ӘЛЕМДЕ ЖӘНЕ ҚАЗАҚСТАНДА МАШИНА ЖАСАУДЫ ДАМЫТУДЫҢ НЕГІЗГІ ҮРДІСТЕРІН ТАЛДАУ

Зерттеу мақсаты. Қазақстанның машинақұрылысы саласы өте кешенді болып келеді және Индустриалды-инновациялық дамудың мемлекеттік бағдарламасына сәйкес [1] автокөлік құрылысы, мұнай-газ машинақұрылысы, ауылшаруашылық машинақұрылысы, тау-кен машинақұрылысы, электро-техникалық машинақұрылысы сияқты секторларды қамтиды, бұл бағдарлама аясында осы салаларға мемлекеттік қолдау көрсетіледі. Отандық машинақұрылысы саласының дамуының оң динамикасы бола тұра, өкінішке орай, әлі де көптеген шешімін таппаған мәселелер сақталуда. Машинақұрылысы саласы білікті кадрлардың тапшылығы бар салалардың бірі, оның себептері - оқу бағдарламасының өндіріс талаптарына сәйкес келмеуі, мамандықтардың мәртебесінің төмендігі, еңбек ақының төмендігі. Осы мақсатпен АҚШ, ЕҚ, Қытай сияқты елдердің мысалында машинақұрылысының әлемдік нарығын зерттеу негізінде, Қазақстанның машинақұрылысы саласының дамуын талдау жасау және машинақұрылысының отандық нарығының бәсекеге қабілеттілігін жоғарылатуға бағытталған ұсыныстар әзірлеу өзекті болып тұр. Зерттеу әдістері. Зерттеу барысында бақылау, салыстыру, өлшеу, талдау және дедукция әдістері қолданылды. Зерттеу нәтижелері және қорытындылары. Отандық машинақұрылысы өнімінің шетелдік аналогтармен салыстырғанда бәсекеге қабілетсіздігінің негізгі себептері - республика кәсіпорындарының көпшілігінде ескірген өндіріс технологиясын қолдануға, импортталатын жабдықтаушы материалдарды, энергия тасымалдағыштарды және т.б. пайдаланудың аса жоғары үлесіне байланысты оның өзіндік құнының жоғары және сапасының төмен болуы. Одан бөлек, отандық зауыттардың өнімінің үлкен бөлігі моральдық ескірген және шетелдік аналогтарға қарағанда техникалық және пайдалану көрсеткіштері бойынша артта қалады.

Машина жасау, өнеркәсіб, өңдеу өнеркәсібі, өнеркәсіптік даму, жаңғырту, техникалық қайта жарақтандыру, машина жасау тауарларының экспорты, машиналар мен жабдықтар, машиностроение, промышленность, обрабатывающая промышленность, промышленное развитие, модернизация, техническое перевооружение, экспорт машиностроительной продукции, машины и оборудование

1. Государственная программа индустриально-инновационного развития Республики Казахстан на 2015-2019 годы. Утверждена Указом Президента Республики Казахстана, № 874, от 1 августа 2014 года. - 60 с.

2. Дайджесты по машиностроительной отрасли Республики Казахстан.- Астана: Казахский институт развития индустрии, 2016, 2017, 2018 годы // Интернет-ресурсы http://kidi.gov.kz/analitika/ otrasli/mashinostroenie.

3. Машиностроение Казахстана и мировые тренды. - Астана: Казахский институт развития индустрии, 2017 г. - 28 апреля. Интернет-ресурсы http://kidi.gov.kz/public/publications/591.

4. Индустрия 4.0: глобальное влияние на конкурентоспособность предприятия. - Павлодар, 2016. - 25 с.

5. Демоверсия отчета «Факторный анализ приоритетных секторов машиностроения». - Астана: Казахский институт развития индустрии, 2014. - 17 с.

6. Тугамбекова Д. Машиностроение в Казахстане: точки роста // https://bnews.kz/ru/news/ mashinostroenie_v_kazahstane_tochki_rosta, 2018, 14 сентября. - 2 стр.

7. Послание Президента Республики Казахстан - лидера нации Н.А.Назарбаева народу Казахстана «Стратегия «Казахстан - 2050»: Новый политический курс состоявшегося государства».

8. Программа по развитию машиностроения в Республике Казахстан на 2010-2014 годы, утвержденная Постановлением Правительства Республики Казахстан от 30 сентября 2010 года, № 1002. - 46 с.

9. Trade statistics for international business development. International Trade Centre UNCTAD/ WTO // http://www.trademap.org

10. Промышленность Казахстана и его регионов. 2013-2017 годы: статистический сборник / на казахском и русском языках / Под ред. Н.С. Айдапкелова - 153 с.

11. Савинов Ю.А., Абрамова А.В. Международная торговля машинами и оборудованием: динамика и структура // Российский внешнеэкономический вестник. - 2017. - № 1. - С.32-47.

12. Казахстан в 2016 году: статистический ежегодник / на казахском и русском языках / Под ред. Н.С. Айдапкелова - 478 с.

13. Промышленность Казахстана и его регионов: статистический сборник. 2012-2016 гг. / Под ред. Н.С. Айдапкелова - Астана, 2017. - 162 с.

14. Инвестиционная и строительная деятельность в Республике Казахстан: статистический сборник. 2012-2016 гг. / Под ред. Н.С. Айдапкелова. - Астана, 2017. - 142 с.

15. Чермошенцева Е.В. Машиностроение Казахстана: новые векторы развития // Вестник КазНУ. Серия экономическая. - 2014. - № 4 (104). - С.46-51.

16. Внешняя торговля Республики Казахстан. Статистический сборник. 2012-2016 гг./ Под ред. Н.С. Айдапкелова. - Астана, 2017. - 227 с.

17. Казахстан в 2016 году: статистический ежегодник / на казахском и русском языках. / Под ред. Н.С. Айдапкелова - 478 с.

18. Машиностроение Казахстана и мировые тренды. - Астана: Казахский институт развития индустрии, 2016, 2017, 2018 годы. Интернет-источник http://kidi.gov.kz/public/publications/591

19. Диханбаев Д. Машиностроение мира и Казахстана: сегодня - завтра.- Астана: Казахстанский институт развития индустрии, 2017. -23 января. // http://m.kidi.gov.kz/news/publications/ mashinostroenie-mira-i-kazahstana-segodnya--zavtra

20. Пшембаев М. Проект Комплексного плана развития машиностроения РК на 2019- 2030 годы будет презентован в сентябре // https:// primeminister.kz/ru/news, 2018, 28 июня.

21. Устав Объединения юридических лиц «Союз машиностроителей Казахстана». Утвержден общим собранием участников объединения юридических лиц «Союз машиностроителей Казахстана» (протокол № 1 от 23 июня 2015 г.).-6стр. // Интернет-ресурс: https://smkz.kz/