Қазақстан Республикаларында интерлектуалдық әлеуетті пайдалану тиімділігін бағалау

Қазіргі заманғы экономист-зерттеушілердің назарында жеке тұлғаның, компанияның, аймақтың, елдің бәсекеге қабілеттілігін қамтамасыз етудің негізгі құралы ретінде жаңа білімнің негізгі қайнар көзі және инновацияны құруда зияткерлік әлеуетті тиімді пайдалану мәселелері болып отыр. Сонымен қатар зияткерлік әлеуетті қолдануда аймақтық ерекшеліктерді жете талдау, олардың табиғи-географиялық дифференциациясы ғана емес, халықтың өмір сүру деңгейі мен сапасы, аймақ экономикасының салалық құрылымы әсіресе заманауи ақпараттық технологияларға қол жетімділігі, әлеуметтік-экономикалық және инфрақұрылымдық даму факторларының деңгейі ерекше қызығушылық тудырады. Әдебиеттерді талдау және еліміздегі зияткерлік әлеуеттің даму ерекшелігі, Қазақстан аймақтарында оны қолдану тиімділігін бағалау үшін көрсеткіштер жүйесін құруға мүмкіндік берді. Бұл зерттеуде біз 2009, 2014, 2019 жылдарындағы Қазақстанның 17 аймағында DEA әдістемесін зияткерлік әлеуеттің тиімділігін бағалау мақсатында қолданамыз. Зерттеу барысында алынған нәтижелер мемлекеттің әртүрлі аймақтарындағы білім, ғылым және инновацияны дамытуы бойынша қабылдаған іс-шаралары қарама-қайшы нәтижелерге әкелгенін көрсетеді. Іс жүзінде, Қазақстанның зерттеу кезеңінде айтарлықтай инновациялық жетістіктерге қол жеткізе алмауы, елдің зияткерлік әлеуетті тиімсіз пайдалануы, сонымен қатар мемлекеттің іс-шараларды жеткіліксіз жүргізуі деп айтуға болады.

зияткерлік әлеует, тиімділікті бағалау, интеллектуальный потенциал, оценка эффективности

1. Alvesson M. Concepts of organizational culture and presumed links to efficiency. // Omega. - 1989. - N 17(4). - Р. 323-333.

2. Davenport T.H., Prusak, L. Working Knowledge: How Organizations Manage What They Know. - Boston: Harvard Business School Press, 1998.

3. Edvinsson L., Malone M. New York: Intellectual Capital. Harper Business, 1997.

4. Nilsson C., Ford D. Introducing intellectual potential - the case of Alfa Laval // Journal of Intellectual Capital. - 2004. - № 5(3). - Р. 414-425.

5. Sveibly K.E., Riesling A. The Knowledge Company. - Malmo: Liber, 1986.

6. Левашов В.К., Руткевич М.Н. О понятии интеллектуального потенциала и способах его измерения // Науковедение. - 2000. - № 1. - С. 49-65.

7. Левашов В.К. Интеллектуальный потенциал общества: социологическое измерение и прогнозирование // Мониторинг общественного мнения. - 2008. - № 3 (87). - С. 17-30.

8. Келле В.Ж. Человеческий потенциал России: интеллектуальное, социальное, культурное измерение: сборник научных работ / Под ред. Б.Г. Юдина. - М.: Институт человека РАН, 2002. - С.19.

9. Mariani M., Borghi M. Industry 4.0: A bibliometric review of its managerial intellectual structure and potential evolution in the service industries. // Technological Forecasting and Social ChangeVolume. - 2019. - № 149.

10. Nahapiet J., Ghoshal S. Social capital, intellectual capital, and the organizational advantage. // Academy of Management Review. - 1998. - N 23(2). - Р. 242-266.

11. Roos G., Roos J. Measuring your company’s intellectual performance. // Long Range Planning. - 1997. - N 30(3). - Р. 413-426.

12. Stewart T.A. Intellectual capital: The new wealth of nations. - New York: Doubleday, 1997.

13. Subramaniam M., Youndt, M.A. The Influence of Intellectual Capital on the Types of Innovative Capabilities. // Academy of Management Journal. - 2005. - N 48. - Р. 450-463.

14. Коновалова М.Е., Кузьмина О.Ю., Пронина Е.Ю. Оценка интеллектуального потенциала региона // Вопросы экономики и права. - 2014. - № 8. - С. 70-74.

15. Большая советская энциклопедия: в 30 т. / Гл. ред. А.М. Прохоров. - М. : Сов. энцикл., 1970- 1981. - 30 т.

16. Лагутина Л.Г. Управление интеллектуальным потенциалом региона в условиях формирующейся инновационной экономики: макроэкономический аспект: автореф. дис.. к.э.н. / Л.Г. Лагутина. - М.: НОУ ВПО «Московский институт экономики, менеджмента и права», 2009.

17. Стукалова И.Б. Методический подход к оценке эффективности использования интеллектуального потенциала университета // Евразийский союз ученых. Экономические науки. - 2016. - № 4(25). - С. 117-120.

18. Pulic A. Measuring the Performance of Intellectual Potential in Knowledge Economy (presented in 1998 at the 2nd McMaster World Congress on Measuring and Managing Intellectual Capital by the Austrian Team for Intellectual Potential). [Электронный ресурс]. URL: http://www.vaicon. net/download/Papers/Measuring%20the%20Perfoi- mance%20of%20Intell ectual%20Potential.pdf (Дата обращения 20.02.2020.

19. Secundo G., Ndou V., Pasquale D., Gianluigi De P. Sustainable development, intellectual capital and technology policies: A structured literature review and future research agenda // Technological Forecasting and Social Change. - 2020. - N 153.

20. Данные Всемирного банка. [Электронный ресурс]. URL: https://data.worldbank.org/ (дата обращения: 19.03.2020).

21. The University of Tokyo. Society 5.0. A People-centric Super-smart Society. Bunkyo-ku: The University of Tokyo, 2020. - 177 р.

22. Мау В. Экономика и политика 2019- 2020 гг.: глобальные вызовы и национальные ответы // Вопросы экономики. - 2020. -№3. - С. 5-14