Жастардың мегаполистердегі ішкі көші-қоны жастардың шетелге көші-қонына әсер етуші фактор ретінде (Алматы қаласы мысалында)

Ішкі көші-қон жастардың шетелге қоныс аударуы үшін өтпелі сәт болып табылады. Бұл мақаланың мақсаты – қаланың инфрақұрылымын жастардың үлкен қалаларға ішкі көші-қонына әсер ететін фактор ретінде қарастыру. Бұл елдегі мәселелердің бірі, себебі шетелге «мидың ағылуына» әкеледі. Бұл факторларды қарастыру қажет. Зерттеу барысында 14 пен 29 жас аралығындағы Алматы қаласына келген ішкі көші-қонға тартылған жастар қарастырылады. Бұл зерттеудің әдіснамалық негізі Эверетт Ли әдіснамасына негізделген және жастардың миллиондаған халқы бар қалаларға ішкі көші-қонына әсер ететін факторларды талдайды. Мақалада Қазақстан Республикасының өңірлері арасындағы көші-қон процесін тежейтін немесе ынталандыратын объективті факторлар қарастырылады. Бұл факторларға университеттер мен колледждердің саны, жұмыс берушілер саны және денсаулық сақтау мекемелерінің, ойын-сауық орталықтарының саны мен т.б. жатады. Бұл көрсеткіштер төрт факторға топтастырылды: білім беру, денсаулық сақтау, мәдени-ойын-сауық және жұмыспен қамту. Деректерді талдау және өңдеу үшін жалпылау және жүйелеу әдісі қолданылды. Факторларды бағалау үшін мәліметтер Ұлттық статистика бюросынан және басқа да ресми көздерден 2014-2021 жылдар аралығында алынды. Ішкі көші-қон мен қала инфрақұрылымының көрсеткіштері арасындағы байланысты анықтау үшін SPSS бағдарламасының көмегімен корреляциялық-регрессиялық талдау жүргізілді. Нәтижесінде жастардың ішкі көші-қоны мен білім беру және денсаулық сақтау ұйымдары арасында айтарлықтай байланыс бар екенін көрсетті. Осылайша, білім беру жастардың ішкі және сыртқы көші-қонының негізгі факторларының бірі ретінде қарастырылады. Сондықтан мидың ағып кетуіне жол бермеу үшін жоғары білімді дамыту және жұмыспен қамту деңгейін арттыру маңызды.

1. Antosik, L.V., & Ivashina, N.V. (2021) Factors and Routes of Interregional Migration of University Graduates in Russia. Educational Studies Moscow, 2,107-125. https://doi.org/10.17323/1814-9545-2021-2-107-125

2. Arandarenko, M., Corrente, S., Jandrić, M., & Stamenković, M. (2019). A Multiple Criteria Approach to Interregional Migrations - The Case of Serbia. Investigating Spatial Inequalities, Emerald Publishing Limited, 197-216. https://doi.org/10.1108/978-1-78973-941-120191012

3. Barsbai, T., Rapoport, H., Steinmayr, A., & Trebesch, C. (2017). The effect of labor migration on the diffusion of democracy: evidence from a former Soviet Republic. American Economic Journal: Applied Economics, 9(3), 36-69. https://doi.org/10.1257/app.20150517

4. Bernard, A., Kalemba, S. & Nguyen, T. (2022) Do Internal Migration Experiences Facilitate Migration Intentions and Behavior? Demography, 59 (4), 1249-1274. https://doi.org/10.1215/00703370-9986021

5. Bureau of National Statistics (2022). [updated December 15, 2022; cited December 25, 2022]. Available at: http://www.stat.gov.kz

6. Eldyaeva N. A. &Kovanova E. S. (2013) Multivariate analysis of the impact of migration on the socio-economic development of regions. Economics, statistics and informatics, 6, 121-126.

7. García, A. A. (2021). When Internal Migration Fails: A Case Study of Central American Youth Who Relocate Internally Before Leaving Their Countries. Journal on Migration and Human Security, 9(4), 297-310. https://doi.org/10.1177/23315024211042735

8. Castelli, F. (2018). Drivers of migration: why do people move? Journal of travel medicine, 25(1), 1-7. https://doi.org/10.1093/jtm/tay040

9. Chudinovskikh, O., & Denisenko, M. (2020). Labour Migration on the Post-Soviet Territory. In Migration from the Newly Independent States (pp. 55-80). Springer, Cham.

10. Clemente, J., Larramona, G., & Olmos, L. (2016). Interregional migration and thresholds: evidence from Spain. Spatial Economic Analysis, 11(3), 276-293. https://doi.org/10.1080/17421772.2016.1153706

11. IOM (2022). International Organization for Migration World Migration Report. Geneva. [updated December 15, 2022; cited December 25, 2022]. Available: https://www.un.org/development/desa/dspd/2022/10/migration-families

12. Jussibaliyeva A.K., Iskakova D.M., Duisenbayeva B.B., Tleuberdiyeva S.S. & Iskakova D.B. (2022) Economic Aspects and Factors of Educational and Labor Migration of Kazakhstan Youth Abroad. Economics: the strategy and practice, 17(2), 126-145. (In Russ.) https://doi.org/10.51176/1997-9967-2022-2-126-145

13. Kaland, O.J. (2021) “We Have Many Options, But They are All Bad Options!” Aspirations Among Internal Migrant Youths in Shanghai, China. The European Journal of Development Research, 33, 35-53. https://doi.org/10.1057/s41287-020-00301-z

14. Kurekova, L. (2011). Theories of migration: Conceptual review and empirical testing in the context of the EU East-West flows. In interdisciplinary conference on migration. Economic change, social challenge, 4, 6-9.

15. Manic, M. (2019). The regional effects of international migration on internal migration decisions of tertiary‐educated workers. Papers in Regional Science, 98(2), 1027-1051. https://doi.org/10.1111/pirs.12379

16. Mulholland, P.J., Helton, A.M., Poole, G.C., Hall, R.O., Hamilton, S.K., Peterson, B.J., Tank, J.L., Ashkenas, L.R., Cooper, L.W., Dahm, C.N., Dodds, W.K., Findlay, S.E., Gregory, S.V., Grimm, N.B., Johnson, S.L., McDowell, W.H., Meyer, J.L., Valett, H.M., Webster, J.R., Arango, C.P., Beaulieu, J.J., Bernot, M.J., Burgin, A.J., Crenshaw, C.L., Johnson, L.T., Niederlehner, B.R., O’Brien, J.M., Potter, J.D., Sheibley, R.W., Sobota, D.J., & Thomas, S.M. (2008). Stream denitrification across biomes and its response to anthropogenic nitrate loading. Nature, 452, 202-205. https://doi.org/10.1038/nature06686

17. Rees, P., Bell, M., Kupiszewski, M., Kupiszewska, D., Ueffing, P., Bernard, A.& Stillwell, J. (2017). The impact of internal migration on population redistribution: An international comparison. Population, Space and Place, 23(6), e2036. https://doi.org/10.1002/psp.2036

18. Roth, B. J., & Hartnett, C. S. (2018). Creating reasons to stay? Unaccompanied youth migration, community-based programs, and the power of “push” factors in El Salvador. Children and Youth РЕГИОНАЛЬНАЯ ЭКОНОМИКА И ТЕРРИТОРИАЛЬНОЕ РАЗВИТИЕ Services Review, 92, 48-55. https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2018.01.026

19. Rybakovsky, L. L., Zakharova, O. D., Ivanova, A. E., & Demchenko, G. A. (2002). The demographic future of Russia. Population[Narodonaselenie], 1, 33-48. (In Russ)

20. Tsui, M. (2007). Free market reform in China and the labor migration of Chinese seafarers. Asian and Pacific migration journal, 16(1), 81-100. https://doi.org/10.1177/011719680701600104

21. Samari, G. (2021). Coming back and moving backwards: return migration and gender norms in Egypt. Journal of Ethnic and Migration Studies, 47(5), 1103-1118. https://doi.org/10.1080/1369183X.2019.1669437

22. Vakulenko, E., & Mkrtchyan, N. (2020). Factors of interregional migration in Russia disaggregated by age. Applied Spatial Analysis and Policy, 13(3), 609-630.

23. Wajdi, N., Adioetomo, S. M., & Mulder, C. H. (2017). Gravity models of interregional migration in Indonesia. Bulletin of Indonesian Economic Studies, 53(3), 309-332. https://doi.org/10.1080/00074918.2017.1298719

24. Xu, Y., Zhang, Y., & Chen, J. (2021). Migration under economic transition and changing climate in Mongolia. Journal of Arid Environments, 185, 104333. https://doi.org/10.1016/j.jaridenv.2020.104333

25. Zhao, Y. (2003). The role of migrant networks in labor migration: The case of China. Contemporary Economic Policy, 21(4), https://doi.org/https://doi.org/10.1093/cep/byg028