journal of Rural Studies, 60, 122-129. https://doi.org/10.1016/J.JRURSTUD.2018.03.015

6. Foong, E., & Gerber, E. (2021). Understanding Gender Differences in Pricing Strategies in Online Labor Marketplaces. Proceedings of the 2021 CHI Conference on Human Factors in Computing Systems. https://doi.org/10.1145/3411764.3445636

7. H. Guo, Zh. Yang, R. & Huang, A. G. (2020). The digitalization and public crisis responses of small and medium enterprises: Implications from a COVID-19 survey. Frontiers of Business Research in China, 14(1), 1–25. https://doi.org/10.1186/s11782-020-00087-1

8. Huang, N., Burtch, G., Hong, Y., & Pavlou, P.A. (2020). Unemployment and worker participation in the gig economy: Evidence from an online labor market. Information Systems Research, 31(2), 431–448. https://doi.org/10.1287/ISRE.2019.0896

9. Liu, C. (2020). Return migration, online entrepreneurship and gender performance in the Chinese ‘Taobao families’. Asia Pacific Viewpoint. https://doi.org/10.1111/apv.12280

10. McClelland, E., Swail, J., Bell, J., & Ibbotson, P. (2005). Following the pathway of female entrepreneurs: A six‐country investigation. International Journal of Entrepreneurial Behaviour & Research, 11, 84-107. https://doi.org/10.1108/13552550510590527

11. Olsson, A. K., & Bernhard, I. (2021). Keeping up the pace of digitalization in small businesses– Women entrepreneurs’ knowledge and use of social media. International Journal of Entrepreneurial Behaviour and Research, 27(2), 378–396. https://doi.org/10.1108/IJEBR-10-2019-0615

12. Sarma, M., & Pais, J. (2008). Financial Inclusion and Development: A Cross Country Analysis. In Annual Conference of the Human Development and Capability Association, New Delhi, 168(10–13), 1–30. https://doi.org/10.1002/jid

13. Sultana F., Akter A. (2021). Women E-Commerce: Perspective in Bangladesh, Journal of Management, Economics, and Industrial Organization, 5(3), 1-13. http://doi.org/10.31039/jomeino.2021.5.3.1

14. Teoh, W.M.Y., & Chong, S.C. (2008). Improving women entrepreneurs in small and medium enterprises in Malaysia: Policy recommendations. Communications of the IBIMA, 2, 31-38. http://shdl.mmu.edu.my/id/eprint/2903

15. Truong, D.V., Giang, N.T., Lan, L.T., Thuy, N.T., Ha, P.M., & My, L.T. (2020). The role of gender in household decision-making in rural areas. Management Science Letters, 10, 2583-2588. https://doi.org/10.5267/j.msl.2020.3.036