Қазақстандағы электрондық коммерция нарығы: жағдайды талдау және даму бағыттары

Қазіргі кезде жаһандық әлем өмірдің әртүрлі салаларына ақпараттық-коммуникациялық технологиялардың кеңінен енуімен және белсенді дамуымен сипатталады. Бұл үрдіс бизнесті жүргізу тәсілдері мен нысандарына да әсер етті: қазіргі уақыттың өзінде электронды коммерция белсенді дамып келеді, бұл бизнес үшін трансакциялық шығындарды үнемдеу, нақты орналасусыз әлемдік нарықтарға шығу сияқты жаңа мүмкіндіктерді ашты.
Мақаланың мақсаты Қазақстан Республикасындағы электронды сауда нарығының дамуындағы кедергілерді анықтау және оларды жою бойынша ұсыныстар әзірлеу болып табылады.
Мақалада электронды сауда нарығының жағдайын және оның даму қарқынын анықтайтын негізгі факторларды талдау арқылы Қазақстандағы электронды сауданың жеткіліксіз даму деңгейінің мәселелері мен себептері қарастырылған. Зерттелетін нарықтағы кәсіпкерлік белсенділіктің төмен деңгейінің себептері анықталып, оның дамуының құқықтық, инфрақұрылымдық және басқа да кедергілері айқындалды. Зерттеу нәтижелері электронды сауда нарығын реттеу үшін негіз бола алады. Атап айтқанда, олар электронды сауда нарығында кәсіпкерлік қызметті ынталандыру және оның инфрақұрылымын жақсарту бағдарламаларын әзірлеу және іске асыру үшін пайдаланылуы мүмкін.

1. Bell D. The Coming of Post-Industrial Society: A Venture in Social Forecasting - New York: Basic Books, 1999. – 507 p.

2. Evans P.B., Wurster T.S. Strategy and the new economics of information // Harvard business review. – 1997. – № 75 (5). – P. 70-82

3. Leamer E.E., Storper M. The economic geography of the internet age // Journal of International Business Studies. – 2001. – № 32 (4). – P. 641-665

4. Czernich N., Falck O., Kretschmer T., Woessmann L. Broadband Infrastructure and Economic Growth // Economic Journal. – 2011. – № 121 (552). – P. 505-532

5. Porter M. Strategy and the Internet // Harvard business review. – 2001. – № 79 (3). – P. 62-78

6. Litan R.E., Rivlin A.M. Projecting the economic impact of the internet // American Economic Review. – 2001. – № 91 (2). – P. 313-317

7. Kosiur D. R. Understanding Electronic Commerce – Redmond, Washington: Microsoft Press, 1997. – 287 p.

8. Amor D. The e-business (r)evolution living and working in an interconnected world. – NJ: Prentice Hall PTR in Upper Saddle River, 2000. – 636 p.

9. Haig M. E-Business Essentials. – London: Kogan Page, 2005. – 128 p.

10. Gary P. Electronic Commerce. Ninth Edition. – United States of America: Schneider, 2017. – 624 p.

11. Friberg R., Ganslandt, M., Sandström M. E-commerce and prices - theory and evidence. –SSE/ EFI Working Paper Series in Economics and Finance, Stockholm School of Economics, 2000. No 389, https://EconPapers.repec.org/RePEc:hhs:hastef:0389

12. Friberg R., Ganslandt M., Sandström M. Pricing Strategies in E-Commerce: Bricks vs. Clicks. – Working Paper Series, Research Institute of Industrial Economics, 2001. – No 559. https://EconPapers.repec.org/RePEc:hhs:iuiwop:0559

13. Smith M., Bailey J. and Brynjolfsson E. Understanding digital markets: review and assessment. – MIT Press, 1999. – 34 p.

14. Kauffman R.J., Walden E.A. Economics and electronic commerce: Survey and directions for research // International Journal of Electronic Commerce. – 2001. – № 5 (4), Pp. 5–116

15. Кобелев О.А. Электронная коммерция: Учеб. пособие / Под ред. С.В. Пирогова. - 3-е изд., перераб. и доп. - М.: Издательско-торговая корпорация «Дашков и К», 2008. – 684 с.

16. Балабанов И.Т. Электронная коммерция. – СПб: Питер, 2011. – 336 с.

17. Грехов А.М. Электронный бизнес (Е-коммерция): учебное пособие – К.:Кондор, 2008. – 302 с.

18. Климченя Л.С. Электронная. Коммерция – Минск: Высш школа, 2004. – 191 с.

19. Кобелев О.А. Электронная коммерция: учебное пособиею - 2011. – 674 с.

20. Царев В.В., Кантаравич, А.А. Электронная. Коммерция. - СПб:. Питер, 2002. – 320 с.

21. Рейман Л. Д. Электронная коммерция: учеб. пособие / Под ред. Л. Д. Реймана. - М.: НТЦ «ФРИОД-ИНФО», 2002. – 272с

22. Сигел Д. Шагни в будущее. Стратегия в эпоху электронного бизнеса. – М.: Олимп-бизнес, 2011. – 384 с.

23. Савельев А. Электронная коммерция в России и за рубежом. – М.: Статут, 2014. – 544с.

24. Дик В.В., Лужецкий М.В., Родионов А.Э. Электронная коммерция. – М.:Московская финансово-промышленная академия, 2005. – 376 с.

25. Крымский И.А., Павлов К.В. Проблемы и перспективы развития электронной экономики в России. – Мурманск: Изд-во Кольского НЦ РАН, 2007. – 187 с.

26. Стрелец И.А. Сетевая экономика: учебник. – М.: Эксмо, 2006. – 208 с.

27. Lee H.G., Clark T.H. Impacts of the electronic marketplace on transaction cost and market structure // International Journal of Electronic Commerce. – 1996. – № 1(1), – P. 127-149

28. Kotler P., Armstrong G. Principles of Marketing. – 17th. ed. Global Edition. Pearson, 2017. – 736 p.

29. Koch R. The Financial Times guide to strategy: how to create and pursue a winning strategy. – 4th ed. London: Prentice Hall, 2011. – 392 p.

30. Bowles S. Microeconomics: Behavior, Institutions, and Evolution. Princeton University Press, 2003. – 599 p.

31. Бергер Э. Дж. Е-коммерция и цепи поставок: ломка прежних границ. Управление цепями поставок / под ред. Дж. Л. Гатторны. – М.: Инфра-М, 2008. – 670 c.

32. Калужский М. Л. Приоритеты институционального регулирования электронной коммерции: Россия и мировые тенденции // Приоритеты России. – 2013. – № 42 (231) – C.11-22

33. Doernberg R. & Hinnekens L. Electronic Commerce and International Taxation. – Boston: Kluwer Law International, 1999. – 380 p.

34. Frieden K. Cybertaxation: The Taxation of E-Commerce. – Chicago, IL: CCH Incorporated and Arthur Andersen LLP, 2000. – 585 p.

35. Hellerstein W. Internet Tax Freedom Act Limits States’ Power to Tax Internet Access and Electronic Commerce // Journal of Taxation. – 1999. – № 90. – P. 5–10.

36. Корень А.В. Налогообложение субъектов электронной коммерции: проблемы и перспективы. Владивосток: ВГУЭС, 2010. – 176 c.

37. Жанбозова А.Б., Азатбек Т.А., Жуманазаров К.Б. Вопросы налогообложения субъектов электронной коммерции в Казахстане // «Учет, статистика и аудит», 2020. - № 1 (76). – С. 222 -226

38. Российский eCommerce и eGrocery в 2019 году: аналитика JP Morgan. Журнал об электронной коммерции E-pepper. 18 Мая 2020. – URL: https://e-pepper.ru/news/rossiyskiy-ecommercev-21019-godu-analitika-jp-morgan.html (Дата обращения: 20.07.2020)

39. Panzabekova A.Zh., Zhanbozova A.B., Zhumanazarov K.B. Electronic public involvement: modern challenges for Kazakhstan // Reports of the National academy of sciences of the Republic of Kazakhstan. – 2020. – № 1 (329). – P. 147-153. https://doi.org/10.32014/2020.2518-1483.19

40. UNCTAD B2C E-COMMERCE INDEX 2019 // United Nations Conference on Trade And Development. [Электронный ресурс]. URL: https://unctad.org/system/files/official-document/tn_unctad_ict4d14_en.pdf (Дата обращения: 23.07.2020)

41. Каримова Дж. Около 130 тыс жителей Казахстана не получат интернет в этом году // LS [Электронный ресурс]. URL: https://lsm.kz/vkazahstane-okolo-130-tys-chelovek-ostanutsya-bezinterneta (Дата обращения: 23.07.2020)

42. Какое будущее у электронной торговли в Казахстане // Zakon.kz [Электронный ресурс]. URL: https://www.zakon.kz/4940532-kakoe-budushcheeu-elektronnoy-torgovli.html (Дата обращения: 29.08.2020)