Корпоратвтік әлеуметтік жауапкершілік негізінде ауылдық аумақтардың әлеуметтік-инженерлік инфрақұрылымын тұрақты дамыту

Әлем бойынша ауыл тұрғындарының әлеуметтік-экономикалық жағдайын жақсартып, тұрмыс сапасын арттыру, ондағы кедейлікті азайту маңызды болып саналады.Қазақстанда ауылдық аумақтарды дамыту стратегиялық мақсат ретінде қарастырылады және оны дамытудың тетіктері үнемі жетілдірідіп келеді. Соған қарамастан, еліміздің басым ауылдық аймақтарындағы халықтың табыс мөлшері, әлеуметтікинженерлік инфрақұрылым қызметтеріне қолжетімділік деңгейі қала тұрғындарымен салыстырғанда төмен. Зерттеуде ауылдық аумақтардағы жергілікті кәсіпкерлердің корпоративтік әлеуметтік жауапкершілігін (КӘЖ) арттыра отырып, мемлекет, бизнес өкілдері, және қоғам арасындағы үш жақты байланысты нығайтудың маңызы көрсетілді. Зерттеудің мақсаты Қазақстанның ауылдық аумақтардағы әлеуметтікинженерлік инфрақұрылымдардың сапалы қызметін қамтамасыз етуде мемлекетпен қатар, КӘЖ-тің де маңызды екенін көрсету. Зерттеуде 2010-2021 жылдар аралығындағы Ақмола облысының Зеренді және Қорғалжын аудандарының; Қостанай облысының Аулиекол және Алтынсарин аудандарының экономикалық, демографиялық, әлеуметтік-инженерлік инфрақұрылымдарының жай-күйіне талдау жасалды. Нәтижесінде, еліміздің ауылдық аумақтарындағы әлеуметтік-экономикалық, инфрақұрылымдық проблемалар анықталды. Соның ішінде: әлеуметтік сала мамандарының азаюы, ауыз су, жол қатынастарына, көлікке, интернетке қолжетімділік т.б. Проблемаларды реттеу мақсатында мемлекет жергілікті кәсіпкерлердің дамуына жағдай жасай отырып, олардың КӘЖ-ін арттыру арқылы ауылдық аумақтардың әлеуметтік-инженерлік инфрақұрылымдарын дамытуға болады.

1. Martos-Pedrero, A., Jiménez-Castillo, D., & Cortés-García, F. J. (2022). Examining drivers and outcomes of corporate social responsibility in agri-food firms. Agricultural Economics, 68(3), 79-86. https://doi.org/10.17221/398/2021-AGRICECON

2. Castañeda, A., Doan, D., Newhouse, D., Nguyen, M. C., Uematsu, H., & Azevedo, J. P. (2018). A new profile of the global poor. World Development, 101, 250-267. https://doi.org/10.1016/j.worlddev.2017.08.002

3. UNDESA (2021). World Social Report 2021. Reconsidering Rural Development. Department of Economic and Social AffairsSocial Inclusion. [cited January 4, 2023]. Available: https://www.un.org/development/desa/dspd/world-social-report/2021-2.html

4. Bureau of National Statistics (2021). [cited September 2, 2022]. Available: http://www.stat.gov.kz

5. Nigmetov, K. (2022). The problem of development of rural areas [Problema razvitiya sel’skikh territorii]. [cited February 16, 2023].Available: https://economy.kz/ru/Novostiinstituta/id=4348/arch=2022_3 (In Russ.)

6. Arato, M., Speelman, S., & Van Huylenbroeck, G. (2016). Corporate Social Responsibility applied for rural development: An empirical analysis of firms from the American continent. Sustainability, 8(1), 102. https://doi.org/10.3390/su8010102

7. Kumar, A., & Singh, K. (2015). Corporate social responsibility initiatives towards Rural infrastructural development: An Indian perspective. International Journal of Marketing, Financial Services and Management Research, 4(1),125-135. https://doi:10.5281/zenodo.5058021

8. Fortunati, S., Morea, D., & Mosconi, E. M. (2020). Circular economy and corporate social responsibility in the agricultural system: Cases study of the Italian agri-food industry. Zemedelska Ekonomika, 66(11), 489-498. https://doi:10.17221/343/2020-AGRICECON

9. Yurzina, T., Shalanov, N., & Kosinskiy, P. (2020). Assessment and promotion of social responsibility of business in the development of rural areas of the mining region. In E3S Web of Conferences (Vol. 174, p. 04057-04065). https://doi.org/10.1051/e3sconf/202017404057

10. Mednikova, I. (2014). What will Kazakhstan’s accession to the OECD give to business, Forbes. kz, [cited January 4, 2023]. Available: http://forbes.kz/process/expertise/chto_dast_biznesu_vstuplenie_kazahstana_v_oser

11. Sisenova, A.T. (2020). Corporate social responsibility – a new business philosophy. Bulletin of «Turan» University [Vestnik universiteta «Turan»], 2(86), 64-68. (In Russ.)

12. Nurmuhametov, N. N., & Beketova, K. N. (2022). Сorporate social responsibility – framework for strengthening strategic development large engineering enterprises. Central Asian Economic Review [Jekonomicheskij obzor Central’noj Azii], 2(143), 28-44. https://doi.org/10.52821/2789-4401-2022-2-28-44 (In Russ.)

13. Bekpayeva, Z. A., Nikiforova, N. V., & Karlik, M. A. (2022). The Main Trends in the Development of Corporate Governance Through the Prism of Domestic and Foreign Experience. Economics: the Strategy and Practice, 17(2), 246-257. https://doi.org/10.5n76/1997-9967-2022-2-246-257

14. Khan, H., Khan, U., Jiang, L. J., & Khan, M. A. (2020). Impact of infrastructure on economic growth in South Asia: Evidence from pooled mean group estimation.The Electricity Journal,33(5), 106735-106750. https://doi.org/10.1016/j.tej.2020.106735

15. Nawaz, S., & Mangla, I. U. (2021). The economic geography of infrastructure in Asia: The role of institutions and regional integration. Journal Research in Transportation Economics, (88), 87-95. https://doi.org/10.1016/j.retrec.2021.101061.

16. Popova, S. A., Smotrova, E. E., & Kolpakova, E. A. (2020). Typology of rural territories by level of engineering infrastructure development. Intelligence. Innovation. Investment [Intellekt. Innovacii. Investicii], 6, 69-78. https://doi.org/10.25198/2077-7175-2020-6-69 (In Russ.)

17. Nukesheva, A. Zh., Zhenshan D., & Musina R. S. (2019). Social infrastructure of rural areas of Kazakhstan. Problems of agrimarket [Agrarlyq naryq mäselelerı], 4, 178-184. (In Kaz)

18. Sklyar, R. V. (2019). More than 120 billion tenge allocated for the project «Auyl-el besigi» in Kazakhstan. Kazinform International News Agency [Mezhdunarodnoe informacionnoe agentstvo Kazinform], [cited January 4, 2023]. Available:https://www.m.inform.kz/ar/bolee-120-mlrd-tenge-vydelilina-proekt-auyl-el-besigi-v-rk_a4005738/amp (In Russ.)

19. Tleuberdinova, A. T., Kulik, V. B., & Kulik, K. V. (2021). Analysis of the provision of transport infrastructure in rural areas of the Republic of Kazakhstan. Scientific journal Bulletin of Turan University [Vestnik universiteta Turan], 4(92), 103-111. https://doi.org/10.46914/1562-2959-2021-1-4-103-111 (In Russ.)

20. Zhenskhan, D., & Alpeisova, Sh. E. (2021). Socio-economic development of rural areas of Kazakhstan. Problems of agrimarket, 1, 147-154. https://doi.org/10.46666/2021-1-2708-9991.18. (In Kaz)

21. Kosymbaeva, Sh. I., Nukesheva, A. Zh., & Kadyrova, G. M. (2019). Improving the management of social infrastructure in rural areas. Bulletin of Turan University [Vestnik universiteta Turan], 3(83), 169-173. (In Kaz)

22. Zhenshan, D., Rustembayev, B. E., & Nukesheva, A. Zh. (2022). Social and engineering infrastructure of rural areas: focus on renewal and improvement of the welfare of the rural population of Kazakhstan. Problems of agrimarket [Agrarlyq naryq mäselelerı], 4, 184-191. https://doi.org/10.46666/2022-3.2708-9991.21. (In Kaz)