Қазақстан ұлттық банкінің ақша-кредит саясаты: хронологиялық талдау және бағалау

Мақалада ақша-кредит саясатының елдің экономикалық дамуындағы рөлі мен орнын анықтау мақсаты қарастырылған. АҚШ долларына қатысты валюта бағамының өзгеруіне динамикалық бағалау жүргізілді. Ұлттық Банктің дағдарыс жағдайындағы саясаты дәйекті түрде талданып, бағаланады. Ақша-кредит саясатының қолданылатын құралдарын негіздеу үшін инвестициялық функцияны эконометриялық бағалау жүргізілді. Валюта нарығында алыпсатарлық шабуылдардың туындауының қажетті шарттары ашылады. Қазақстан үшін есептелген инвестициялық модель инфляциялық таргеттеу саясаты орнықты экономикалық өсуді қамтамасыз ете алмайды деген қорытынды жасауға мүмкіндік береді.Авторлар валюта нарығында алыпсатарлық шабуылдардың пайда болуының қажетті шарттарын ашты. Осы заңдылықтарға сүйене отырып, орталық банктің алыпсатарлық шабуылдардың алдын-алу бойынша үш нұсқасы ұсынылды. Эконометриялық есептеулер тікелей және портфельдік инвестициялардың динамикасы экономиканың жетекші салаларының рентабельділігі мен валюта бағамының өзгеруіне байланысты деген тұжырымдарды растады. Өзара байланыстың анықталған ерекшеліктері инфляциялық таргеттеу саясатын қолдану мүмкіндігіне айтарлықтай шектеулер қояды, ол қысқа мерзімді кезеңде инфляция деңгейін нысаналы көрсеткіштерге дейін төмендетсе де, ұзақ мерзімді перспективада экономикалық өсу мен бағаның тұрақтылығын қамтамасыз ете алмайды. Авторлар макроэкономикалық реттеуде ақша-кредит саясаты маңызды рөл атқарады, алайда экономиканың шикізатқа бағытталуы ақша-кредит саясатының классикалық құралдарын пайдалануға шектеу қояды деген қорытындыға келді.

экономикалық өсу, ақша-несие саясаты, инфляциялық таргеттеу, инвестициялар, валюта бағамы

1. Official Internet Resource of the National Bank of Kazakhstan https://nationalbank. kz/?docid=3321&switch=english

2. Flood R. and Marion N.P. Perspectives on the Recent Currency Crises Literature, IMF mimeo, 1997.

3. Blanco H. and Garber P.M. Recurrent Devaluation and Speculative Attacks on the Mexican Peso, Journal of Political Economy, 94(1), 1986.

4. Agenor P-R., Bhandari J.S. and Flood R.P. Speculative Attacks and Models of Balance of Payments Crises, IMF Staff Papers, 39(2), 1992.

5. Dornbusch R. R. Ojidaniya i Dinamika Obmennogo Kursa [Expectations and Exchange Rate Dynamics.]. Etot izmenchivyi kurs - This changeable exchange rate, 2001, pp. 207- 229 (in Russ.).

6. Dornbusch R. Keys to Prosperity: Free Markets Sound Money and a Bit of Luck, MIT Press, 2000.

7. Alexis Cruz-Rodr´ıguez. Exchange Arrangements and Speculative Attacks: Is there a link? Pontificia Universidad Cat´olica Madre y Maestra 30 June 2016 Online at https://mpra.ub.uni-muenchen. de/72359/ MPRA Paper No. 72359, posted 5 July 2016 07:33 UTC

8. Яруллин Р.Р., Рахматуллина И.Т. Формы защиты финансовой системы от спекулятивных атак и банковских паник // Экономика и бизнес: теория и практика. - 2018. - № 3. - С. 158-161.valfaktory- vliyayuschie-na-ego-formirova.

9. Glazyev S.O. Targetirovanii Inflyacii [Targeting Inflation]. Voprosy Ekonomiki - Economic Issue, 2015, no. 9, pp. 1-12 (in Russ.).

10. Bayeva Yu.V., Kunasheva D.B., Sidorenko V.N. Ocenka Modeli Obshchego Makroekonomicheskogo Ravnovesiya Eksportnoorientirovannyh Ekonomik: Na Primere Kazahstana i Rossii [Assessment Of The General Macroeconomic Equilibrium Model Of Export Oriented Economies: The Case of Kazakhstan and Russia]. Ekonomika: strategiya i praktika - Economy: strategy and practice, 2019, no. 1 (14), pp. 27-40 (in Russ.).

11. Shalkar Baikulakov, Islam Yerzhan Assessment of credit impact on inflation processes in Kazakhstan https://nationalbank.kz/cont/NBRK-WP-2019-4

12. Glazyev S. O Prognozah Dinamiki Ekonomiki v Usloviyah Pandemii COVID-19 i Vozmojnyh Stabilizacionnyh Merah v Ramkah EAES [Forecasts of Economic Dynamics in the Context of the COVID-19 Pandemic and Possible Stabilization Measures within the EEU]. URL: https://www.rbc.ru/economics/15/04/2 020/5e969b679a79471281afe927 (in Russ.).

13. Postanovlenie Pravleniya Nacional’noga Banka RK ot 19.3.2020 №24 [Resolution of the Board of the National Bank of the Republic of Kazakhstan dated 19.03.2020 №24]. URL: https://nationalbank. kz/?docid=43&switch=russian (in Russ.).