Азық-түлік қауіпсіздігі елдердің экономикалық дамуының негізі ретінде

Барлық елдер халқының әл-ауқаты әртүрлі факторларға байланысты, олардың негізгісі азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету болып табылады, осыған байланысты мақаланың тақырыбы өзекті болып табылады.Зерттеудің негізгі мақсаты-жекелеген елдер мен аймақтардың азық-түлік қауіпсіздігі мәселелерін зерттеу және оларды шешу жолдарын анықтау. Азық түлік қауіпсіздігінің деңгейін анықтау кезінде барлық аймақтық және ұлттық ерекшеліктер ескерілетін азық түлікке деген сұранысты зерттеуді қамтитын әдістемені қолдану ұсынылады. Зерттеу барысында әдістер мен әдістер қолданылды, олардың негізгілері салыстыру және статистикалық талдау болды, онда бір адамға шаққандағы өнім өндірісін салыстыру және талдау, соңғы бес жылдағы жан басына шаққандағы азық-түлікті жан басына шаққандағы орташа тұтыну және т. б. жүргізілді. Мақалада азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелерімен айналысатын экономист ғалымдардың жарияланымдары мен жұмыстарына әдеби шолу жасалды. Жүргізілген зерттеулер негізінде Қазақстанда азық-түлік қауіпсіздігін қамтамасыз ету тетіктері ұсынылды: ауылдық аумақтарды дамыту бағдарламасын жетілдіру, ауылдық ипотеканы қолдану, фермерлік шаруашылықтарды дамыту және т. б.Зерттеу тақырыбы өзекті және маңызды, сондықтан бір жұмыста барлық аспектілерді қарастыру мүмкін емес. Осыған байланысты авторлар проблемаларды шешудің халықаралық тәжірибесін, өз өндірісін дамыту, экономиканың аграрлық секторын дамыту және басқа да мәселелерді зерделеу бөлігінде азық-түлік қауіпсіздігі проблемаларын одан әрі зерделеуді көздейді.

1. Azretbergenova, G.Zh., Syzdykova, A.O., & Bimendeev, B. (2021). Ensuring food security of the Republic of Kazakhstan in the conditions of COVID-2019. Problems of the agricultural market, 2, 21-30. https://doi.org/10.46666/2021-2.2708-9991.02

2. Baskakov, S.M. (2021). Scientific approaches to the definition of food security of the population in the context of factors affecting it. Food policy and security [Prodovolstvennaya politika i bezopasnost], 8(4), 361-380. https://doi:10.18334/ppib.8.4.113718 (In Russ).

3. Bedelbaeva, A.E., Sharipov, A.K., & Dosumova, Zh.S. (2021). Ensuring food security of Kazakhstan in the conditions of the EAEU. Problems of the agricultural market [Problemy agrorynka], 3, 24- 30. https://doi.org/10.46666/2021-3.2708-9991.02 (In Russ).

4. Drobot, E.V., Nazarenko, V.S., Makarov, I.N., & Manasyan, S.M. (2020). The impact of the COVID-19 pandemic on the real economy. Economics, entrepreneurship and law [Ekonomika, predprinimatelstvo i pravo], 10(8), 2132-2150. https://doi:10.18334/epp.10.8.110790 (In Russ).

5. Kaliev, G.A., & Moldashev, A.B. (2021). Issues of food security of Kazakhstan. Problems of the agricultural market [ Problemy agrorynka], 4(4), 13- 22. https://doi.org/10.46666/2021-4.2708-9991.01 (In Russ).

6. Kovalev, V.E. (2019) Agro-food sector of the Russian economy in the conditions of functioning of the Eurasian Union. Agro-industrial complex: Economics, Management [APK: Ekonomika, upravlenie], 5, 80-91. https://doi:10.33305/195-80 (In Russ).

7. Kurepina, N.L., Pavlova, N.C., & Zienko, A.N.(2021). Problems of ensuring food security of rural socio-ecological and economic systems. Agro-industrial complex: Economics, Management. [APK: Ekonomika, upravlenie], 2, 56-64. https://doi:10.33305/212-56 (In Russ).

8. Malthus, T. (2008). Experience about the law of population [Opyt o zakone narodonaseleniya]. Moscow (In Russ).

9. Ohanyan, LR., Ohanyan, A.A. (2020). International and national aspects of the problem of food security. Agribusiness: Economics, Management [APK: Ekonomika, upravlenie], (10), 17-31. https://doi:10.33305/2010-17 (In Russ).

10. Rating of the countries of the world by the level of food security / Humanitarian Portal: Research [Reyting stran mira po urovnyu prodovolstvennoy bezopasnosti / Gumanitarnyy portal: Issledovaniya] Centr gumanitarnyh tekhnologiy, 2006– (2021) [updated November 06, 2021; cited September 02, 2022]. Available: https://gtmarket.ru/ratings/globalfood-security-index (In Russ).

11. Razin, A.F. Ivanova, M.I., Shatilov, M.V., Meshcheryakova, R.A., Surihina, T.N., & Razin, O.A. (2020). The impact of the COVID-19 coronavirus pandemic on the economic situation and food security in Russia and the EAEU member states. Agrarian Russia [Agrarnaya Rossiya], 11, 42–48. https://doi:10.30906/1999-5636-2020-11-42-48 (In Russ).

12. RIA Rating Agency data (2022). [updated May 25, 2022; cited September 03, 2022]. Available: http://riarating.ru (In Russ).

13. Rudenko, M.N. (2020). Diagnostics of socio-economic security of the region. Economic Security [Ekonomicheskaya bezopasnost], 3(3), 323- 334. https://doi:10.18334/ecsec.3.3.110744 (In Russ).

14. Satybaldin, A.A. (2019). Strategy of economic security and social stability of Kazakhstan: collective monograph. Almaty, Institute of Economics CS MES RK [Almaty:Institut ekonomiki KN MON RK], 740 (In Russ).

15. Semin, N.A., & Namyatova, L.E. (2019). Specific features of agricultural production. Theoretical and practical aspects. Economics of Agricultural and Processing enterprises [ Ekonomika selskohozyaystvennyh i pererabatyvayushchih predpriyatiy], 5, 2-6. https://doi.org/10.31442/0235-2494 (In Russ).

16. Shutkov, A.A. (2019). Food policy: new approaches to its formation in the conditions of increasing competition on world markets. Food policy and security [Prodovolstvennaya politika i bezopasnost], 6(2), 51- 66. https://doi:10.18334/ppib.6.3.41391 (In Russ).

17. Smith, A. (1776). A study on the nature and causes of the wealth of nations [Issledovanie o prirode i prichinah bogatstva narodov]. (In Russ).

18. Stadnik, A. T., Shelkovnikov, S. A., & Lubkova, E. M. (2021). Conceptual foundations for improving the interaction of subjects of the food supply system of an industrial region. Agroindustrial complex: Economics, Management [APK: Ekonomika, upravlenie], 1, 43-48. https://doi:10.33305/211-43 (In Russ).

19. Statistical data of the Eurasian Economic Union for 2016-2020 (2020). [updated April 15, 2020; cited September 03, 2022]. Available: https://eec.eaeunion.org/ (In Russ)

20. The Eurasian Economic Union. Facts and Figures. Agro-industrial block. [Evraziyskiy ekonomicheskiy soyuz. Cifry i fakty.] (2022) [updated June 28, 2022; cited September 02, 2022]. Available: https://eec.eaeunion.org/ (In Russ)