Қазақстан Республикасында цифрлық экономиканың құрылысы мен дамуының экономикалық және ұйымдастырушылық негіздерін қалыптастырудың қазіргі заманғы тенденциялары

Мақалада жүргізіліп жатқан нарықтық реформаларды ескере отырып, Қазақстан Республикасында цифрлық экономиканы құру мен дамытудың экономикалық және ұйымдастырушылық негіздерін қалыптастырудың қазіргі заманғы тенденциялары талқыланады. Зерттеу нысаны – экономиканы цифрландыру үрдістері. Зерттеу пәні - цифрландырудың экономикалық және ұйымдастырушылық негіздері. Ерекше назар экономиканы дәстүрлі типтен цифрлық ақпаратқа негізделген экономикаға трансформациялаудың, интернетті өндірудің іргелі негіздеріне бағытталған. Зерттеу шеңберінде цифрлық экономиканың жетекші кіші секторлары жұмысының тенденциялары талданды, мысалы, компьютерлер, цифрлық жабдықтар, цифрлық тауарлар мен қызметтер, бағдарламалық қамтамасыз ету. Цифрландыру процестерінің Қазақстан Республикасының ЖІӨне және экономикалық өсімге қосқан тікелей үлесіне бағалау жүргізілді. Цифрлық экономиканы құру мен дамытудың жетекші ұйымдастырушылық негіздері ретінде экономиканы цифрлық коммуникациялармен қамтамасыз етудің инфрақұрылымдық негіздері анықталып, талданған, цифрлық бизнес пен кәсіпкерліктің институционалдық негіздерін қалыптастыру тенденциялары ғаламдық Интернет және оның қазақстандық кәсіпорындардың, фирмалардың, компаниялардың бизнес-процестер жүйесіндегі туындылары талқыланады. Зерттеу, бір жағынан, Қазақстан Республикасының цифрлық экономикасының қалыптасуы мен жұмыс істеуінің қазіргі жағдайы, цифрлық нарықтардың жұмыс істеп тұрған түрлері туралы жалпы жан-жақты түсінік қалыптастыруға мүмкіндік береді, ал екінші жағынан, жақын арадағы стратегиялық перспективада экономикалық жүйені цифрландыруды дамыту үшін бар ықтимал проблемалар мен резервтердің жиынтығын анықтауды көздейді. Зерттеудің негізгі әдістері мыналар болды: аналитикалық және синтетикалық, статистикалық, есептеу және аналитикалық зерттеу әдістері, гипотезалар әдісі.

1. Dneprov M.Yu., Mikhailyuk O.V. Digital economy as a new economic category // Problems of innovative economics. - 2019.- T. 9, N.4. - p. 1279-1294.

2. Negroponte N. Being Digital. Knopf. Paperback edition, 1996. – 120 p.

3. Digital economy: how experts understand this term. URL: https://ria.ru/20170616/1496663946.html (date accessed: 27.01.2021).

4. Kaluzhsky ML Marketing networks in e-commerce: an institutional approach. Monograph / M.L. Kaluga. - M .: Berlin: Direct-Media, 2014. – 402 p.

5. Kelly K. New Rules for the New Economy: 10 radical strategies for a connected world / K. Kelly. – New York: Viking, 1998. – 224 p.

6. Gasanov G.A., Gasanov T.A. Digital economy as a new direction of economic theory // Regional problems of economic transformation. – 2017. – N 6. – p. 4-10.

7. Introduction to the “Digital” economy / A.V. Keshelava, V.G. Budanov, V.Yu. Rumyantsev and others; under total. ed. A.V. Keshelava; ch. “Digital.” cons. I.A. Zimnenko. - VNIIGeosystem, 2017. - 28 p. (On the verge of a “digital future”. Book one).

8. Baranov D.N. The essence and content of the category “digital economy” // Bulletin of the Moscow University named after S. Yu. Witte. Series 1. Economics and Management. – 2018. - N 2 (25). – p. 15 – 23.

9. Litvinenko V. S. Digital Economy as a Factor in the Technological Development of the Mineral Sector // Nat Resour Res. - 2020. – N. 29. – p. 1521–1541. URL: https://doi.org/10.1007/s11053-019-09568-4 (date accessed: 20.02.2021).

10. Nosova S.S., Makar S.V., Gerasimenko T.I., Medvedeva O.E., Abdulov R.E. Transformation of business models in the mode of the Russian economy digitalization // Revista ESPACIOS. – 2020. Vol. 39 (Number 24). – P. 27. URL: http://revistaespacios.com/a20v41n12/20411222.html (date accessed: 05.02.2021).

11. Verhoef P.C., Broekhuizen T. Bart Ya., Bhattacharya A., Dong J.Q., Fabian N., Haenleinc M. Digital transformation: A multidisciplinary reflection and research agenda // Journal of Business Research. – 2021. - Volume 122. – p. 889-901. URL: https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2019.09.022 (date accessed: 20.02.2021).

12. Ertz M., Boily E. The rise of the digital еconomy: Thoughts on blockchain technology and cryptocurrencies for the collaborative economy // International Journal of Innovation Studies. – 2019. - Volume 3, Issue 4. – p. 84-93. URL: https://doi.org/10.1016/j.ijis.2019.12.002 (date accessed: 20.02.2021).

13. Kazakhstani market of computer technology. State and trends of the Kazakhstani IT market.URL: https://profit.kz/articles/520/Kazahstanskij-rinokkomputernoj-tehniki/ (date accessed: 27.01.2021).

14. Personal computers are in demand. The first Eurasian business magazine “Business World. Kazakhstan” 2019. URL: http://businessmir.kz/2019/10/21/personalnye-kompyutery-polzuyutsyasprosom/ (date accessed: 27.01.2021).

15. Development of communications and information and communication technologies in the Republic of Kazakhstan. Statistical collection. NurSultan. 2020., 51 p.

16. PRO fixed assets and their reflection in the configuration “1C: Accounting 8 for Kazakhstan”, rev. 3.0. TOO “1С-Рейтинг”. URL: https://pro1c.kz/articles/kpn/vychety-po-fiksirovannym-aktivam/ (date accessed: 27.01.2021).

17. Production and logistics at JSC “Logicom”. URL: http://corp.logycom.kz/ru/company/produce/ (дата обращения: 27.01.2021).

18. The production of computer equipment was launched in Petropavlovsk. URL: https://forbes.kz/news/2020/08/14/newsid_231375 (date accessed: 27.01.2021).

19. Kazakhstan in numbers. Brochure. Astana. 2016. - 22 p.

20. Kazakhstan in numbers. Brochure. Astana. 2017. - 20 p.

21. Kazakhstan in numbers. Brochure. Nur-Sultan. 2020. - 22 p.

22. E-commerce in Kazakhstan: the regulator and business discussed the prospects for the development of the industry. URL: https://profit.kz/news/53325/Elektronnaya-kommerciya-v-Kazahstane-regulyatori-biznes-obsudili-perspektivi-razvitiya-otrasli/ (date accessed: 27.01.2021).

23. Association “Digital Kazakhstan”. URL: https://dka.kz/mission (date accessed: 27.01.2021).

24. Kazakhstan in 2019. Statistical Yearbook. NurSultan. 2020. - 499 p.