Қазақстан Республикасы мемлекеттік қаржысының тұрақтылығын бағалау

Мемлекеттік қаржының тұрақтылығы мемлекеттің тұрақты, тиімді дамуын, нәтижесінде - халықтың өмір сүру деңгейі мен сапасының жоғарылауын қамтамасыз етеді. Ішкі қаржыландыру көздерін қолданатын елдің тұрақты және жоғары ұзақ мерзімді даму және өсу келешегі бар. Қаржы жүйесінің элементтері бір-бірін қолдайды және нығайтады, ал экономикаға әсер етудің негізгі тұтқалары ел ішінде болады. Тек осы жағдайда ғана елдің ұзақ мерзімді қаржылық егемендігі бар деп айтуға болады. Бұл мақалада мемлекеттің қаржылық тұрақтылығы көрсеткіштерін есептеу негізінде Қазақстан Республикасы мемлекеттік қаржысының тұрақтылығы бағаланады. Сонымен бірге жұмыста мемлекеттік қаржының тұрақтылығын бағалау мемлекеттік борыштың әсері тұрғысынан қарастырылады, сондықтан бағалау сыртқы және ішкі борыш құрамының құрылымдық коэффициенттерін қолдану негізінде жүргізілген, олар бюджеттің, ел азаматтарының борышқа тәуелділігін, борыш ауыртпалығын, сондай-ақ борыш шектілігін және т.б. көрсетеді. Қазақстан деректері бойынша есептелген коэффициенттер олардың шекті мәндерімен салыстырылды, нәтижесінде Қазақстан Республикасының мемлекеттік қаржысының тұрақтылығы туралы бірқатар тұжырымдар жасалды. Сонымен қатар зерттеу кезеңінде шекті мәндерге жақын және осы мәндердің жоғарылауы ҚР мемлекеттік қаржысының тұрақтылығына кері әсер етуі мүмкін коэффициенттер анықталды.

мемлекеттік қаржы, бюджет тапшылығы, мемлекеттік қарыз, қаржылық тұрақтылық

1. Кредиты на 1,5 млрд евро на борьбу с СOVID-19 возьмет Казахстан в азиатских банках // Казахстанская правда. 2020. 24 ноября.

2. Eyraud L., Wu T. Playing by the rules: Reforming fiscal governance in Europe. // IMF Working Paper, 2015. - № 15 (67).

3. Смит А. Исследование о природе и причинах богатства народов. В 2-х т. / Ред. Л.И. Абалкин. Пер. с англ., вводная статья Е.М. Майбурда. - М.: Наука, 1993. - 980 с.

4. Юм Д. Опыты: о торговле, деньгах, проценте, налогах: сборник / Пер. Гершензон М.О. - URSS, 2012. - 119 с.

5. Рикардо Д. Сочинения. В 5-ти т. / Пер. под ред. чл. -кор. Акад. наук СССР М.И. Смит. - М.: Госполитиздат, 1955. - Т. 1: Начала политической экономии и налогового обложения [2-е изд]. 1955. - 360 с.

6. Gali J. Notes for a New Guide to Keynes (I): Wages, Aggregate Demand, and Employment // Journal of the European Economic Association, 2013. - №11 (5). - P. 973-1003.

7. Neck R., Sturm J-E. Sustainability of Public Debt, Cambridge, Massachusetts, Massachusetts Institute of Technology, 2008.

8. Кейнс Дж. М. Общая теория занятости, процента и денег. - М., 1978. - С. 454.

9. Miles D., Cerny A. Risk, return and portfolio allocation under alternative pension systems with incomplete and imperfect financial markets. // Economic Journal, 2006. - № 116 (511). - P. 529-557.

10. Laff argue J-P. Intergenerational Transfers and the Stability of Public Debt with Short-Lived Governments // Mathematical Population Studies, 2009. - № 16 (1) - P. 79-104.

11. Heller P. S. Who Will Pay? Coping with Aging Societies, Climate Change, and Other Long-Term Fiscal Challenges - International Monetary Fund, 2003.

12. Lindbeck A. & Weibull J. W. Intergenerational Aspects of Public Transfers, Heller P. S. Who Will Pay? Coping with Aging Societies, Climate Change, and Other Long-Term Fiscal Challenges - International Monetary Fund, 2003. Borrowing and Debt // Scandinavian Journal of Economics, 1986. - № 88 (1), P. 239-267.

13. Fan J., Arghyrou M. G. UK Fiscal Policy Sustainability // The Manchester School, 2013. - № 81 (6). - P. 961-991.

14. Reinhart C., Rogoff K. Banking Crises: An Equal Opportunity Menace. -NBER, 2008.

15. Reinhart C., Rogoff K. This Time is Different: Eight Centuries of Financial Folly // Princeton University Press, 2009.

16. Reinhart C, Rogoff K. From financial crash to debt crisis // Am. Econ. Rev., 2011.

17. Furceri D, Zdzienicka A. How costly are debt crises? - J. Int. Money Financ. Elsevier, 2012.

18. Athanasios O.T. Financial stability indicators and public debt developments // Q. Rev. Econ. Financ, 2014. - № 54 (2). - P.158-179.

19. Kumhof M, Tanner E. Government Debt: A Key Role in Financial Intermediation // Washington: International Monetary Fund, 2005. - №0 5:57. - 29 p.

20. Houben A, Jan K, Garry S. Toward a Framework for Safeguarding Financial Stability // IMF Working Paper, 2004. - №0 4:101. - 48 p.

21. Janáček K, Hlaváče K.M, Komárek L, Komárková Z. Impacts of the Sovereign Default Crisis on the Czech Financial Sector // CNB, Financial Stability Report 2011/2012

22. Rowley C. K., Shughart W. F., Tollison R.D. (eds.). The Economics of Budget Deficits. Cheltenham, Edward Elgar, 2002.

23. Ермакова Е.А. Оценка устойчивости государственных финансов // Государственные финансы. - 2012. - № 37 (517). -- С. 2-8.

24. Статистика внешнего долга. Агентство Республики Казахстан по регулированию и развитию финансового рынка // URL: https://www.finreg. kz/?docid=346&switch=russian (Дата обращения: 06.09.2020)

25. Министерство финансов Республики Казахстан. Статистика государственного долга РК // URL: http://www.minfin.gov.kz/irj/servlet/prt/portal/ prtroot/pcd! (дата обращения: 06.09.2020)

26. Государственные финансы. Евразийская экономическая комиссия // URL: http://www. eurasiancommission.org/ru/act/integr_i_makroec/dep_ stat/fin_stat/time_series/Pages/gfs.aspx