Әйелдер кәсіпкерлігі: Қазақстан Республикасындағы даму мәселелері мен перспективалары

Бұл жұмыстың мақсаты – Қазақстанда әйелдер кәсіпкерлігін дамытудың ерекшеліктері мен перспективаларын анықтау. Мақала әйелдер кәсіпкерлігін дамыту мәселелеріне арналған, оларды шешу гендерлік теңсіздік мәселесін шешу жолындағы үлкен қадам ғана емес, сонымен қатар бүкіл әлем экономикасы үшін үлкен жетістік. Мақалада әдеби шолу негізінде Қазақстан Республикасындағы әйелдер кәсіпкерлігінің ерекшелігі ұсынылған, әйелдер кәсіпкерлігінің проблемалары анықталған және оның цифрлық экономика жағдайында даму перспективаларына баға берілген. Гендерлік теңдік жағдайына және әйелдер кәсіпкерлігінің бірқатар жылдардағы динамикадағы дамуына баға берілді. Осы саладағы проблемалар мен кемшіліктер анықталған, ал экономикалық және социологиялық талдаулар негізінде Қазақстанда әйелдер кәсіпкерлігін одан әрі дамыту перспективалары айқындалған. Зерттеу нәтижесінде қазіргі еңбек нарығының маңызды құрамдас бөлігі ретінде өз бизнесін дамыту бойынша әйелдер бастамасына жәрдемдесудің ең тиімді жолдары анықталды. Зерттеу нәтижелері Қазақстан өңірлерінде гендерлік саясат, тұрақты даму саласындағы 5-ші мақсатқа қол жеткізу жөніндегі бағдарламалар мен стратегияларды әзірлеу үшін мемлекеттік және жергілікті деңгейде пайдаланылуы мүмкін.

1. Bulkhairova, Z. S., Nurmukhametov, N. N., Kizimbaeva, A., & Shametova, A. A. (2022). The current state and development of women’s entrepreneurship in the context of the COVID-19 pandemic. Business and entrepreneurship. Economy: strategy and practice. 17(2), 231 – 245. https://doi.org/10.51176/1997-9967-2022-2-231-245 (In Russ)

2. Bureau of National Statistics. (2022). [cited November 01, 2023]. Available at: http://www.stat.gov.kz

3. Davydova, E. V. (2018). Formation of human potential in the conditions of digitalization of the agricultural sector of the economy. Creative economy. 12(6), 829-838. https://doi.org/10.18334/ce.12.6.39181 (In Russ)

4. Global Gender Gap Report. (2023). [cited November 01, 2023]. Available at: https://www.weforum.org/reports/global-gender-gap-report-2023/in-full/benchmarking-gender-gaps-2023/

5. Holienka, M., Jancovičová, Z., & Kovačičová, Z. (2016). Drivers of Women’s Entrepreneurship in the Visegrad Countries: GEM Data. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 220, 124-133. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2016.05.476

6. Kholoud, A. (2022). Gender aspect in entrepreneurship and features of women’s entrepreneurship in the Russian Federation. Economics: yesterday, today, tomorrow, 5(1), 358-364. https://doi.org/10.34670/AR.2022.50.56.030 (In Russ)

7. Khotkina, Z. A. (2020). Actual challenges of the labor market and their gender implications for employment. Population, 23(2), 136-148. https://doi.org/10.19181/population.2020.23.2.12 (In Russ)

8. Korobova, O. O. (2020). Socio-economic factors in women’s entrepreneurship development. Modern science-intensive technologies. Regional supplement, 2(62), 30-39. (In Russ)

9. Korostyleva, N. N. (2019). Formation of the gender ecosystem of a modern organization: trends and prospects. Woman in Russian society, 3, 27-39. https://doi.org/10.21064/WinRS.2019.3.3 (In Russ)

10. Morazzoni, M., & Sy, A. (2022). Female entrepreneurship, financial frictions and capital misallocation in the US. Journal of Monetary Economics, 129, 93-118. https://doi.org/10.1016/j.jmoneco.2022.03.007

11. Njuki, J., Eissler, S., Malapit, H. J., MeinzenDick, R., Bryan, E., & Quisumbing, A. R. (2021). A review of evidence on gender equality, women’s empowerment, and food systems. Global Food Security, 33, 100622. https://doi.org/10.1016/j.gfs.2022.100622

12. Petrenko, E. S., & Shevyakova, A. L. (2021) Development of women’s entrepreneurship in Kazakhstan. Ekonomika Tsentralnoy Azii, 5(3), 373-385. https://doi.org/10.18334/asia.5.3.41039 (In Russ)

13. Presidential Decree «On approval of the Concept of family and gender policy in the Republic of Kazakhstan until 2030» (2016). Resolution of the Government of the Republic of Kazakhstan dated November 11, 2016 No. 693. [cited November 01, 2023]. Available at: https://adilet.zan.kz/rus/docs/P1600000693 (In Kaz)

14. Satpayeva, Z, Kireyeva, A., & Kenzhegulova, G., & Yermekbayeva, D. (2020). Gender Equality and Women Business of Framework 5Ms in Kazakhstan: Analysis and Basic Directions. The Journal of Asian Finance, Economics and Business, 7(3), 253-263. https://doi.org/10.13106/jafeb.2020.vol7.no3.253

15. Seilbekova, S. D., & Nurbekova, Z. A. (2017). Theoretical Backgrounds and Features of Women Entrepreneurship in Kazakhstan. Central Asian Economic Review. 4(51), 34-42.

16. Denisova, I. A., & Kartseva, M. A. (2020). Gender aspects of poverty in Russia: absolute and multi-criteria approach. Woman in Russian society, (2), 138-155. https://doi.org/10.21064/WinRS.2020.2.12

17. Suárez-Ortega, M., & Gálvez-García, R. (2017). Motivations and decisive factors in women’s entrepreneurship. A gender perspective in education and professional guidance. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 237, 1265-1271. https://doi.org/10.1016/j.sbspro.2017.02.208

18. World Economic Forum-2022 called for closer global cooperation (2022). Materials of the Forbes Kazakhstan Internet portal. [cited November 01, 2023]. Available at: https://forbes.kz/news/2022/05/27/newsid_276734