Солтүстік Қазақстанның жер саясаты жағдайында экономиканы басқару процестерін цифрландыру

Елдің ЕАЭО-ға танымал интеграциясы аясында Қазақстан Республикасының үздіксіз экономикалық дамуы жағдайында ғылым, технология, мемлекет пен бизнесті басқару технологиялары контекстінде цифрландыру деңгейін арттыру маңыздырақ болып отыр, осы саласына трансшекаралық технологияларды енгізу, қоғамдық қатынастардың барлық салаларында жасанды интеллектті қамтуды кеңейту барысында мемлекеттік басқару жеке және заңды тұлғаларға қызмет көрсету сапасын арттыру мақсатында айтарлықтай оңтайландыруды қажет ететін сала болып табылады. Бұл мақалада Қазақстанның Солтүстік өңірі мысалында жер саясаты саласындағы басқаруды цифрландыруға бағытталған тетіктер тізімінің сипаттамасы берілген. Мақалада аграрлық сектордағы жер қатынастарын басқаруға арналған цифрландыру қызметінің негізгі ерекшеліктері, артықшылықтары мен кемшіліктері егжей-тегжейлі қарастырылады. Мақаланың мақсаты – Qoldau.kz сервисінің тиімділігі мен қолжетімділігін бағалау арқылы цифрландыру негізінде Қазақстан Республикасының Солтүстік өңірі мысалында жер саясатын басқаруды трансформациялаудың негізгі аспектілерін қарастыру. Жұмыста қызметтің артықшылықтары мен кемшіліктері қарастырылған, жер саясатын басқарудың тиімділігін арттыру контекстінде қызметтің жұмысын оңтайландыру бойынша ұсынымдар тізімі әзірленген. Жұмысты жазу барысында Qoldau.kz қызметінің тиімділігін сипаттайтын негізгі факторларды анықтауға бағытталған Varimax экономикалық-статистикалық талдау әдісіне негізделген авторлық зерттеу жүргізілді. Qoldau.kz сервисін оңтайландыру арқылы Солтүстік Қазақстанда жер саясатын жүзеге асыру аясында мемлекеттік басқаруды цифрлық трансформациялаудың негізгі аспектілерінің өзара байланысын растайды. Зерттеу нәтижелері сонымен қатар сайттың белсенді пайдаланушыларының аз саны мен оның құрылғысының күрделілігі, арнайы практикалық дағдылардың болуы қажеттілігі және техникалық қызмет көрсетудің жоғары құны арасындағы байланысты анықтауға мүмкіндік берді. Жер саясатын басқару контекстінде қызметтің жұмысын оңтайландыру үшін авторлар қызмет алу процесін жеңілдету, қызмет құнын төмендету, субсидияларды бөлу кезінде сыбайлас жемқорлық құрамдас бөлігін барынша азайту, сондай-ақ қызмет көрсетуді арттыру қажеттілігі бойынша ұсыныстарды және қызметтердің негізгі алушылар арасында қызметтің танымалдылығы ұсынады.

1. Digital Kazakhstan (2021). Data from the official Digital Kazakhstan program [updated November 15, 2021; cited December 28, 2021] Available: https://digitalkz.kz/o-programme/

2. Gasiev, Z.T. (2011). The main directions of improving the efficiency of land resources use: based on the materials of the RSO-Alania: dissertation Candidate of Economic Sciences: 08.00.05 / Gasiev Zaurbek Timurovich; [Place of protection: City State Agrarian. un-t]. - Vladikavkaz. - 158 p. (in Russ.)

3. Kuchieva, M.V., & Tuskaev, T.R. (2013). Strategic roadmap of innovative direction of agrarian sector development of the economy. Rossiyskoe predprinimatelstvo [Russian entrepreneurship], 14(22), 225-229. (in Russ.)

4. Polozhikhina, M.A. (2018). National models of the digital economy. Ekonomicheskie i social’nye problemy Rossii [Economic and Social Problems of Russia], 1, 111-150. (in Russ.)

5. Satbayeva, A.B. (2018). Legislative support for the implementation of the tasks of the Fourth industrial Revolution in the Republic of Kazakhstan. Vestnik Instituta zakonodatel’stva i pravovoj informacii Respubliki Kazahstan [Bulletin of the Institute of Legislation and Legal Information of the Republic of Kazakhstan], 3 (52), 180-182. (in Russ.)

6. Tazhibayeva, Zh.O. (2019). Improving the efficiency of land management in the Republic of Kazakhstan. Sofia, 2, 57-63. (in Russ.)

7. Castillo, C.P., Jacobs-Crisioni, C., Diogo, V., & Lavalle, C. (2021). Modelling agricultural land abandonment in a fine spatial resolution multilevel land-use model: An application for the EU. Environmental Modelling & Software, 136, 104946. https://doi.org/10.1016/j.envsoft.2020.104946

8. Spalding, A.K. (2017). Exploring the evolution of land tenure and land use change in Panama: Linking land policy with development outcomes. Land use policy, 61, 543-552. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2016.11.023.

9. Renwick, A., Jansson, T, & McCracken, D. (2013). Policy reform and agricultural land abandonment in the EU. Land use policy, 30 (1), 446-457. https://doi.org/10.1016/j.landusepol.2012.04.005

10. Elliott, G., & ‎Timmermann, A. (2016). Economic Forecasting. Princeton, New Jersey: Princeton University Press.

11. Data of entrepreneurs (2021). Current support data for entrepreneurs [updated November 15, 2021; cited December 28, 2021] Available: https://www.qoldau.kz/ru#resources

12. Data about grain (2021). Information on grain capacity by regions reflected in grain receipts as of October 2020 in percentage and tonnage [updated December 15, 2021; cited December 28, 2021] Available: https://grain.qoldau.kz/p/ru/gr-operations/granary-statistics/capacity

13. United Nations (2005). Development trends and basic principles [updated December 15, 2021; cited December 28, 2021] Available: https://unece.org/fileadmin/DAM/env/documents/2005/wpla/ECE-HBP140-r.pdf

14. Kazakh zerno (2021).The Qoldau system has brought the digitalization of the agro-industrial complex to a standstill [updated December 15, 2021; cited December 28, 2021] Available: https://kazakhzerno.net/163340-sistema-qoldau-zavela-v-tupikcifrovizaciju-apk/

15. Qoldau (2021). The ratio of the number of registered users and the number of users using the services of the registrar Qoldau.kz [updated December 15, 2021; cited December 28, 2021] Available: https://grain.qoldau.kz/p/ru/gr-operations/granary-statistics/users-stat.

16. Agromonitor (2021). Statistics of digitized land in the region of Northern Kazakhstan [updated December 10, 2021; cited December 30, 2021] Available: https://geo.qoldau.kz/ru/geo-stats/pastures

17. Bureau of National Statistics (2021). [updated October 10, 2021; cited October 30, 2021]. Available: https://stat.gov.kz/official/industry/14/statistic/6

18. Система Qoldau завела в тупик цифровизацию АПК. [Электронный ресурс]. URL: https://kazakh-zerno.net/163340-sistema-qoldauzavela-v-tupik-cifrovizaciju-apk/ Дата обращения: 07.10.2021.

19. Utami, H. D. (2016). Consumer Behavior. Kota Malang, Universitas Brawijaya Press.