Развитие мирового рынка нефти и предпосылки его трансформации

Соңғы уақытта әлемдік мұнай нарығы жаһандық экономикалық теңгерімсіздікке әкеліп соқтырған маңызды қиындықтарды бастан кешіруде. Бұл теңгерімсіздіктер мұнай бағасының күрт төмендеп, әлемдік мұнай ұсынысы сұраныстан әлдеқайда жоғары болуымен тығыз байланысты. Алайда нарықта бұндай жағдай үнемі болмаған. 2000 жылдардың басында зерттеушілер «мұнайға деген сұраныстың шыңына» жақын арада жететінін болжап, әлемдік мұнай өндірісі жақын арада өзінің шыңына жетеді деп сендірді. Сонымен қатар мұнай бағасының үнемі өсуі жаңа кен орындарын үнемі іздестіруге және байлықты мұнайды импорттаушы елдерден мұнайды экспорттаушы елдерге өтуіне алып келді. Бұндай жағдайлар әлемдік мұнай нарығының дамуына жаңа кезеңді қалыптастырды.Жалпы коммерциялық мұнайды игеру тарихында әлемдік мұнай нарығы көптеген өзгерістерге ұшырады, бұл оның даму кезеңдерін анықтады. Мақаланың басты мақсаты - әлемдік мұнай нарығының дамуын кезең-кезеңмен талдау, сонымен бірге оның сипаттамаларын, ерекшеліктері мен пайда болған трансфомациялық құбылыстарын зерттеу. Мұнайды экспорттаушы елдер мен импорттаушы елдер арасындағы тұрақты геосаяси қақтығыстардық мұнай нарығының институционалды құрылымын айтарлықтай әртараптандыруға және жұмыс істейтін тетіктердің икемділігіне алып келді. Энергияны тұтынудың құрылымдық өзгеруіне әкелген технологиялық прогресс төмен көміртекті энергия көздерін пайдалануға және бүкіл әлемде мұнайды тұтынудың төмендеуіне әкеп жатыр.

мұнай нарығы, картель, мұнай өндірісі, мұнай тұтынуы, мұнай бағасы, мұнай нарығы, картель, мұнай өндірісі, мұнай тұтынуы, мұнай бағасы

1. Сергеева З.Х. Ключевые этапы в истории освоения ресурсов углеводородного сырья. URL: file:///C:/Users/1/Downloads/klyuchev-e-etap-v- istorii-osvoeniya-resursov-uglevodorodnogo-s-rya.pdf (18.01.2020)

2. Panzabekova A. , Nguen An Ha, Suleimenova A. Influence of the USA and China on the Transformation of the World Oil Market // Экономика: стратегия и практика. - 2019. - № 3 (14). - C. 27-38.

3. Топ-10 наименований нефти. URL: http:// topneftegaz.ru/analisis/view/7673 (18.01.2020)

4. Нефть, газ, модернизация общества / Под общ.ред. Н.А. Добронравина, О.Л. Маргания - СПб.: 2008. - «Основные этапы развития международной нефтяной промышленности и мирового рынка нефти» // В.И. Капусткин, О.Л. Маргания. - С.54.

5. Из истории керосина URL:https://www.afizika. ru/zanimatelniestati/165-istoriyakerosina (18.01.2020).

6. Wilkins M. The Emergence of Multinational Enterprise // American Business Abroad from the Colonial Era to 1914. - Cambridge: Harvard University Press, 1970. - pp. 234-238.

7. Umar Ali. The history of the oil and gas industry from 347 AD to today. URL: https://www.offshore- technology.com/comment/history-oil-gas/ (08.11.2019)

8. US Energy Information Administration, International Energy Database. URL: https://www.eia.gov/ (04.11.2019)

9. Статистический обзор мировой энергетики BP за июнь 2019 г.

10. Судо М.М. Нефть и горючие газы в современном мире. - М. Недра, 1984. - 184 с.

11. Ritchie H., Roser M. Energy production and changing energy sources. URL: https://ourworldindata. org/energy-production-and-changing-energy-sources (04.11.2019)

12. Ергин Д. Добыча: Всемирная история борьбы за нефть, деньги и власть / Пер. с англ. - М: Альпина Паблишер, 2017. - 944 с.

13. Тьюгендхэт К., Гамильтон А. Нефть. Самый большой бизнес / Пер. с англ. М. 1978. URL: https:// economy-ru.info/page/1690110452110092102201980482 47021098207185107115/ (04.11.2019)

14. МИМО.com.ua. IEA - International energy agency / Международное энергетическое агентство (МЭА). URL: http://xn--h1ahbi.com.ua/info/137- iea-international-energy-agency-mezhdunarodnoe-energeticheskoe-agentstvo-mea.html (28.01.2020)

15. Трачук К.В. Эволюция подходов к энергетической безопасности: страны-импортеры против стран-экспортеров // Свежий взгляд URL:https:// cyberleninka.ru/article/n/evolyutsiya-podhodov-k-energeticheskoy-bezopasnosti-stranyimportery-protiv-stran-eksporterov/viewer (28.01.2020)

16. Острые грани «черного золота» История «нефтяной иглы» в Советском Союзе URL: https:// rg.ru/2016/04/25/rodina-neft.html (04.11.2019)

17. Нефтяное эмбарго 1973 года - первый в истории энергетический кризис URL: https:// zen.yandex.ru/media/neftetank/neftianoe-embargo- 1973-goda--pervyi-v-istorii-energeticheskii-krizis-5d9f099de882c300ae8a3d42 (04.11.2019)

18. Яковлев П.П. Мировой рынок нефти: противоречивые тенденции URL: http://www. perspektivy.info/oykumena/ekdom/mirovoj_rynok_nefti_ protivorechivyje _tendencii_2018-06-14.htm (12.12.2019)

19. Черное незолото // Эксперт. - № 40. - 3-9 октября. - С. 10.

20. Трансформация мирового рынка нефти / Отв. ред. С.В. Жуков. - М: ИМЭМО РАН, 2016. - 300с.

21. Monforte C. Repsol realiza un descubrimiento en Alaska, el mayor en EEUU en 30 años // Cinco Días. Madrid (12.12.2019).

22. Alternative Energy solution for the 21th Century. URL: http://www.altenergy.org/ (12.12.2019)

23. Разумнова Л.Л. Трансформация мирового рынка нефти в условиях финансовой глобализации. Дисс. работа... на уч. степень д.э.н.. - М., 2010.