Авторларға арналған ережелер
Авторлар үшін ережелер ғылыми редакторлар кеңесінің «Ғылыми журналдардағы жарияланымдардың тұтастығы қағидаттарының сақталуы туралы Ақ кітабының, 2012 ж. жаңартылған нұсқасының» (CSE's White Paper on Promotion Integrity in Scientific Journal Publications, 2012 Update) негізінде жасалған.
Журналдың мақсаты – оқырмандарды Қазақстан, Азия мен Еуропа елдерінің экономика, қаржы, менеджмент, бизнес, әлеуметтік даму саласындағы теориялық және қолданбалы зерттеулердің ерекше нәтижелерімен таныстыру.
Журнал бұрын ғылыми басылымдарда жарияланбаған түпнұсқа мақалаларды, шолуларды, ғылыми баяндамаларды қабылдайды.
I. Авторға мақала беруге дейінгі ұсыныстар
«Экономика: стратегия және практика» журналына мақала ұсыну:
- мақала бұрын басқа журналдарда жарияланбаған болуы;
- мақала басқа журналдарда қарастырылмаған болуы;
- барлық бірлескен авторлар мақаланың ағымдағы нұсқасын жариялауға келісім беруі.
Мақаланы қарауға жіберер алдында файлда (файлдарда) ағылшын, қазақ және орыс тілдерінде барлық қажетті ақпарат бар екеніне, суреттер мен кестелерде орналастырылған ақпарат көздері көрсетілгеніне, барлық дәйексөздер дұрыс рәсімделгеніне көз жеткізіңіз.
Мұндаүлгіні жүктеуге болады титулдық парақшада мақалалар ағылшын, қазақ және орыс тілдерінде толтырылуы керек.
Титулдық бетте толтырылады:
i. Автордың (авторлардың) аты
Авторлар – бұл ғылыми топ ұсынған жұмыстың негізгі қатысушылары және өз жұмыстары үшін жауапкершілікті өз мойнына алуға келіскен адамдар. Автор жұмыстың бір бөлігі үшін жауапкершіліктен басқа, өзінің бірлескен авторларының қайсысы жұмыстың басқа бөліктері үшін жауап беретінін көрсете алуы керек.
«Экономика: стратегия және практика» журналы келесі авторлық критерийлерді қабылдайды:
- Зерттеу жоспары мен үлгісіне, деректерді жинауға немесе деректерді талдауға және түсіндіруге айтарлықтай үлес қосады.
- Мақаланы дайындау немесе маңызды зияткерлік мазмұн бөлігінде оны сыни қайта қарау.
- Мақала нұсқасын жариялау үшін түпкілікті мақұлдау.
Авторлар тізіміне мақала авторы болып табылмайтын адамдар енгізілмейді. Авторлар болып табылмайтын, бірақ басқа қолдау көрсеткен адамдардың есімдері «Алғыс» бөлімінде көрсетіледі.
Орыс тілінде мақала авторларын көрсету барысында тегі, аты мен әкесінің аты бас әріптермен жазылу керек (Нұрланова Н.К., Альжанова Ф.Г., Днишев Ф.М.).
Ағылшын тілінде мақала авторларын көрсету кезінде «Аты, әкесінің аты, тегі» қолданылады (Nailya K. Nurlanova, Farida G. Alzhanova, Farkhat M. Dnishev). Ағылшын тілінде тегі шетелдік паспортқа сәйкес немесе бұрын жарияланған мақалаларда көрсетілгендей көрсетілуі керек. Егер автордың шетелдік паспорты және/немесе жарияланымдары болмаса, тегі мен атын транслитерациялау үшін BSI стандартын пайдалану қажет.
Ағылшын, қазақ және орыс тілдерінде беріледі.
ii. Автор (авторлар) туралы ақпарат
Бұл бөлімде ғылыми дәрежесі, атағы, лауазымы, ORCID ID, Researcher ID, басқа да регалиялар тізімделеді. Сондай-ақ, e-mail және жауапты автордың толық пошталық мекен-жайы көрсетіледі.
Ағылшын, қазақ және орыс тілдерінде беріледі.
iii. Автордың (авторлардың) аффилиациясы
Аффилиация келесі деректерді қамтиды: ұйымның толық ресми атауы, толық пошталық мекен-жайы (индекс, қала және елді-мекен). Авторларға зерттеу жүргізуге қатысы бар барлық жұмыс орындарын көрсету қажет.
Егер мақаланы дайындауға әр түрлі мекемелердің авторлары қатысса, әр автордың белгілі бір мекемеге қатысты жұмыс орнын жолақты индекс көмегімен көрсетуі қажет.
Ағылшын, қазақ және орыс тілдерінде беріледі.
Ағылшын тіліндегі ақпараттар блогы үшін мекеменің ресми ағылшын тіліндегі атауы қажет.
iv. Мақала атауы
Мақала атауы қысқа болуы керек (8-10 сөзден аспауы керек) мақаланың мазмұнына сәйкес келуі керек. Ағылшын, қазақ және орыс тілдерінде беріледі.
Ағылшын тіліндегі атау ағылшын тілі тұрғысынан сапалы ғылыми стильде көрсетілуі керек.
v. Аннотация
Ағылшын тілінде құрылымдалған аннотацияның ұсынылатын көлемі 200-250 сөз. Аннотацияда келесі компоненттерді нақты белгілеу және ашу ұсынылады:
1) Кіріспе (Introduction);
2) Материалдар мен әдістер (Materials and Methods);
3) Зерттеу нәтижелері (Results);
4) Талқылау және қорытынды (Discussion and Conclusions).
5) Болашақ зерттеулер мен салдары (Future research and Implications.).
Ағылшын, қазақ және орыс тілдерінде беріледі.
Аннотацияның берілген бөліктерін тиісті тақырыпшалармен бөліп, осы бөлімдерде тиісті ақпаратты ұсынуға болады. Аннотацияда алғаш рет енгізілген терминдерді, аббревиатураларды (жалпыға мәлім терминдерді қоспағанда), әдебиетке сілтемелерді қосуға болмайды.
vi. Түйінді сөздер
Мақала тақырыбы бойынша 5-7 сөз. Түйінді сөздер аннотация мен мақаланың атауын толықтырғаны жөн.
Рубрикаторлар кодтары.
Рубрикаторлар кодтарын көрсетіңіз.
МРНТИ коды – http://grnti.ru
Экономикалық әдебиеттердің жіктеу кодтары (JEL Classification Code). Кемінде 3 JEL кодын көрсету – https://www.aeaweb.org/jel/guide/jel.php
Ағылшын, қазақ және орыс тілдерінде беріледі.
vii. Алғыс
Бұл бөлімде зерттеуді қаржыландырудың барлық көздері, сондай-ақ мақала бойынша жұмысқа қатысқан, бірақ оның авторлары болып табылмайтын адамдарға алғыс айтылады. Мақаламен жұмыс істеуге қатысу: зерттеуді жетілдіру бойынша ұсыныстар, зерттеуге кеңістік беру, ведомстволық бақылау, қаржылық қолдау алу, талдаудың жеке түрлері, зерттеуге реагенттер/пациенттер/жануарлар/ басқа да материалдар ұсыну.
viii. Мүдделер қақтығысы
Мүдделер қақтығысы – бұл редакторлық шешім қабылдау кезінде объективтілік пен бейтараптыққа әсер ете алатын адамдардың жеке қызығушылығы болатын жағдайлар. Мүдделер қақтығысы әлеуетті немесе саналы, сондай-ақ нақты болуы мүмкін. Объективтілікке жеке, саяси, қаржылық, ғылыми немесе діни факторлар әсер етуі мүмкін.
Автор мүдделер қақтығысы туралы ақпаратты мақаланың тиісті бөліміне енгізе отырып, мүдделердің нақты немесе ықтимал қақтығысы туралы редакторға хабарлауға міндетті.
Егер мүдделер қақтығысы болмаса, автор бұл туралы да хабарлауы керек Тұжырым мысалы: «Автор мүдделер қақтығысының жоқтығын мәлімдейді».
ix. Мақала мәтіні
Редакция IMRAD (Introduction, Methods, Results, Discussion; Кіріспе, Әдістер, Нәтижелер, Талқылау) форматын қолдануды ұсынады.
Шолу мақаласы 5000-7000 сөз. Суреттер мен кестелердің мазмұнын қоса алғанда.
Зерттеу мақаласы 3000-5000 сөз, соның ішінде суреттер мен кестелердің мазмұнын қоса алғанда.
Мақала MS Word (2003 нұсқадан үлкен емес, кеңейтілген doc немесе docx) мәтіндік редакторында 12 өлшемдегі Times New Roman шрифтімен арасы бір интервал арқылы жиынтықталу керек. Жаңа жол – 1 см. Құжат жиектері – 20 мм.
x. Суреттер
Суреттер сапалы, басып шығаруға жарамды болуы керек.
Барлық суреттерде сурет астындағы жазулар болуы керек. Сурет астындағы жазба ағылшын тіліне аударылуы керек.
Мәтін тәртібі бойынша суреттер араб сандарымен нөмірленеді. Егер мәтінде бір сурет болса, онда ол нөмірленбейді.
Сурет астындағы жазба суреттің реттік нөмірін және оның атауын қамтиды. «Сурет 2. Өмірлік маңызды үрдістер сипаттамасы» деп ортасына жазылады.
Сурет астындағы жазбадан кейін нүкте қойылмайды.
Сурет астындағы жазбаның аудармасын сурет астындағы жазбадан кейін орыс немесе қазақ тілдерінде (мақаланың берілген тіліне байланысты) орналастыру керек.
xi. Кестелер
Кестелер сапалы, басып шығаруға жарамды болуы керек. Кестелер сканерленген немесе сурет түрінде емес, өңдеуге жарамды болуы керек.
Барлық кестелерде тақырыптар болуы керек. Кестенің атауы ағылшын тіліне аударылуы керек.
Кестелер мәтін тәртібі бойынша араб сандарымен нөмірленеді. Егер мәтінде бір кесте болса, онда ол нөмірленбейді.
Кестенің тақырыбы кестенің реттік нөмірін және оның атауын қамтиды.
«Кесте 2. Өмірлік маңызды үрдістер сипаттамасы» деп ортасына жазылады.
Кесте тақырыбынан кейінгі нүкте қойылмайды.
Кесте тақырыбының аудармасын кесте тақырыбынан кейін орыс немесе қазақ тілдерінде (мақаланың берілген тіліне байланысты) орналастыру керек.
xii. Скриншоттар мен фотосуреттер
Фотосуреттерді, скриншоттарды және басқа да жазылмаған иллюстрацияларды форматтағы файлдар түрінде *.jpeg, *.bmp, *.gif (*.doc және*.docx – егер кескінге қосымша белгілер қойылса) мақала беру үшін қалыптың арнайы бөлімінде бөлек жүктеу қажет. Суреттің ажыратымдылығы >300 dpi болуы керек. Кескін файлдарына мәтіндегі сурет нөміріне сәйкес келетін атау берілуі керек. Файлдың сипаттамасында мәтінге орналастырылған фотосуреттің атауына сәйкес келетін сурет астындағы жазбаны бөлек көрсету керек.
xiii. Сілтемелер
Сілтемелер араб сандарымен нөмірленеді, әр бетіне орналастырылады. Сілтемелерде: интернет желісіндегі анонимді дереккөздерге сілтемелер, оқулықтарға, оқу құралдарына, МЕМСТ-тарға сілтемелер, статистикалық есептер, қоғамдық-саяси газеттер мен журналдардағы мақалалар, авторефераттар, диссертациялар (егер диссертациялық зерттеу нәтижелері бойынша жарияланған мақалаларды дәйектеуге мүмкіндік болмаса), автордың түсініктемелері орналастырылуы мүмкін.
iv. Әдебиеттер тізімі
Журналда APA дәйексөз стилі (the American Psychological Association) қолданылады, ол жақшадағы дереккөзге сілтеме жасауды білдіреді. Мәтінде дәйексөзден кейін немесе дереккөз мәтінін қайта жазғаннан кейін, жақшада автордың тегі көрсетіледі, содан кейін үтір мен жұмыстың шыққан жылы қойылады.
Мысалы:
Кейбір зерттеулерде дамымаған аймақтар әрдайым әлеуметтік-экономикалық даму және инфрақұрылымдық тұрғыдан артта қалды (Glaeser & Maré, 2001).
Егер бір сілтемеде бірнеше жұмысқа сілтеме жасау қажет болса, жұмыстар нүктелі үтір арқылы беріледі.
Мысалы:
Қазіргі уақытта аймақтың депрессиясының даму деңгейін талдау мен бағалаудың әртүрлі тәсілдеріне бағытталған көптеген ғылыми зерттеулер бар (Ферре соавт., 2012; Michalek et al., 2012).
Сонымен қатар, 4-тен көп авторлардың сілтемелерін тізімдеу қажет емес, өйткені бұл қабылдауды қиындатады.
Әдебиеттер тізімін жасағанда, Егер сіз оны таба алсаңыз, DOI көрсетілуі керек (шетелдік ақпарат көздері үшін оны 95% жағдайда жасауға болады).
Журналдардағы мақалаларға сілтемелерде жарияланымдардың шыққан жылы, журналдың көлемі мен нөмірі, бет нөмірлері міндетті түрде көрсетілуі тиіс.
Әдебиеттер тізімін ағылшын тіліне аудару қажет. Қазақ тіліндегі дереккөздер сипатталғаннан кейін сілтеменің соңында сол тілде белгі қойылады: (In Kaz.). Орыс тіліндегі дереккөзді сипаттағаннан кейін сілтеменің соңында сол тілде белгі қойылады: (In Russ.).
Авторлардың аты-жөндерін, журнал атауларын транслитерациялау үшін BSI стандартын пайдалану керек.
Рәсімдеу үлгісі
Шетелдік көздерден алынған мақалаларға сілтемелер:
1 Фамилия И.О., 2 Фамилия И.О. (жыл). Мақала атауы. Журналдың атауы, Том (Номер), 00-00. DOI: 10.13655/1.6.1234567.
Шет тіліндегі монографияларға сілтемелер:
С 1-3 автормен:
1 Фамилия И.О., 2 Фамилия И.О. (шыққан жылы). Кітап атауы. Қайта шығару нөмірі. Қала: Баспа.
Журналдың атауы және монографиялар мен жинақтардың атауы курсивпен белгіленеді, бастапқы әріптерден кейін нүктелер қойылады.
Мақала мен монографияға аударма сілтемелерін рәсімдеу
Жалпы алғанда, мақалаға сілтеме құрылымы келесідей:
Авторлар (транслитерация). [Ағылшын тілінде мақала тақырыбының аудармасы квадрат жақша ішінде]. Орыс тіліндегі дереккөздердің атауы (транслитерация). Ағылшын тілінде немесе тек сандық белгілері бар шығыс деректері. Мақала тіліне сілтеме (in Russ.).
Жалпы алғанда, монографияға сілтеме құрылымы келесідей:
Авторлар (транслитерация). [Монография атауының аудармасы квадрат жақша ішінде]. Шығыс деректері: егер бұл ұйым болса, ағылшын тіліндегі басылым орны және егер баспаның өз атауы болса, транслитерация (ағылшын тілінде бұл баспа екенін көрсетеді). Беттер саны.
1 Familia I.O., 2 Familia I.O. [Мақала атауының аудармасы]. Журнал атауының транслитерациясы=ағылшын тіліндегі ресми атауы. Жылы; Том (Номер):00-00. DOI: 0000-0000 (In Russ.)]
Интернет-ресурстарға сілтемелер:
Ескерту: мақалада айтылған сайттағы материалға сілтеме жасаған жөн. Басты беттегі сілтеме ақпараттық емес және ақпаратты тексеруге мүмкіндік бермейді.
Материалдың атауы қысқа [сайт] (2022). Сайт атауы [cited June 30, 2022]. Available at: http://www.example.kz
II. Мақаланы қарауға қалай беруге болады
Мақала қолжазбасы редакцияға online форма арқылы жіберіледі. Жүйеге жүктелетін мақала файлы Microsoft Word (кеңейтілген *.doc, *.docx, *.rtf) форматында ұсынылуы керек. 4-қадамда оnline формада титул парағы жеке беріледі.
III. Автор мен журналдың өзара әрекеті
Журнал редакциясы жауапты (байланыс) автормен хат алмасады, алайда авторлар ұжымының қалауы бойынша хаттар барлық авторларға мекенжайы көрсетілген электрондық пошта арқылы жіберілуі мүмкін.
«Экономика: стратегия және практика» журналына түсетін барлық мақалалар журналдың техникалық редакторының ресми талаптарға сәйкестігі тұрғысынан алдын ала тексеруден өтеді. Бұл кезеңде мақала авторға (авторларға) қателерді жоюды немесе жетіспейтін деректерді қосуды сұрап қайта қарау үшін қайтарылуы мүмкін. Сондай-ақ, осы кезеңде мақала журналдың мақсаттарына сәйкес келмеуіне, өзіндік ерекшелігінің болмауына, ғылыми құндылығының аздығына байланысты қабылданбауы да мүмкін.
Алдын ала тексеруден кейін жауапты редактор мақаланы рецензиялау мерзімін көрсетіп рецензентке береді. Авторға тиісті хабарлама жіберіледі.
Даулы жағдайларда редактор шолу процесіне бірнеше мамандарды, сондай-ақ бас редакторды тарта алады.
Рецензенттің оң қорытындысы болған жағдайда мақаланы баспаға дайындау үшін редакторға беріледі.
Мақаланы пысықтау туралы шешім қабылдаған кезде рецензенттің ескертулері мен түсініктемелері авторға беріледі. Авторға ескертулерді жою үшін 1 ай беріледі. Егер осы мерзім ішінде автор редакцияға жоспарланған іс-әрекеттер туралы хабарламаса, мақала жариялау кезегінен алынады.
Мақаланы жариялаудан бас тарту туралы шешім қабылданған кезде авторға редакцияның тиісті шешімі жіберіледі.
Мақаланы жариялауға қабылдаған жауапты (байланысатын) авторға беттеудің соңғы нұсқасы жіберіледі, оны ол тексеруге міндетті. Авторлардан жауап 2 күн ішінде (48 сағат) күтіледі. Автор тарапынан реакция болмаған жағдайда мақаланың беттеуі бекітілген болып есептеледі.
IV. Редактордың/рецензенттің шешімдерін қайта қарау тәртібі
Егер автор рецензенттің және/немесе редактордың қорытындысымен немесе жеке ескертулермен келіспесе, ол қабылданған шешімге қарсы шығуы мүмкін. Ол үшін авторға: баяндалған идеяны жариялау құқығын дәлелдейтін, қаралып отырған мәселе бойынша өз ұстанымын нақты баяндау қажет.
Редакторлар ықтимал қабылдануы мүмкін қолжазбаларды қайта беруге жәрдемдеседі, алайда елеулі өзгерістер енгізу немесе қосымша деректер жинау қажеттілігіне байланысты қабылданбады және жариялауға қабылдануы үшін қолжазбада нені түзету қажет екенін егжей-тегжейлі түсіндіруге дайын болады.
V. Плагиат, фабрикация немесе деректерді бұрмалау анықталған жағдайда редакцияның іс-әрекеттері
Автор тарапынан жосықсыз іс-әрекеттер, плагиат, фабрикация немесе деректерді бұрмалау анықталған жағдайда редакция COPE (Committee on Publication Ethics – COPE) ережелерін басшылыққа алады.
«Жосықсыз мінез-құлық» деп «Экономика: стратегия және практика» журналы ғалымның кез-келген әрекетін, оның ішінде зерттеу объектілерін дұрыс пайдаланбау немесе ғылыми ақпараттарды бұрмалау байқалған жағдайда зерттеулерді көрсету тоқтайды, бұл сондай-ақ қабылданған этикалық және ғылыми стандарттарға сәйкес келмейтін ғалымның мінез-құлқын білдіреді.
«Жосықсыз мінез-құлық» «Экономика: стратегия және практика» журналы ғылыми-зерттеу әдістерін немесе нәтижелерін жоспарлау, жүргізу, түсіндіру немесе бағалаудағы қателіктерді немесе әділ сәйкессіздіктерді немесе ғылыми процеске қатысы жоқ жосықсыз мінез-құлықты қамтымайды.
VI. Қателерді түзету және мақаланы қайтарып алу
Егер мақала мәтінінде оны қабылдауға әсер ететін, бірақ зерттеу нәтижелерін бұрмаламайтын қателер табылса, олар мақаланың pdf-файлын ауыстыру және мақала файлындағы және журнал сайтындағы мақала бетіндегі қатені көрсету арқылы түзетілуі мүмкін.
Мақала мәтінінде зерттеу нәтижелерін бұрмалайтын қателер анықталған жағдайда немесе плагиат, деректерді бұрмалаумен және/немесе фабрикациялаумен байланысты автордың (авторлардың) жосықсыз әрекеттері анықталған жағдайда мақала кері қайтарылып алынуы мүмкін. Мақаланы кері қайтарып алудың бастамашысы редакция, автор, ұйым, жеке тұлға болуы мүмкін.
Кері қайтарып алынған «кері қайтарып алынған бап» деген белгімен белгіленеді, баптың бетінде мақаланы кері қайтарып алу себебі туралы ақпарат орналастырылады. Мақаланы кері қайтарып алу туралы ақпарат Журнал индекстелетін деректер базасына жіберіледі.
