ӨҢІРЛЕРДІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ ӨСУІНЕ ИННОВАЦИЯЛЫҚ БЕЛСЕНДІЛІКТІҢ, АДАМИ КАПИТАЛДЫҢ ЖӘНЕ БІЛІМНІҢ ӘСЕРІ

Жұмыстың мақсаты аумақтың адами капиталының даму деңгейі, инновациялық қызмет және білім ағыны мен өңірлік экономикалық өсу арасындағы өзара байланысты анықтау болып табыладыӘдіснама негізін ҒЗТКЖ мен технологиялық инновациялар ағыңдарыньщ өңірлердің экономикалық өсуіне тигізетін әсерін сандық бағалау құрайды. Инновациялық қызмет, білім ағыны мен аймақтық экономикалык өсу арасындағы байланыстарды модельдеудің негізгі әдісі ретінде кеңістіктік эконометрика кұралдары пайдаланылды. Мерзімдік қатарларды іріктеу панельдік талдауды пайдалана отырып жүзеге асырылды, аймақтардың жеке ерекшеліктеріне тән модельдегі айнымалылармен корреляцияланған ерекшеліктерін ескеруге мүмкіндік берді.Экономика дамуының тиімділігін және оның бәсекеге қабілеттілігін анықтайтын білімді кұру және жинақтау процестері көп жағдайда елде жинақталған және іске асырылған адами капиталмен, сондай- ақ білім беретін аймақтың әлеуметтік-экономикалық жағдайларымен айқындалады. Осы ережені негізге ала отырып, Қазақстан аймақтардың адами капиталының ерекшеліктерін ескере отырып, әлеуметтік сүзгі көрсеткіші есептелген. Бұл көрсеткішті пайдалану білім ағымына ықпал ететін инновациялық дамудың негізгі факторларын анықтауға мүмкіндік берді. Қазақстанда 1990-2018 жылдар кезеңінде инновациялық қызмет бойынша статистикалык деректер негізінде ҒЗТКЖ, инновациялык кызмет және аймактык экономикалык өсу арасындағы өзара байланысты бағалау жүзеге асырылды. Жүргізілген есептеулер ұсынылған модельдерге сәйкес технологиялык инновацияларға шығындардың өңірлердің экономикалык өсу каркынына оң әсері туралы гипотезаны растады. Тиісінше ҒЗТКЖ-ны басқа аумақтар қарыз алуы және ендіруі, сондай-ак өндірістік тізбек бойынша басқа өңірлерге таратуы мүмкін деген қорытынды жасалды.

инновациялық процестер, аймақтық даму, адам капиталы, білім ағындары, ҒЗТКЖ, эконометрикалык модельдер, инновационные процессы, региональное развитие, человеческий капитал, перетоки знания, НИОКР, эконометрические модели

1. Oslo Manual: Guidelines for collecting and interpreting innovation data. (3rd ed.). - Paris: OECD Publishing, 2005. - 162 p.

2. Чуланова З.К. «Умное сообщество» как новая парадигма управления социально-экономическим развитием // Материалы II международной научно-практической интернет-конференции. «Проблемы экономического роста и устойчивого развития территорий» / Институт социально- экономического развития территорий РАН. - М., 2017. - С. 319-323.

3. Akamatsu K. A Historical Pattern of Economic Growth in Developing Countries // Journal of Developing Economies. - 1962. - Vol. 1. N 1. - P. 3-25.

4. Sachs Jeffrey D.S. The End of Poverty: Economic Possibilities for Our Time. M.: Publishing House of the Gaidar Institute, 2011. - 416 p.

5. Anselin L., Varga A., Acs Z. Local spillovers between university research and high technology innovations. // Journal of Urban Economics. - 1997. - № 42. - P. 422-448.

6. Audretsch D.B., Feldman M.P. R&D spillovers and the geography of innovation and production. // American Economic Review. - 1996. - № 86. - P.630- 640.

7. Jaffe A. Technological opportunity and spillover from R&D: Evidence from firms patents, profits and market value. // American Economic Review. - 1986. - 76. - P. 984-1001.

8. Aghion P., Howitt P. A model of growth through creative destruction. // Econometrica. - 1992. - 60 (2). - P. 323-351. DOI: 10.2307/2951599

9. Romer P. Increasing Returns and Long Run Growth. //Journal of Political Economy. - 1986. - 94. - P.1002-1038.

10. Romer P. Endogenous technological change // Journal of Political Economy. - 1990. - Vol. 98 (5). - P. 71-102.

11. Mincer J. Investment in Human Capital and Personal Income Distribution//Journal of Political Economy. - 1958. - Vol. 66, No. 4. - P. 281-302.

12. Schultz T. W. Investment in Human Capital: The Role of Education and of Researchю - New York, NY: Free Press, 1971. - 272 p.

13. Schultz T.W. Human Resources (Human Capital: Policy Issues and Research Opportunities), - New York: National Bureau of Economic Research, 1972. - 84 p.

14. Becker G. S. Human Capital: A Theoretical and Empirical Analysis, with Special Reference to Education. Chicago, IL: University of Chicago Press, 1964. [Электронный ресурс]. Режим доступа: http:// www.nber.org/books/beck75-1. (Дата обращения: 12.05.2017).

15. Becker G.S. Investment in Human Capital: A Theoretical Analysis //Journal of Political Economy. - 1962. - Vol.70, No.5, Part 2. - P.9-49.

16. Денисон Э. Ф. Вклад знаний в экономический рост: межстрановой анализ// Советско-американский симпозиум экономистов. - М.: Прогресс, 1978. - С.39-47.

17. Kendrick J. W. (1974). The accounting treatment of humaninvestment and capital. // Income and Wealth. - 1974. - № 20 (4). - С.439-468.

18. Чуланова З.К. Факторы конкурентоспособности экономики Японии // Экономические стратегии. - 2007. - № 3. - С.138-143.

19. Земцов С.П., Баринова В.А., Мурадов А.К. Факторы региональной инновационной активности: анализ теоретических и эмпирических исследований// Инновации. - 2016. - № 5 (21). - С. 64-73.

20. Marroccu E., Paci R., Usai S. Proximity, networking and knowledge production in Europe. // Technological Forecasting and Social Change. - 2013. - 80. - P.1484-1498.

21. Rodgriguez-Pose A., Villareal Peralta E.M. Innovation and regional growth in Mexico: 2000-2010. //Growth and Change. - 2015. - 46(2). - P.172-195. https://doi.org/10.1111/grow.12102

22. Баринова В.А., Бортник И.М., Земцов С.П., Инфимовская С.Ю., Сорокина А.В. Анализ факторов конкурентоспособности отечественных высокотехнологичных компаний // Инновации. - 2015. - № 3 (197). - С. 25-31.

23. Charlot S., Crescenzi R., Musolesi A. Econometric modelling of the regional knowledge production function in Europe. // Journal of Economic Geography. - 2014. - Vol. 15, Is. 6. - P. 1227-1259.

24. Чуланова З.К. Качественное образование - платформа развития человеческого потенциала. // Духовная сфера общества. - 2012. - № 9. - С.171- 175.

25. Niklasson L., Tallberg P. Forming a regional policy in Sweden: Where will the contradictory policies lead? Электронный ресурс [Режим доступа] http:// ec.europa.eu/regional_policy/en/funding/s/ (Дата обращения 28.05.2019)

26. Iwasaki I., Suganuma K. Foreign direct investment and regional economic development in Russia. // Economic Change and Restructuring. - 2015. - 48. - P. 209-253.

27. Иванов В.В. Национальные инновационные системы: опыт формирования и перспективы развития// Инновации. - 2002. - № 5. С. 19-23.

28. Hill E., Brennan J. A methodology for Identifying the Drivers of Industrial Clusters: 1 The Foundation of Regional Competitive Advantage // Economic Development Quarterly. - 2000. - №14(1). - Р. 65-96.

29. Ковальчук М.В. Конвергенция наук и технологий - прорыв в будущее // Российские нанотехнологии. Том 6. - 2011. - № 1-2. - С.13-23.

30. Коломак Е.А. Межрегиональное неравенство в России: экономический и социальный аспекты // Пространственная экономика. - 2010. - № 1. - С. 26-35.

31. Gine J., Meissner D. Open innovation: effects for corporate strategies, public policy and the international «flow» of research and development. // Foresight. - 2012. - 6 (1). - P. 26-37.

32. Унтура Г.А., Канева М.А. Формирование инновационной экономики: концептуальные основы, методы и модели. - Новосибирск, 2015. - С.170-191.

33. Kaneva M., Untura G. Innovation indicators and regional growth in Russia, // Economic Change and Restructuring. - 2017. - Vol. 50, Is. 2. - P. 133-159.

34. Brock G. Regional growth in Russia during the 1990s: what role did FDI play? // Post Communist Economies. - 2005. - 17(3). - P.319-329.

35. Chulanova Z.K., Satybaldin A.A., Koshanov A.K. Methodology for Assessing the State of Human Capital in the Context of Innovative Development of the Economy: a Three-Level Approach. // Journal of Asian Finance, Economics and Business. - 2019. - 6 (1). - P.321-328.