Өңіраралық және елдік теңсіздіктің Қазақстандағы экономикалық өсу серпініне тигізетін әсері

   Қазіргі шынайы өмірде теңсіздік – тек өзекті мәселені ғана болып қоймай, сонымен қатар қоғамда, әсіресе, пандемиядан кейінгі кезеңде, өте өткір мәселе болып отыр.

   Мақаланың басты мақсаты – Қазақстанның түрлі аймақтарындағы экономикалық өсімге деген теңсіздіктің әсерін талдау және бағалау. Теориялық және эмпирикалық еңбектерде әр түрлі елдердің экономикаларының өсуіне теңсіздіктің оң және теріс әсер ету тенденциялары көрініс табады. Жұмыстың зерттеу әдістемесі өңіраралық және елдік теңсіздік тұжырымдамасын әзірлеуге негізделген. Аталған еңбекте ретроспективті талдау, жалпылау және жүйелеу, салыстырмалы талдау және регрессиялық талдау сияқты әдістер қолданылды. Қазақстан Республикасының Стратегиялық жоспарлау және реформалар агенттігінің ұлттық статистика бюросының сайтында орналастырылған Қазақстанның 16 өңірі бойынша 1993 жылдан 2018 жылға дейінгі кезеңдегі деректер базасының файлдары – зерттеудің ақпараттық негіздері болды. Теңсіздіктің есептелген коэффициенттерін талдау негізінде аймақаралық және елдік теңсіздік арасында аз ғана алшақтық байқалады. 25 жылды ішінде Қазақстанда өңіраралық және елдік теңсіздіктің айтарлықтай өсуі байқалады. Эконометрикалық талдау теңсіздік пен экономикалық өсу арасындағы айтарлықтай теріс байланыстың және кірістер мен ЖӨӨ арасындағы оң байланыстың бары дәлелденді. Жалпы алғанда, теңсіздіктің Қазақстандағы экономикалық өсу динамикасына әсері туралы зерттеудің негізгі гипотезасы эмпирикалық есептермен расталады. Тиімді аймақтық саясатты әзірлеу және анықтау кезінде теңсіздіктің экономикалық өсуге әсерін ескеру қажет, өйткені ол статистикалық маңызды.

1. Hacibedel, M. B., Mandon, P., Muthoora, M. P. S., & Pouokam, N. (2019). Inequality in good and bad times: A cross-country approach. International Monetary Fund.

2. UNDP, (2019). Urbanization as an Accelerator of Inclusive and Sustainable Development, National Human Development Report, Whiteshield Partners.

3. Stiglitz, J. E. (2012). The price of inequality: How today’s divided society endangers our future. WW Norton & Company.

4. Kuznets, S. (1955). Economic growth and income inequality. The American economic review, 45(1), 1-28.

5. Piketty, T. (2013). Capital in the 21st Century. Cambridge, MA: President and Fellows, Harvard College.

6. Panizza, U. (2002). Income inequality and economic growth: Evidence from American data. Journal of Economic Growth, 7 (1), 25-41.

7. Berg, A., Ostry, J. D., Tsangarides, C. G., & Yakhshilikov, Y. (2018). Redistribution, inequality, and growth: new evidence. Journal of Economic Growth, 23(3), 259-305. https://doi.org/10.1007/s10887-017-9150-2

8. Gutiérrez-Romero, R. (2021). How does inequality affect long-run growth? Cross-industry, cross-country evidence. Economic Modelling, 95, 274-297. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2020.11.016

9. Neves, P. C., Afonso, Ó., & Silva, S. T. (2016). A meta-analytic reassessment of the effects of inequality on growth. World Development, 78, 386-400.

10. Erman, L., & te Kaat, D. M. (2019). Inequality and growth: industry-level evidence. Journal of Economic Growth, 24 (3), 283-308. https://doi.org/10.1007/s10887-019-09169-z

11. Alesina, A., & Rodrik, D. (1994). Distributive politics and economic growth. The quarterly journal of economics, 109 (2), 465-490.

12. Perotti, R. (1996). Growth, income distribution, and democracy: What the data say. Journal of Economic growth, 1 (2), 149-187.

13. Keefer, P., & Knack, S. (2002). Polarization, politics and property rights: Links between inequality and growth. Public choice, 111 (1), 127-154.

14. Murphy, K. M., Shleifer, A., & Vishny, R. W. (1989). Industrialization and the big push. Journal of political economy, 97 (5), 1003-1026.

15. Rosenstein-Rodan, P. N. (1943). Problems of industrialisation of eastern and south-eastern Europe. The economic journal, 53 (210/211), 202-211.

16. Galor, O., & Zeira, J. (1993). Income distribution and macroeconomics. The review of economic studies, 60 (1), 35-52.

17. Kaldor, N. (1955). Alternative theories of distribution. The review of economic studies, 23 (2), 83-100.

18. Mirrlees, J. A. (1971). An exploration in the theory of optimum income taxation. The review of economic studies, 38 (2), 175-208.

19. Milanovic B. (2005). Worlds Apart: Measuring International and Global Inequality. New Jersey: Princeton University Press.

20. Cingano, F. (2014). Trends in income inequality and its impact on economic growth. Migration Working Papers. https://doi.org/http://dx.doi.org/10.1787/5jxrjncwxv6j-en

21. Bureau of National Statistics (2021). [updated April 19, 2022; cited April 30, 2022]. Available: http://www.stat.gov.kz