ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ ЭЛЕКТРОНДЫҚ САУДАНЫҢ ҚАЗІРГІ ТАҢДАҒЫ ДАМУ ТЕНДЕНЦИЯЛАРЫ МЕН КЕЛЕШЕГІ

Ақпараттық технологияның жедел дамуы және коммерциялық мақсаттарда Интернетті белсенді пайда- лану барысында сауда жүйесінің өзгеруі және трансформациясы орын алып отыр. Бүгінде жаңа әлемдік нарықта электрондық коммерция нарығы пайда болды. Барлық елдер осы нарықта өз орындарын алуға және жаңа мүмкіндіктерді пайдалануға тырысуда. Электрондық коммерция бөлшек сауданы жандандыруға, бәсекеге қабілеттілікті арттыруға, сайып келгенде бүкіл экономиканы дамытуға мүмкіндік беретін драйверлердің бірі болып табылады.Мақалада бүгінгі таңда сауда қызметін жүргізудің тиімді құралы ретінде электрондық сауданың рөлі туралы заманауи түсіндірмелер қаралған. Сонымен қатар қазақстандағы электрондық сауданың орны, әлемдік нарықтағы оның даму үрдістері мен перспективалары анықталған. Зерттеу нысаны ретінде электрондық коммерцияның секторларының бірі бөлшек электрондық сауда, интернет-дүкендер қарастырылған. Қазақстанда электрондық сауда айналымы соңғы жылдары біршама артып келеді, бірақ бұл жерде көңіл аударатын бір мәселе - аймақтарды цифрландырудағы теңсіздіктердің орын алуы. Сонымен қатар Қазақстанда шетелдерден сатып алулар санының өте қарқынды өсуі байқалуда. Өз кезегінде шетелге сатулар саны өте төмен деңгейде. Мақалада нарықтың даму ерекшеліктері мен негізгі бағыттарын анықтай отырып, электрондық сауданы дамытудың өзекті мәселелері қаралды, оларды шешу жолдары ұсынылды.Авторлар зерттеуді түйіндей келе, электрондық сауда қарқынының соңғы жылдары артуына байланысты әлемдік нарықта қазақстандық электрондық сауданың келешегі мен мүмкіндіктері өте жақсы екенін атап өтті. Ол үшін электрондық сауда жүйесін ынталандырудың жаңа құралдарын енгізу, электрондық сауда қызметін қамтамасыз етуші инфрақұрылымды жетілдіру электрондық сауда қызметін дамытудағы тиімді шаралардың бірі болып табылады.

ЭЛЕКТРОНДЫҚ КОММЕРЦИЯ, ЭЛЕКТРОНДЫҚ САУДА, АҚПАРАТТЫҚ ТЕХНОЛОГИЯЛАР, ИНТЕРНЕТ-ТЕХНОЛОГИЯЛАР, ИНТЕРНЕТ-ДҮКЕНДЕР, ЭЛЕКТРОННАЯ КОММЕРЦИЯ, ЭЛЕКТРОННЫЙ БИЗНЕС, ИНФОРМАЦИОННЫЕ ТЕХНОЛОГИИ, ИНТЕРНЕТ-ТЕХНОЛОГИИ, ИНТЕРНЕТ-МАГАЗИН

1. Балабанов И.Т. Электронная коммерция. - СПб.: Питер, 2001. - 190 с.

2. Хэйг М. Основы электронного бизнеса / Пер. с англ. С. Косихина. - М.: ФАИР-ПРЕСС, 2002. - 208 с.

3. Пирогов С.В. Электронная коммерция: учеб. пособие / Под ред. С.В. Пирогова - М.: Издательский дом «Социальные отношения», Изд-во «Перспектива», 2003. - 428 с.

4. Hana Kunešová, Ludvík Eger (2017). Еvaluation and comparison of b2c e-commerce intensity in eu member states. Marketing and Trade, 4, 151-167. doi: 10.15240/tul/001/2017-4-011

5. Christopher P. Holland & Manuela Gutiérrez-Leefmans (2018) A Taxonomy of SME E-Commerce Platforms Derived from a Market-Level Analysis, International Journal of Electronic Commerce, 22:2, 161-201. doi: 10.1080/10864415.2017.1364114

6. Zheng Xu, Vijayan Sugumaran, Neil Y. Yen (2018). Special issue: algorithmic and knowledge- based approaches to assessing consumer sentiment in electronic commerce. Electron Commer Res, 18:1, 124- 135. doi.org/10.1007/s10660-018-9290-2

7. Ayesha Nadeem, Babak Abedin, Narciso Cerpa, Eng Chew (2018). Editorial: Digital Transformation & Digital Business Strategy in Electronic Commerce - The Role of Organizational Capabilities. Journal of Theoretical and Applied Electronic Commerce Research. 145-153. doi: 10.4067/ S0718-18762018000200101

8. Elizabeth E. Grandón, Patricio Ramírez- Correa (2017). Managers/Owners’ Innovativeness and Electronic Commerce Acceptance in Chilean SMEs: A Multi-Group Analysis Based on a Structural Equation Model. Journal of Theoretical and Applied Electronic Commerce Research. 105-112. doi: 10.4067/S0718-18762018000300102

9. Chen, Jian. Exploring online retailing strategies: Case studies of leading firms in the US and China // Massachusetts Institute of Technology, - 2012. - 27(3). - S.83-89.

10. Kauffman, R.J, Li, T, & van Heck, H. W. G.M. Business Network- Based Value Creation in Electronic Commerce // International Journal of Electronic Commerce, - 2010. - 15(1). - S.113-143.

11. De Oliveira, LK. Morganti, Laetitia Dablanc (2017). Analysis of the potential demand of automated delivery stations for e-commerce deliveries in Belo Horizonte, Brazil. Research in Transportation Economics, 65. 34-43. doi.org/10.1016/j.retrec. 2017.09.003

12. Majid Mohammad Shafiee, Negin Ahghar Bazargan (2018). Behavioral Customer Loyalty in Online Shopping: The Role of E-Service Quality and E-Recovery. Journal of Theoretical and Applied Electronic Commerce Research. 245-256. doi: 10.4067/ S0718-18762018000100103

13. Электронная коммерция в Казахстане: итоги года и преспективы // Отчет Ассоциации казахстанского интернет бизнеса. - 2018.- С.52- 58.

14. Internet World Stats. URL: http://www. internetworldstats.com/stats.htm (дата обращения: 11.06.2017).

15. The Global Retail E-Commerce Index. 2015, A.T. Kearney Inc. URL: http://www.atkearney.com (дата обращения: 11.06.2017).

16. Государственная программа «Цифровой Казахстан» // Постановление Правительства Республики Казахстан от 12 декабря 2017 года, № 827. - С.15-17.

17. «Дорожная карта бизнеса 2020» // Постановление Правительства Республики Казахстан от 31 марта 2015 года, № 168. - С.8-9.

18. Кодекс Республики Казахстан «О налогах и других обязательных платежах в бюджет» (Налоговый кодекс) от 25 декабря 2017 года, № 120- VI ЗРК // Казахстанская правда 2017. - № 247. - С.9- 10.

19. Шагиев А. Как Комитет государственных доходов собирается пополнить бюджет за счет интернета // Forbes Kazakhstan. - 2016. - № 61. - С.45- 56.

20. Esko Penttinen, Merja Halme, Kalle Lyytinen & Niko Myllynen (2018) What Influences Choice of Business-to-Business Connectivity Platforms. International Journal of Electronic Commerce, 22:4, 479-509. doi: 10.1080/10864415.2018.1485083

21. Ricardo Buettner (2017). Predicting user behavior in electronic markets based on personality- mining in large online social networks. Electronic Markets. 27, 247-265. doi 10.1007/s12525-016-0228-z