Еуразиялық экономикалық одақтың Қазақстан саудасына әсері: синтетикалық бақылау әдісін қолдану арқылы әсерді бағалау

Интеграциялық процестер аясында елдердің сауда саясаты жеке елдің де, тұтас интеграциялық бірлестіктің де бәсекеге қабілеттілігіне айтарлықтай әсер етеді. Мақалада Еуразиялық экономикалық одақтың Қазақстан мен интеграциялық блокқа мүше басқа елдер арасындағы екіжақты саудаға әсері бағаланады. Зерттеудің мақсаты - ЕАЭО-ға кіргеннен кейінгі Қазақстан үшін сауданың пайдасын талдау. Синтетикалық бақылау әдісі қолданылды. Бұл әдіс аздаған мысалдарды қолдана отырып, гипотетикалық жағдайда әсер ету болмаған кезде олардың сандық көрсеткіштерін модельдеу арқылы бағалауға бағытталған. Модельдеу үшін 1995-2018 жылдарға арналған Қазақстан мен 40 донор елден деректер жиналды. Осы мәліметтер негізінде Қазақстанның сипаттамаларына өте ұқсас синтетикалық контрафакциялық бірлік құрастырылды. Зерттеу нәтижесінде егер Қазақстан ЕАЭО-ға кірмесе, оның ЕАЭО елдерімен екіжақты сауда ағындары 2018 жылы 18,5%-ға аз болатыны анықталды. Дәл осы әдістеме бойынша Қазақстанның ЕАЭО-ның әр елімен екіжақты саудасы жеке-жеке бағаланды.

Еуразиялық экономикалық одақ, екіжақты сауда, интеграция, синтетикалық бақылау әдісі, донорлық пул, контрафакциялық бірлік, әсер ету, Евразийский экономический союз, двусторонняя торговля, интеграция, синтетический метод контроля, пул доноров, контрфактическая единица, воздействие

1. Official website of Eurasian Economic Commission. Available at: http://www.eurasiancommission.org/

2. Abadie A., Gardeazabal J. (2003) The Economic Costs of Conflict: A Case Study of the Basque Country. American Economic Review, 93 (1), 112-132.

3. Abadie A., Diamond A., Hainmueller J. (2010) Synthetic control methods for comparative case studies: estimating the effect of California’s tobacco control program. Journal of the American Statistical Association, 105 (490), 493-505.

4. Demko I., Jaenicke E.C. (2018) Impact of European Union-U.S. Organic Equivalency Arrangement on U.S. Exports. Applied Economic Perspectives and Policy, 40 (3), 482-501, doi:10.1093/aepp/ppx048

5. Saia A. (2017) Choosing the open sea: The cost to the UK of staying out of the euro. Journal of International Economics, 108, 82-98, doi: 10.1016/j.jinteco.2017.06.001

6. Addessi W., Biagi B., Brandano G. (2019) Evaluating the effect of the introduction of the euro on tourist flows: A synthetic control approach. The World Economy, 42(5), 1554-1575, doi: 10.1111/twec.12763

7. Nwe K., Kawata K., Yoshida Y. (2018) Recent Political Change in Myanmar and Its Impact on her Economic Growth. Asian Economic Journal, 32 (1), 39-54, doi: 10.1111/asej.12141

8. Campos N.F., Coricelli F., Moretti L. (2019) Institutional integration and economic growth in Europe. Journal of Monetary Economics, 103, 88-104, doi: 10.1016/j.jmoneco.2018.08.001

9. Hosny A.S. (2012) Algeria’s Trade with GAFTA Countries: A Synthetic Control Approach. Transition Studies Review, 19, 35-42, doi: 10.1007/s11300-012- 0228-4

10. Aytug H., Kutuk M.M., Oduncu A., Togan S. (2017) Twenty Years of the EU-Turkey Customs Union: A Synthetic Control Method Analysis. Journal of Common Market Studies, 55 (3), 419-431, doi: 10.1111/ jcms.12490

11. Gabrielczak P., Serwach T. (2017) Economic integration and export complexity: the case of Slovakia. Lodz Economics Working papers, 6.

12. Stojcic N., Vojinic P., Aralica Z. (2018) Trade liberalization and export transformation in new EU member states. Structural Change and Economic Dynamics, 47, 114-126, doi: 10.1016/j.strueco. 2018.08.004

13. Baier S., Bergstrand J. (2009) Estimating the effects of free trade agreements on international trade flows using matching econometrics. Journal of International Economics, 77(1), 63-76, doi: 10.1016/j. jinteco.2008.09.006

14. Montalbano P., Nenci S. (2014) The Trade Competitiveness of Southern Emerging Economies: A Multidimensional Approach Through Cluster Analysis. The World Economy, 37(6), 783-810, doi: 10.111/ twec.12195.

15. Gertler P.J., Martinez S., Premand P., Rawlings L.B., Vermeersch C.M.J. (2016) Impact Evaluation in Practice. Second Edition. International Bank for Reconstruction and Development, The World Bank.

16. Gardeazabal J., Vega-Bayo A. (2017) An empirical comparison between the synthetic control method and hsiao et al.’s panel data approach to program evaluation. Journal of Applied Econometrics, 32, 983- 1002, doi: 10.1002/jae.2557

17. International Monetary Fund Direction of Trade Statistics (IMF DOTS). Available at: https://data.imf. org/regular.aspx?key=61013712

18. World Development Indicators of World Bank. Available at: http://datatopics.worldbank.org/world- development-indicators/themes/economy.html

19. CEPII Gravity Database. Available at: http://www. cepii.fr/CEPII/en/bdd_modele/download.asp?id=8

20. Barone G., David F., de Blasio G. (2016) Boulevard of broken dreams. The end of EU funding (1997: Abruzzi, Italy). Regional Science and Urban Economics, 60, 31-38, doi: 10.1016/j.regsciurbeco.2016.06.001