Денсаулық сақтау жүйесін цифрландырудың әлеуметтік және экономикалық тиімділігін бағалау әдістемесі

Цифрлық денсаулық сақтау науқастарға медициналық қызмет көрсетуді жақсарту мен оларды бақылау мақсатында медициналық білімді IT қосымшаларымен немесе IT технологиясымен интеграциялауды білдіреді. Цифрлық технология қажеттіліктерге назар аударуға және профилактикалық, клиникалық және оңалту қызметтерін көрсетуге мүмкіндік береді. Бүгінгі таңда денсаулық сақтауды цифрландыру науқастардың қауіпсіздігін, сондай-ақ тұрақты экономикалық өсуді ескере отырып, медициналық көмектің сапасын жақсарту үшін үлкен әлеуетке ие.Зерттеудің мақсаты денсаулық сақтау жүйесін цифрландырудың экономикалық және әлеуметтік тиімділігін неғұрлым толық және сәйкес бағалауға мүмкіндік беретін, оның өзіне тән белгілері мен өз қызметі аясында мақсатты функцияларды іске асырудың жоғары үлесін ескере отырып, әдіснаманы әзірлеу болып табылады. Бұл мақалада цифрландырудың тиімділігін анықтаудың бар тәсілдері қарастырылған, бірақ олар денсаулық сақтау жүйесінің ерекшеліктерін көрсетпейді. Қарастырылған әдісте жалпы қосылған құн ретінде маңызды жалпылама көрсеткішті қарастырмайтындығы, жалпы экономика тұрғысынан елдің жалпы ішкі өнімінде ескерілетіні анықталды.Мақалада денсаулық сақтау жүйесін цифрландырудың экономикалық және әлеуметтік тиімділігін бағалау әдістемесі ұсынылған, бұл жалпы қосылған құнды қызметтерді өндіру мен сатуды сипаттайтын жалпыланған нәтиже ретінде және медициналық қызметтерді ұсыну процесінде ресурстарды пайдалану тиімділігі ретінде қарастыруға мүмкіндік береді.Бұл әдістеменің негізі тиімділік теориясы және уақытты үнемдеу заңы, сонымен қатар критерийлер мен тиімділік көрсеткіштерін анықтауға арналған тәсілдер болып табылады.Түйін сөздер: цифрландыру, ақпараттық жүйе, денсаулық сақтау, тиімділікті бағалау әдістері, жалпы қосылған құн.

цифрландыру, ақпараттық жүйе, денсаулық сақтау, тиімділікті бағалау әдістері, жалпы қосылған құн, цифровизация, информационная система, здравоохранение, методы оценки эффективности, валовая добавленная стоимость

1. Afonasova M.A., Panfilova E.E., Galichkina M.A, Ślusarczyk B. Digitalization in economy and innovation: the effect on social and economic processes // Polish Journal of Management Studies. - 2019. - 19(2) - p.22-32 - DOI: 10.17512/pjms.2019.19.2.02.

2. A rising role for IT: McKinsey Global Survey results // Business Technology Office. - McKinsey & Company, December 2011. - 9p.

3. Wyatt, Dr Jeremy. Development of an Evaluation Methodology for NSW Health Clinical Information Access Program (CIAP). // Sydney: New South Wales Health department. - March 2001. - 7p.

4. Katz Raul L.,Koutroumpis Pantelis. Measuring Socio-Economic Digitization: A Paradigm Shift - 2012. - DOI: 10.2139/ssrn.2070035

5. Cramp G. Derek. The Potential of Multi-Dimensional Value Criterion Models for the Evaluation of Healthcare Technology. Workshop contribution. «Evaluation issues in home telecare» Workshop from TeleMed & eHealth 2004 // Citizen Centred Care Conference. Centre for Health Informatics, City University, London, United Kingdom, 2004.

6. Газизова Л. Р., Галимулина Ф. Ф. Система массового обслуживания в частной медицине // Управление устойчивым развитием, 2018. - № 6 (19). - С.5-10

7. Cho KW, Kim SM, Chae YM, Song YU. Application of Queueing Theory to the Analysis of Changes in Outpatients› Waiting Times in Hospitals Introducing EMR. // Health Inform Res. - DOI: 10.4258/hir.2017.23.1.35.

8. Скрипкин K.Г. Экономическая эффективность информационных систем в России - M.: МАКС Пресс, 2014. - 156 с.

9. Трапезников В. А. Автоматическое управление и экономика // Автоматика и телемеханика. - 1966. - № 1. - С. 5-22.

10. Кайгородцев Г. И., Кравченко А. В. Методика оценки эффективности информационных систем // Прикладная информатика. - 2015. - Т. 10, № 1 (55). - С.5-14.

11. Волкова Е. М., Лякина М. А., Стримовская А. В. Проблемы оценки экономических эффектов от использования цифровых технологий в городских транспортных системах // Бюллетень результатов научных исследований - 2019. - Вып. № 1 - С.59-68 - DOI: 10.20295/2223-9987-2019-1-59-68

12. Лапидус Б. М. О влиянии цифровизации и Индустрии 4.0 на перспективы развитияжелезнодорожноготранспорта// Бюллетень Объединенного ученого совета ОАО «РЖД». - 2018. - № 1. - С. 1-8.

13. Park H.; Choi S.O. Digital Innovation Adoption and Its Economic Impact Focused on Path Analysisat National Level. // Journalof Open Innovation: Technology, Market, and Complexity. - Vol. 5 - No. 3 - p. 56. - 2019. - DOI:10.3390/JOITMC5030056

14. Арустамов Э.А., Пахомкин А.Н. Организационно-экономические факторы конкурентоспособности потребительской кооперации в рыночной среде // Фундаментальные и прикладные исследования кооперативного сектора экономики. - 2010. - № 3. - С. 50-53.

15. Раицкий К.А. Эффективная экономика - основа развития потребительской кооперации. - Центросоюз РФ, 2001. - 248 с.

16. Аксенова Н.С. Методика оценки эффективности государственных инновационных услуг отрасли связи Республики Татарстан // Актуальные проблемы экономики и права. - 2013. - Т. 7. - № 3. - С. 22-26.

17. Концепция развития электронного здравоохранения Республики Казахстан на 2013-2020 годы. Приказ МЗ РК № 498 от 3 сентября 2013 года

18. Dernburg T.F., McDougall D.M. Macroeconomics. - McGraw-Hill Education. International 2 Revised Ed edition. - 1980 - 449p.

19. Алимбаев А.А., Битенова Б.С. Цифровая экономика: особенности формирования и тенденции развития // Экономика: стратегия и практика. - 2019. - № 1 (14). - С.57-69.

20. Хачатуров Т.С. Эффективность капитальных вложений. - М: Экономика, 1979. - 335 с.

21. Маркс К., Энгельс Ф. К критике политической экономии. - Собр. соч., изд. 2, т. 13. - М.: Политиздат, 1959. - 771 с.

22. Назаров М.Г. Курс социально-экономической статистики: Учебник для вузов - Под ред. проф. М.Г. Назарова. - М.: Финстатинформ, ЮНИТИДАНА, 2000. - 771 с.

23. Об использовании информационно-коммуникационных технологий на предприятиях Республики Казахстан / Комитет по статистике Министерства национальной экономики РК. Электронный ресурс: https://stat.gov.kz/official/ industry/29/statistic/5

24. Гилета О. П. Эффективность некоммерческих организаций: теоретические подходы // Социологические исследования современного общества: методология, теория, методы. - 2008. - № 795. - С. 72-77

25. Лановенко O. A. Социальная эффективность предоставления социальных услуг // Университетская наука: тез. докл. междунар. науч.- техн. конф. - Мариуполь, 2010. - Т. 3. - С. 279.

26. Информационные системы здравоохранения МЗ РК. [Электронный ресурс]. - http://ezdrav.kz/posetitelyam/kratkoe-opisanie-informatsionnykh-sistem