ҚР зияткерлік әлеуетін бағалауға арналған интернет-платформаларға шолу

Қазіргі экономикалық даму жағдайында цифрлық экономикаларды дамыту мәселелері, әсіресе бірқатар елдердің төртінші өнеркәсіптік революцияға қайта құру кезеңінде ерекше өзектілікке ие болып отыр. Цифрлық экономиканы қалыптастыру - ол елдің дамуының өзекті міндеті, оны шешу жаһандық бәсекелестіктің сын-қатерлерін көрсетуге және ұлттық қауіпсіздікті қамтамасыз етуге қабілетті бола алады. Ақпараттық және коммуникациялық технологияларды қарқынды дамытудың арқасында цифрлық экономиканы дамыту және өнеркәсіп салаларын кейіннен цифрлық трансформациялау үшін негіз пайда болды, онда негізгі элементтердің бірі - тек құрылған аппараттық және бағдарламалық кешен болып ғана қоймай, сондай-ақ компанияда өтетін барлық процестердің тиімді жұмыс істеуін қамтамасыз ететін өзара байланысқан қосымшалар, бағдарламалар мен бизнес-операциялар жүйесі болып табылатын цифрлық платформалар болып табылады. Осы ғылыми мақала аясында «цифрлық платформа» ұғымына және оның типологиясына қатысты көзқарастар егжей- тегжейлі қарастырылды. Соның ішінде іріктеліп, ашық білім беру ресурстары (OER), ашық / виртуалды зертханалар, ғалымдардың әлеуметтік желілері және краудфандингтік платформаларға ерекше назар аударылды. Бұлардың әрқайсысының түрлеріне шетелдік және отандық платформалардан мысал келтіріліп, салыстырмалы талдау жүргізілді.

цифрлық трансформация, цифрлық платформалар, цифрлық платформалардың типологиясы, краудфандинг, ашық білім ресурстары

1. Arezki, Rabah, Mottachi, Lili, Barone, Andrea, Fan, Rachel Yuting, Harb, Amani Abou, Karasapan, Omer M., Matsunaga, Hideki, Nguyen, Ha, De Soyres, Francois. Middle East and North Africa Economic Monitor, October 2018: A New Economy for Middle East and North Africa. Washington, DC: World Bank. [Электронный ресурс]. - 86 p. URL: https:// openknowledge.worldbank.org/handle/10986/30436 (дата обращения: 01.04.2020).

2. Ерешко Ф.И., Кульба В.В., Меденников В.И. Реализация цифровой платформы АПК на основе идей А.И. Китова и В.М. Глушкова об ОГАС // Цифровая экономика, 2018. [Электронный ресурс]. - URL: http://digitaleconomy.ru/stati/realizatsiya- tsifrovoj-platformy-apk-na-osnove-idej-a-i-kitova-i-v- m-glushkova-ob-ogas (дата обращения 22.02.2020).

3. Bharadwaj A., El Sawy O., Pavlou P., Venkatraman N. Digital business strategy: toward a next generation of insights // MIS Q. - 2013. - № 37 (2). - Р. 471-482.

4. Zuboff S. Big other: surveillance capitalism and the prospects of an information civilization // J. Inf. Technol. - 2015. - № 30 (1), P. 75-89.

5. De Reuver M., Sørensen C., Basole R.C. The digital platform: a research agenda // J. Inf. Technol. - 2018. - №. 33 (2). - Р. 124-135.

6. Kappor R., Agarwal S. Sustaining superior performance in business ecosystems: evidence from application software developers in the iOS and android smartphone ecosystems // Organ. Sci. - 2017. - № 28 (3). - Р. 531-551.

7. Kolloch M., Dellermann D. Digital innovation in the energy industry: the impact of controversies on the evolution of innovation ecosystems // Technol. Forecast Soc. Change. - 2018. - №136. - Р. 254-264.

8. Parker G.G., Van Alstyne M.W. and Choudary S.P. (2016). Platform Revolution: How Networked Markets are Transforming the Economy and How to Make Them Work for You, New York: WW Norton & Co.

9. Evans P.C. and Basole R.C. Revealing the API Ecosystem and Enterprise Strategy using Visual Analytics // Communications of the ACM. - 2016. - № 59(2). - Р. 23-25.

10. Evans Р.С., Gawer А. The Rise of the Platform Enterprise: A Global Survey. The Center for Global Enterprise, 2016.

11. Parker G. G., Marshall W. Van Alstyne, Sangeet Paul Choudary Platform Revolution: How Networked Markets Are Transforming the Economy - and How to Make Them Work for You. W.W. Norton & Company, 2016.

12. Digital Platforms: Digital regulatory policy for growth, innovation, competition and participation. Berlin: Federal Ministry for Economic Affairs and Energy, 2017.

13. Rohlfs J. Theory of interdependent demand for a communications service // Bell Journal of Economics and Management Science. - 1974. - № 5. - Р. 16-37.

14. Rochet J.-C., & Tirole J. Platform competition in two-sided markets // Journal of the European Economic Association. - 2003. - № 1. - Р. 990-1029

15. Eisenmann T. et al. Opening Platforms: How, When and Why? - Mode of access: http://www.hbs.edu/faculty/Publication%20 Files/09-030.pdf. - Date of access: 27.01.2018.

16. Платформенный подход Intel [Электронный ресурс]. - Режим доступа: http:// www.bytemag.ru/articles/detail.php?ID=8655 - Дата доступа: 15.03.2018.

17. Mootee I. What’s the difference between platform strategy vs. business strategy vs. product strategy? - Mode of access: https://www.idr.is/ do-you-know-the. - Date of access: 27.01.2018

18. Sedera D., Lokuge S., Grover V., Suprateek S., Sarker S. Innovating with enterprise systems and digital platforms: a contingent resource-based theory view // Inf. Manage. - 2016. - №53 (3). - Р. 366-379.

19. Koskinen K., Bonina C., Eaton B. Digital platforms in the global south: foundations and research agenda. In: P., I.N., Kimaro, H. (Eds.) // Information and Communication Technologies For Development. Strengthening Southern-Driven Cooperation as a Catalyst for ICT4D. IFIP Advances in Information and Communication Technology 551. Springer, Cham. - 2019. - Р. 319-330.

20. Согласно исследованию Accenture большая часть компаний и стран не готова к переходу на цифровые платформы. [Электронный ресурс]: Режим доступа: https://sovzond.ru/ press-center/news/market/3398/ (дата обращения: 25.05.2020).

21. Коваленко А. И Проблематика исследований многосторонних платформ // Journal of Modern Competition. - 2016. - №3. - С. 64-90.

22. Трухин А.В. «Об использовании виртуальных лабораторий в образовании» // Открытое и дистанционное образование. - 2002. - № 4 (8)