Қазақстан Республикасында мал шаруашылығы өнімдерінің импортты алмастыру мүмкіндіктері

Жұмыстың мақсаты – отандық өндіріс көлемін ұлғайту үшін Қазақстан Республикасындағы мал шаруашылығы өнімдерің импорт алмастыру мүмкіндіктерін ұсыну.

Зерттеу әдістері - зерттеуде эмпирикалық әдістер (бақылау, сипаттау, салыстыру және жалпылау) және теориялық зерттеу әдістері (абстракция, талдау және синтез, индукция және дедукция) қолданылды.

Зерттеу нәтижелері - Қазақстандағы мал шаруашылығының қазіргі жағдайына сипаттама берілген. Кедендік статистика деректері бойынша импортқа талдау жасалық, Қазақстан Республикасында мал өнімдерін импорттайтын негізгі елдер анықталды. Мал шаруашылығы өнімдерінің негізгі тауарлық топтарының импортын алмастыру жөніндегі шаралар ұсынылды. Осы жұмыста әзірленген ұсыныстарды агроөнеркәсіптік кешеннің даму бағыттарын негіздеу кезінде және мал шаруашылығын дамытудың аймақаралық және өңірлік бағдарламаларын ақпараттық-аналитикалық нұсқаулық ретінде пайдалануға болады.

Қорытындылар: Қазақстанның мал шаруашылығы саласы айтарлықтай даму әлеуетіне ие, бірақ толықтай пайдаланылмаған. Қазақстанда мал шаруашылығы өнімдерін өндіруге бірқатар факторлар әсер етеді, олардың ішінде жеке фермалардағы ірі қара малдың үлес салмағының шоғырлануы;ІҚМ жалпы санындағы асыл тұқымды ірі қара малдың аз үлесі; мал шаруашылығы инфрақұрылымының жоқтығы. Азық-түліктің негізгі түрлерінің едәуір бөлігі Қазақстанға импортталады.

Импорт алмастырудың нәтижесі өндірісті технологиялық жаңғыртуды ынталандыру, оның тиімділігін арттыру және бәсекеге қабілетті жаңа өнім түрлерін дамыту арқылы отандық өнімнің бәсекеге қабілеттілігін арттыру болуы керек.

1. Конурбаева Ж.Т., Закимова А.М., Рахимбердинова М.У. Современные аспекты развития агромаркетинга в Казахстане // ҚазЭУхабаршысы – Вестник КазЭУ Научно-общественный журнал АО «Казахский экономический университет им. Т.Рыскулова». – 2014. – № 6 (90). – С. 21-29.

2. Konurbayeva Zh., Denissova О., Rakhimberdinova M., Zakimova A. Food Security as a Formation Factor of the Import Substitution Potential of the Economy //Journal of Applied Economic Sciences. – № 8 (62). – Winter 2018. – P. 2251-2261.

3. Шуленбаева Ф.А., Окутаева С.Т., Маденова К.М. Проблемы и перспективы развития отрасли животноводства //Проблемы агрорынка. – 2018. –№ 2 – С.155-161.

4. Акимбекова Г.У., Баймуханов А.Б., Кыдырбаева Э.О., Каскабаев У.Р. Производство и переработка мяса и молока в Республике Казахстан //Проблемы агрорынка. – 2018. – № 3. – С.164-172.

5. Тиреуов К.М., Рахимжанова Г.М. Перспективы повышения безопасности продовольствия на рынке животноводческой продукции Казахстана // Проблемы агрорынка. – 2019. – № 2. – С.131-137.

6. Нефедова Т. Агропромышленный комплекс Казахстана как составляющая бренда национальной экономики //Сборник по материалам научного семинара: «Маркетинг Республики Казахстан: страновой бренд» / Под. общ. ред. И.Н. Кренгауз – Алматы: Экономика. – 2014. – С. 118-125.

7. Токжигитов К. Бренд отечественной сельскохозяйственной продукции в развитии мировых продовольственных связей // Сборник по материалам научного семинара: «Маркетинг Республики Казахстан: страновой бренд» / Под общ. ред. И.Н. Кренгауз – Алматы: Экономика. – 2014. – С. 109-117.

8. Жолмуханова А.Ж., Койтанова А.Ж. Продовольственная безопасность Казахстана: состояние, проблемы, пути решения // Проблемы агрорынка. – 2018. – № 3. – С.23-29.

9. Ким В. В., Абдишова Г. Б. Особенности агропромышленного комплекса в Казахстане // Молодой ученый. – 2017. – №8 (1). – С. 21-23.

10. Adewale A.R. Import substitution industrialisation and economic growth–Evidence from the group of BRICS countries // Future Business Journal. – 2017. – № 3. – P. 138-158

11. Monogbe T.G., Okah O.J. Export Promotion Import Substitution and Economic Integration in Nigeria //Business. – 2017. - № 9. - P. 134-148. [Электрон. ресурс]. – 2018. – URL // http://doi.org/10.4236/ib.2017.94010 (Дата обращения 20.09.2019).

12. Гусакова Е.П. Импортозамещение – приоритетная цель развития АПК // Основы экономики, управления и права. – 2014. – – С. 12-17. № 6 (18).

13. Импортозамещение в АПК России: проблемы и перспективы / Под ред. И.Г. Ушачева. – М.: ФГБНУ «Всероссийский НИИ экономики сельского хозяйства» (ФГБНУ ВНИИЭСХ), 2015. – 447 с.

14. Денисова продовольственная животноводства: Н.И. Импортозамещение и безопасность определяющие в отрасли показатели, региональные возможности (на материалах Рязанской области) //Вестник АПК Ставрополья. – 2016. – № 2 – С. 70-74.

15. Beghin J.C., Bureau J.C., Park S.J. (2003): Food security and agricultural protection in South Korea. American Journal of Agricultural Economics, 85. – P.618-632.

16. Garmann S. (2014): Does globalisation influence protectionism? Empirical evidence from agricultural support. Food Policy, 49. – P. 281-293.

17. Baihot L.N. Analysis of agricultural goods import capacity in the context of balanced foreign trade //Proceedings of the National Academy of Sciences of Belarus, Agrarian Series. – 2014. – No.4. – P.31-37.

18. Popp J., Szakály Z., Polereczki Z., Oláh, J. Substitution of soybean with alternative sources of protein for feed in the EU // Hungarian Agricultural Research. – 2016. – Vol.25. No.2. – P.4-9.

19. Shagaida N., Uzun V. The Agriculture and Food: Does Import Substitution Take Place? //Russian Economic Developments. – 2015. – №11. – P. 51-54.

20. Shagaida N., Uzun V. Lerman Z.Russian agriculture: Growth and institutional challenges // Land Use Policy. – 2019. – Volume 83. – P. 475-487. [Электрон. ресурс]. – 2019. – URL //https:// doi.org/10.1016/j.landusepol.2019.02.018. (Дата обращения 25.10.2019)

21. Ghanem H. Agriculture and rural development for inclusive growth and food security in Morocco //Global economy & development. Working paper 82. - February, 2015. – 19 p. [Электрон. ресурс]. – 2015. – URL https://www.brookings.edu/wpcontent/uploads/2016/07/Agriculture_WEB_Revised.pdf. (Дата обращения 02.09.2019)

22. Анимица Е.Г., Анимица П.Е., Глумова А.А. Импортозамещение в промышленном производстве региона: концептуальные теоретические и прикладные аспекты // Экономика региона. – 2015. – № 3. – С. 160-162.