Бұл мақаланың мақсаты – пандемия кезіндегі денсаулық сақтау жүйесіндегі сыбайлас жемқорлыққа қарсы шараларды талдау. Осы зерттеу барысында сыбайлас жемқорлық проблемасы әлемдік және отандық сарапшылық кеңістіктегі пәнаралық аналитикалық дискурстың пәні ретінде зерттелді. Сондай-ақ, жетекші халықаралық сыбайлас жемқорлыққа қарсы ұйымдардың негізгі аналитикалық құжаттарының мазмұнын талдау нәтижелері бойынша әлемнің барлық елдеріне тән пандемия кезіндегі денсаулықтың нақты проблемалары анықталды. Халықаралық құжаттарға, қазақстандық ғылыми-талдамалық мақалаларға, Қазақстанның елді реформалау саласындағы жетекші мемлекеттік бастамаларына жүргізілген талдау нәтижесінде әлемдік стандарттарды тұтастай алғанда сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдың қазақстандық алаңына және атап айтқанда денсаулық сақтау жүйесіндегі мемлекеттік басқару жүйесіне бейімдеудің тиімді және нәтижелі тетігін енгізу негізінде орнықты дамудың стратегиялық жолдарын түсіндіруге қатысты түйінді тұжырымдар жасалды. Зерттеуде денсаулық сақтау саласындағы сыбайлас жемқорлыққа сараптамалық бағалау салыстырмалы талдау негізінде жүргізілді. Мемлекеттік денсаулық сақтау жүйесінде сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрестің қазақстандық тәжірибесінде жаһандық сыбайлас жемқорлыққа қарсы сараптама ұсынымдарын қолданудың бейімделу тиімділігін анықтау мақсатында сыбайлас жемқорлыққа қарсы халықаралық талдаудың институционалдық аспектілеріне эмпирикалық зерттеу жүргізілді. Бұл Қазақстандағы сыбайлас жемқорлыққа қарсы іс-қимылдардың табыстылығын айқындайтын жергілікті ерекшеліктер мен жүйелі алғышарттардың маңыздылығын айқынырақ көруге мүмкіндік берді. Мақаланы дайындау барысында келесі дереккөздер пайдаланылды: Интерполдың әлеуметтік-экономикалық сараптамасы; Сыбайлас жемқорлыққа қарсы күрес жөніндегі ұлттық баяндама; жаһандық үкіметтік емес сыбайлас жемқорлыққа қарсы ұйымның талдауы.

Жаһандық пандемия мемлекеттік басқарудың жекелеген салаларында жұмыс істеу тәртібін айтарлықтай бұзды, бірақ ол жаңа технологияларды, соның ішінде қашықтан жұмыс істеуді, стратегиялық шешімдер қабылдауға икемді көзқарасты және қызметтерді жедел дамытудың трамплиніне айналды. Зерттеудің мақсаты жалпы пандемия жағдайындағы мемлекеттік басқару жүйесін, қабылданған реформаларды ивент талдау, нақты әлеуметтік әдіс, салыстырмалы әдістерді пайдалану арқылы жан-жақты саралап, ұсыныстар ұсыну болып табылады. Е ліміздің пандемия кезінде енгізген реформаларына жеке ивент талдау жасалып, аталған талдау әдісінің негізінде нәтижелері сараланды. Сондай–ақ, мақалада, пандемия кезінде Қытай Халық Республикасы, Ұлыбритания, Франция, Нидерланды, Түркия, Корея, Германия сияқты алпауыт мемлекеттердің дағдарыспен күресу жолындағы қабылдаған іс-әрекеттері талданды. Зерттеудегі тұжырымдамаларжы қорытынлай келе, бірінші кезекте еліміздің мемлекеттік басқару жүйесінің халықтың көңілінен шығуын қаматамасыз ету, денсаулық сақтау саласын реттеу, медицина өндірісін дамыту, халықты отандық азық-түлікпен толық қамтуды ұйымдастыру, экспортқа бағытталған тауарлардың саны мен сапасын арттыру, ғылыми зертханалар мен білікті мамандарды сұранысын арттыру, ақпараттық қауіпсіздікті күшейту керек деген тұжырымға келдік. Мақаладағы зерттеу ұсыныстарын дағдарыс кезінде жылдам шара қолдану жағдайында осындай олқылықтардың алдын алу үшін мемлекеттік басқару процесінде қолдануға болады.

Елдің ЕАЭО-ға танымал интеграциясы аясында Қазақстан Республикасының үздіксіз экономикалық дамуы жағдайында ғылым, технология, мемлекет пен бизнесті басқару технологиялары контекстінде цифрландыру деңгейін арттыру маңыздырақ болып отыр, осы саласына трансшекаралық технологияларды енгізу, қоғамдық қатынастардың барлық салаларында жасанды интеллектті қамтуды кеңейту барысында мемлекеттік басқару жеке және заңды тұлғаларға қызмет көрсету сапасын арттыру мақсатында айтарлықтай оңтайландыруды қажет ететін сала болып табылады. Бұл мақалада Қазақстанның Солтүстік өңірі мысалында жер саясаты саласындағы басқаруды цифрландыруға бағытталған тетіктер тізімінің сипаттамасы берілген. Мақалада аграрлық сектордағы жер қатынастарын басқаруға арналған цифрландыру қызметінің негізгі ерекшеліктері, артықшылықтары мен кемшіліктері егжей-тегжейлі қарастырылады. Мақаланың мақсаты – Qoldau.kz сервисінің тиімділігі мен қолжетімділігін бағалау арқылы цифрландыру негізінде Қазақстан Республикасының Солтүстік өңірі мысалында жер саясатын басқаруды трансформациялаудың негізгі аспектілерін қарастыру. Жұмыста қызметтің артықшылықтары мен кемшіліктері қарастырылған, жер саясатын басқарудың тиімділігін арттыру контекстінде қызметтің жұмысын оңтайландыру бойынша ұсынымдар тізімі әзірленген. Жұмысты жазу барысында Qoldau.kz қызметінің тиімділігін сипаттайтын негізгі факторларды анықтауға бағытталған Varimax экономикалық-статистикалық талдау әдісіне негізделген авторлық зерттеу жүргізілді. Qoldau.kz сервисін оңтайландыру арқылы Солтүстік Қазақстанда жер саясатын жүзеге асыру аясында мемлекеттік басқаруды цифрлық трансформациялаудың негізгі аспектілерінің өзара байланысын растайды. Зерттеу нәтижелері сонымен қатар сайттың белсенді пайдаланушыларының аз саны мен оның құрылғысының күрделілігі, арнайы практикалық дағдылардың болуы қажеттілігі және техникалық қызмет көрсетудің жоғары құны арасындағы байланысты анықтауға мүмкіндік берді. Жер саясатын басқару контекстінде қызметтің жұмысын оңтайландыру үшін авторлар қызмет алу процесін жеңілдету, қызмет құнын төмендету, субсидияларды бөлу кезінде сыбайлас жемқорлық құрамдас бөлігін барынша азайту, сондай-ақ қызмет көрсетуді арттыру қажеттілігі бойынша ұсыныстарды және қызметтердің негізгі алушылар арасында қызметтің танымалдылығы ұсынады.

Мақалада соңғы уақытта әлемде орын алған саяси оқиғалармен, сондай-ақ жаңа интернет-технологияларды жылдам дамыту және кеңінен пайдаланумен байланысты елеулі өзгерістерге ұшырайтын Қазақстанның ақпараттық кеңістігінің проблемалары ашылады. Бүгінгі таңда телекоммуникациялық сектор экономиканың негізгі бағыттарының бірі болып табылады, барлық мемлекеттік жүйелердің жұмыс істеуі оның тиімді қызметіне байланысты. Телекоммуникациялық қызметтер секторын дамыту экономикалық өсудің негізгі факторы ғана емес, жаһандану жағдайында ел экономикасын дамытудың қажетті шарты болып табылады. Зерттеудің мақсаты ақпараттық ортаның негізгі агенттерінің деректерін, телекоммуникация секторы субъектілерінің даму деңгейін талдау және Қазақстанның интернет-кеңістігінің дамуының негізгі үрдістерін айқындау болып табылады. Зерттеудің әдіснамалық негізін танымның жалпы ғылыми әдістері, атап айтқанда экономикалық, статистикалық, логикалық-аналитикалық талдау әдістері, жүйелік әдіс, синтез құрады. Жүргізілген зерттеу негізінде Қазақстанның интернет-кеңістіктегі ақпараттық ортасын дамыту осы процестің көптеген қатысушыларының іс-қимылын үйлестіруді талап ететін салааралық, ведомствоаралық және мемлекеттік міндет болып табылады. Ақпараттық ортаның елдің бизнес-қоғамдастығына және Қазақстан экономикасына әсері өсті және оның даму траекторияларын айқындауды талап етеді. Мақала Қазақстан нарығына қызығушылық танытатын ақпараттық ортаны зерттеушілер мен бизнес-практиктерді қызықтыруы мүмкін.

Өнеркәсіптің дамуымен, ауыл шаруашылығын индустрияландырумен, Индустрия 4.0 трендтерінің күшеюімен әлемнің барлық елдерінде ауыл тұрғындарының қалаларға көшу үрдісі күшеюде және урбандалу қарқыны артуда. Мақаланың мақсаты Қазақстандағы урбанизация үрдістерін, қарқындылығы мен ерекшеліктерін анықтайтын негізгі факторларды зерттеу болып табылады. Ретроспективті талдау әдістері, аналогиялар, логикалық талдау және жалпылау, демографиялық және экономикалық статистика, индекстік, графикалық, салыстырмалы талдау, демография мен көші-қонның абсолютті және салыстырмалы көрсеткіштері, сараланған урбанизация теориясының әдістері қолданылды. Урбанизация қарқындылығының коэффициенттерін есептеудің ерекше әдістері қолданылды. Мақсатқа жету үшін урбанизация үрдістері мен факторларына теориялық көзқарастарға салыстырмалы талдау жүргізілді. Статистикалық деректер базасында Қазақстанның қалалары мен ауылдарындағы туу деңгейіне, өмір сүру деңгейі мен сапасына, кедейшілік деңгейіне салыстырмалы талдау жүзеге асырылды. Урбанизация процестерінің динамикасы, бағыты, аумақтық таралуы анықталды. Қалалар мен ауылдарды абаттандырудың салыстырмалы коэффициенттері есептелді. Халықтың санына байланысты қалалардың иерархиясын анықтау үшін Ципфа қисықтары есептеліп, қалалар сараланды. Ел аумағында урбандалу процестерінің біркелкі бөлінбейтіндігі туралы, сондай-ақ урбандалу факторлары қазақстандық жағдайларда толық көрініс табады және оның үрдістері мен қарқындылығын айқындайды деген қорытынды жасалды. Анықталған үрдістер мен урбандалу проблемаларын негізге ала отырып, Қазақстанда урбандалу процестерін реттеудің негізгі бағыттары мен тетіктерін таңдау жөніндегі ұсынымдар негізделген.

Осы мақалада Қазақстанның жалпы демографиялық даму үрдісі зерттелген, оның ішінде туылғандар мен өлгендердің ұзақ жылдардағы тенденциясы қарастырылған. Зерттеу барысында еліміздің демографиялық даму үрдісі әр өңірде әр түрлі болғандығынан, ол өз кезегінде елдегі демографиялық жағдайға тежеу болып отырғандығы атап көрсетілген. Осыған байланысты Қазақстанның өңірлерін алты негізгі көрсеткіштері арқылы (жалпы өлім коэффициенті, нәресте өлімі коэффициенті, демографиялық жүктеме, үш балалы болғандар үлесі, некелесу коэффициенті, жасанды түсік коэффициенті) кластерлерге топтастыру үшін көпөлшемді статистикалық-математикалық әдістермен кластерлік талдау әдісін компьютерлер технологиясында SPSS арнаулы бағдарламасын қолданған. Нәтижесінде Қазақстанның өңірлерінің демографиялық даму үрдісіне қарай үш кластерге бөлінген. Осы үш кластердегі өңірлердің демографиялық көрсеткіштері бойынша өзара салыстырмалы талдау және республика деңгейімен салыстырып интенсивтігі анықталған. Бірінші кластерге енген 7 өңірдің көрсеткіштерінің орташа мәні бойынша олардың регрессивті үрдіс бағытында екені анықталып рангі есептелген. Екінші кластерге енген екі ірі Нұр-Сұлтан мен Алматы қалалары стационар үрдісте бағытталғаны және үшінші кластердегі 8 өңірдің прогрессивтік бағытта дамуын негіздеген. Кластерлік талдау нәтижесінде үшінші кластер өңірлерінде демографиялық әлеуеттің жоғарылығын атаса, ал басқа кластердегі өңірлер: Қостанай, Солтүстік және Шығыс Қазақстан облыстары мен Алматы қаласында депопуляцияның қалыптасқаны анықталған. Сондықтан болашақта туу мен өлімді болжау кезінде әр аймақтың перспективалық ерекшеліктерін және әр аймақта халықтың көбею түрін анықтайтын қазіргі демографиялық жағдайды сипаттайтын көрсеткіштер жүйесінің тенденциясын ескеру қажеттігі негізделген.

Мақалада Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығы сияқты саланың ресурстық әлеуеті қарастырылған. Өндіріс факторларын зерттеу қажеттілігі күмән тудырмайды, өйткені ресурстық әлеуеттің әсері экономиканың барлық деңгейлеріне әсер етеді. Макро деңгейде-бұл жалпы әлеуметтік өнім өндірісі, мезо- деңгейде-жалпы аймақтық өнім өндірісі, микро деңгейде – компанияның тауарлық өнім шығаруы. Аграрлық сектор мысалында еңбек ресурстары, табиғи-биологиялық факторлар, капитал, кәсіпкерлік қабілеттер жататын өндіріс факторлары зерттелді. Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығы өндірісінің факторларына баға берілді. Экономикалық статистикалық ақпаратты пайдалану негізінде өндіріс факторлары мазмұнының практикалық аспектілері анықталды. Шаруашылық жүргізудің қазіргі кезеңіндегі ауыл шаруашылығының экономикалық динамикасына талдау жүргізілді. Ауыл шаруашылығының жалпы өнімінің құрылымында өсімдік шаруашылығы басым екені анықталды. Мал шаруашылығы мен ауылшаруашылық қызметтері аз үлесті алады. Қазақстан Республикасының облыстары бойынша егіс алқаптарын бөлу сипаттамасы беріледі. Аграрлық еңбек нарығындағы ұсыныс үрдістері қаралды. Инвестициялардың негізгі бағыттары анықталды, өйткені отандық ауыл шаруашылығында күрделі салымдарға қажеттілік артып келеді. Ауыл шаруашылығы техникасының қызмет ету мерзімі мен тозу көрсеткіші зерттеліп отырған сала үшін «капитал» факторы жеткіліксіз деп айтуға негіз береді, бұл кеңейтілген молықтыру мүмкіндігін айтарлықтай қысқартады.

Адами капитал – мемлекеттің, ұйымның дамуының негізгі күші болып табылатыны белгілі. Адами капитал сапасын бағалау экономикалық өсуді анықтайтын факторларды түсінуді жақсартуға, елдің даму моделінің ұзақ мерзімді тұрақтылығын бағалауға, сондай-ақ өндірістің өнімі мен өнімділігін өлшеуге ықпал ете алады. Н.Ә. Назарбаев, Президент Қ.К. Тоқаев өз жолдауларында, мемлекетті дамытудың стратегиялық жоспарында адами капиталды дамытудың маңыздылығын атап, елді дамытудың негізгі күші деп көрсетті. Мақалада адами капитал сапасын анықтау және бағалаудың әдістемелері қарастырылды, олардың артықшылықтары мен кемшіліктері негізінде салыстырмалы талдау жасалынды. Мақаланың ғылыми жаңалығы адами капитал сапасын анықтау әдіснамасын дамыту болып табылады, оның ішінде адами капитал сапасын басқару модельдерінің дәстүрлі және инновациялық әдістемелеріне, олардың көрсеткіштеріне салыстырмалы талдау жасау негізінде елдің экономикалық және әлеуметтік ерекшеліктерін ескеретін, қолдануға икемді әдістемені анықтау. Адами капиталды қалыптастыру мен бағалау жүргізуге SWOT-талдауы жасалынды. Адами капиталды бағалау әдістерінің мәселенамасына, бағалауды құру үшін деректердің объективтілігі мен жеткіліктілігіне талдау жүргізілді. Зерттеу нәтижесіне сәйкес, адами капиталдың сапасын бағалау бойынша қолданылатын нақты әдістемелердің артықшылықтары мен кемшіліктері анықталды, тәжірибеде қолдану мүмкіндігі бағаланды. Адами капитал активтерін бағалау әдістемесін жасауда ғылыми абстракция, индукция, дедукция, талдау, синтез әдістері қолданылды. Зерттеу нәтижелері адами капиталды бағалау жүргізетін кәсіпорындарда практикалық құрал ретінде және ЖОО әдістемелік оқыту құралы ретінде ұсынуға болады.

Мақаланы жазу мақсаты – Қазақстан университеттеріндегі академиялық ұтқырлықтың жағдайы мен даму перспективаларын зерттеу. Академиялық ұтқырлық бағдарламасы жүзеге асырыла бастаған сәттен бастап университеттердің мәртебесі жақсы жаққа қарай айтарлықтай өзгерді, атап айтқанда еңбек нарығында сұранысқа ие болатын және бәсекеге қабілетті мамандар болуға мүмкіндік беретін шетелдік модельдерді, мәдениетті, кәсіби ортаны, құзыреттер мен білім тәсілдерін зерделеу арқылы түлектердің әлеуетін арттыруға мүмкіндік беретін білім сапасы арта бастады. Академиялық ұтқырлық аясында студенттер жаңа құзыреттерге ие болады, басқа әлеуметтік-мәдени ортада қарым-қатынас дағдыларын алады. Мұның бәрі еңбек нарығында бәсекеге қабілеттілікті, табысты кәсіби мансап құруды қамтамасыз ететін олардың кәсіби және жеке қасиеттерін жақсартуға ықпал етеді. Мақалада Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің 2019-2020 жылдар аралығындағы Болон процесі және академиялық ұтқырлық орталығының, Оңтүстік Қазақстан университетінің Болон процесі және академиялық ұтқырлық орталығының мәліметтері, сондай-ақ шетелдік және отандық ғалымдардың еңбектері келтірілген. 2020-2022 жылдары экономикалық және саяси факторлардың, сондай-ақ COVID-19 әсерінен академиялық ұтқырлық шарттары өзгерді. Нәтижесінде әлемнің көптеген елдеріндегі университеттер гибридті оқыту формаларына көшті. Мақалада М. Әуезов Оңтүстік Қазақстан университеті мысалында академиялық ұтқырлықтың кәсіби құзыреттілікті арттырудағы, сондай-ақ студенттердің тілдік және мәдениетаралық дағдыларын дамытудағы рөлін анықтау үшін жүргізілген далалық зерттеулердің нәтижелері келтірілген. Жүргізілген зерттеу қорытындысы бойынша академиялық ұтқырлық Қазақстан экономикасы үшін бәсекеге қабілетті мамандарды даярлауда маңызды және шешуші фактор болып табылады және университеттің қалыптасуында маңызды рөл атқарады деген қорытынды жасалды.

Ғылыми-техникалық прогрестің жылдам қарқынына байланысты адам капиталы экономикалық дамудың шешуші факторы болып табылады. Зерттеудің мақсаты – өндірістегі адами капиталдың жағдайын анықтау және адами капитал мен инновация арасындағы байланысты табу. Дүниежүзілік банк әзірлеген және есептеген Адам капиталы индексінің корреляциялық және регрессиялық талдауы және 2020 жылы 127 елдің ДЗМҰ әзірлеген және есептеген Жаһандық Инновация индексі. Талдаудың екінші бөлімі өңдеуші сектордағы адам капиталы болды. Ұлттық статистика бюросының екінші деректер 1991 жылдан 2020 жылға дейінгі кезеңге алынды. Біз жұмысшыларды гендерлік құрамы, гендерлік жалақы айырмашылығы, техникалық мамандықты бітірген бакалаврлар саны, қартаю және білімі бойынша талдадық. Қазақстанның 2020 жылғы HCI төмендетілді, оның ықтимал себебі COVID-19 пандемиясының халықтың денсаулығы мен біліміне кері әсері болуы мүмкін. Жаһандық инновациялар индексі мен адам капиталы индексі арасындағы корреляция 0,86 құрайды. Өндіріс саласының қызметкерлері арасында 50% гендерлік алшақтық анықталды, бұл өсу үрдісін көрсетеді. Өңдеу өнеркәсібіндегі жұмысшылардың көпшілігінің бакалавр дәрежесі жоқ, яғни олар ой еңбегін емес, қол еңбегін орындайды. Бәлкім, елде қолданылатын инновацияны ұлғайту, тиісті білімі жоқ қызметкерлердің санын қысқартуы мүмкін, ал өндірістік сектордың өнімділігі артады. Дегенмен, жұмыссыздықтың да өсетінін ескеруіміз керек.

Дәнді дақылдар саудасы азық-түлікке деген жаһандық сұранысты басқарудың және ұлттық азық-түлік қауіпсіздігін сақтаудың маңызды құралы болып табылады. Дәнді дақылдар және басқа да ауылшаруашылық өнімдер саудасы ресурстары бай елдері мен ресурстары шектеулі елдер арасындағы ресурстарды басқарудың маңызды әдісіне айналуда. Астық өндірісі Қазақстанның ауыл шаруашылығын дамытудың ең басым секторы болып табылады, ал Қытай әлемдегі жетекші астық өндіруші және тұтынушы болып табылады.Осылайша, осы зерттеудің мақсаты 2009 жылдан бастап 2018 жылға дейін саудаланатын дәнді дақылдар түрлері бойынша UN COMTRADE ұсынған эмпирикалық деректерді пайдалана отырып, Қазақстан мен Қытай арасындағы сыртқы астық саудасының дамуын зерттеу болып табылады.. Зерттеу мақсатына жету үшін анықталған салыстырмалы артықшылықтың индекстері және импортты қамту қолданылды. Нәтижелер Қазақстанның бидай, арпа және күріш бойынша ең өнімді сыртқы саудасына қол жеткізілгенін көрсетті, ал Қытайдың ең өнімді дәнді дақылдары күріш, қарақұмық және құмай болып табылады. Сонымен қатар, Қазақстан мен Қытай арасында халықаралық саудада дәнді дақылдар бойынша тікелей бәсекелестік жоқ. Бұл зерттеу Қазақстан экспорттың жоғарғы құнымен, импорттың төмен құнымен, сауда балансының жоғарғы оң сальдосымен, қамтудың жоғарғы индексімен және сыртқы саудадағы жоғарғы бәсекелестік артықшылықтары бар дәнді дақылдардың көп мөлшерімен сауда жасауға ниетті деген қорытындыға әкелді. Қазақстан екіжақты саудадағы астық саудасының құрылымын оңтайландыру үшін салыстырмалы артықшылықтарды пайдалануы керек. Демек, Қытай ерекше жағдайларда ғана сыртқы нарықтарға шығуы үшін астық өндіру әлеуетін егін өнімділігін молайту арқылы арттыруы керек.

Қазіргі уақытта дүниежүзіндегі өнеркәсіп өндірісінің тең жартысын трансұлттық компаниялар қамтамасыз етеді. Дамушы елдер үшін шетел инвестициясын тарту мәселесі ешқашан өзектілігін жойған емес. Ал ТҰК-лар экономикалық бөлімдер тарапынан жеке класс ретінде бөлінбесе де, әрқашан басым шетелдік инвесторлардың қатарында болды. Трансұлттық корпорациялар (ТҰК) көптеген әлемдік экономикалардың негізгі құрылымдық элементі, олардыңдамуы мен тиімділігін арттырудың негізгі қозғаушы күші болып табылады. Трансұлттық корпорациялар дамушы елдердегі экономикалық өсудің негізгі мәселелерін тікелей шетелдік инвестициялардың көмегімен шешеді. Сондықтан бұл зерттеудің мақсаты дамушы елдердің экономикалық өсімінің ТШИ-ге тәуелділігін зерттеу, яғни осы екі көрсеткіштің өзара байланысын Ресей Федерациясы мен Қазақстан Республикасының мысалында қарастырып, зерттеу болып табылады. Бұл зерттеу Қазақстан мен Ресей Федерациясына тәуелсіздік жылдарындағы ТШИ талдауы арқылы ТҰК-ның оң және теріс аспектілерін анықтауға бағытталған. Зерттеудің екінші бөлігінде Ресей мен Қазақстанның ЖІӨ-ге ТШИ үлесіне регрессиялық талдау жасалды. Ол үшін SPSS бағдарламалық құралы пайдаланылды. Тәуелсіз айнымалы ретінде Қазақстан мен Ресей үшін ТШИ бойынша ЖІӨ пайдаланылды. Екі елдің ЖІӨ тәуелді айнымалы ретінде алынды. Талданған кезең 1992 жылдан 2020 жылға дейін. Статистика Дүниежүзілік банктің және басқа да жергілікті билік органдарының ресми көздерінен алынды. Тәуелді айнымалылармен орындалатын регрессиялық талдаулар маңызды. Дегенмен, регрессия коэффициенттерін талдау негізінде РФ моделі үшін тәуелсіз айнымалының мәнділік деңгейі ҚР моделіне қарағанда жоғары екені анық. Осылайша, Ресей үшін ЖІӨ өсіміне ТШИ үлесі Қазақстанға қарағанда әлдеқайда жоғары.

ҚР Ұлттық статистика бюросының деректері бойынша Қазақстанда тұрғын үй-жайлардың саны және халықтың орташа жылдық саны бойынша мың тұрғынға барлығы 287 үй-жай келеді. ҚР-да тұрғын үйге шұғыл қажеттілік мәселесі тұрғын үй құрылысын жедел дамытумен, сондай-ақ жеңілдікті несиелеу жөніндегі мемлекеттік бағдарламалармен шешілуде. Тұрғын үйге қолжетімділік кез келген мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық саясатының өзекті мәселелерінің бірі болып табылады. Осындай бағдарламалардың бірі «Нұрлы жер». Мемлекеттiк қолдаудың негiзгi шаралары жалпы халық үшiн қолжетiмдi тұрғын үй салуға бағытталған. Тұрғын үйге қолжетімділік мәселелерін шешу үшін 2018 жылы ең көп сұранысқа ие «7-20-25» бағдарламасы әзірленді.Сондықтан, тұрғын үйге қолжетімділік мәселелерін шешу үшін 2018 жылы «7-20-25» бағдарламасы әзірленді, ол басқа ипотекалар арасында үлкен сұранысқа ие. Сондықтан халыққа ипотека қолжетімділігін анықтау қажет. Бұл зерттеу қолданбалы экономиканы зерттеу орталығының (AERC) елдегі тұрғын үйдің қол жетімділігі туралы зерттеулеріне негізделген. Бұл зерттеулерде елдің ірі қалалары мен өңірлері үшін есептелген екі HPI және HPA индикаторлары қолданылады. Есептеулер үшін 2015 жылдан 2020 жылға дейінгі ҰСБ ресми статистикалық мәліметтері пайдаланылды. HPI индикаторы бойынша нәтижелерге сәйкес, тұрғындар шығындарды есепке алмай, орташа жалақымен тұрғын үйге ақша жинай алмайды. НРА индикаторы бойынша 4 ипотекалық бағдарлама бойынша «7-20-25» бағдарламасы ғана қолжетімді болды.   
Дегенмен, есептеулер орташа деректер бойынша жүргізілді, бірақ іс жүзінде жеке. Мемлекет әзірлеген бағдарламалар тиімді, өйткені соңғы 5 жылда тұрғын үйге қол жетімділік жағдайы жақсарды.

Экономиканың аграрлық секторындағы сыбайлас жемқорлық тәуекелін басқару Қазақстанның Еуразиялық өңірде азық-түлік қауіпсіздігінің өзегіне айналу мүмкіндігін іске асыру үшін маңызды мәнге ие. Аграрлық сектордың өз экономикасындағы ұстанымын күшейту үшін Қазақстан табиғи және климаттық жағдайларда айқын басымдықтарға ие. Атап айтқанда, агро секторындағы өндірістің оң факторлары үлкен жер ресурстары, құрлықішілік географиялық орналасуы және тарихи алғышарттары (көшпелі мал шаруашылығы, Өсімдік шаруашылығы) болып табылады. Аграрлық сектор экономиканың ең қауіпті салаларының бірі болып табылады, ал соңғысы Климаттық, саяси, технологиялық, қаржылық, сондай-ақ сыбайлас жемқорлық сәттерінің болуымен көрінеді. Авторлар сыбайлас жемқорлық тәуекелі ұғымын келтіреді, экономиканың аграрлық секторындағы сыбайлас жемқорлық тәуекелінің ерекшеліктерін талдайды. Аграрлық бағыттың ерекшелігімен сыбайлас жемқорлық тәуекелдерін жіктеу берілген Сондай-ақ, авторлар сыбайлас жемқорлық тәуекелінің осы санатының алғышарттарын, ерекшеліктері мен түрлерін зерттейді. Саладағы салымдар негізінен мемлекеттік қаржыландыру көздері (бюджет, бюджеттен тыс қорлар) болып табылады. Осыған байланысты, мемлекеттік және жеке қаржылық салымдар өз кезегінде сыбайлас жемқорлық құрамдас бөлігі түрінде жанама нәтиже береді. Мақалада Қазақстан Республикасының ауыл шаруашылығы саласындағы сыбайлас жемқорлық тәуекелін ішкі және сыртқы талдау нәтижелері келтіріледі. Агросекторда сыбайлас жемқорлық тәуекелін басқару әдістерінің бірі ретінде матрица түрінде сыбайлас жемқорлық тәуекелін модельдеу ұсынылады. Авторлар матрицаның үлгі үлгісін ұсынды және оны қолданудың мысалдары келтірілді, сондай-ақ мемлекет үшін де, агробизнес субъектілері үшін де сыбайлас жемқорлық тәуекелімен күрес мақсаттарының өзара қажеттілігі туралы қорытынды жасалды.

Мақаланың мақсаты – ірі кәсіпкерлік субъектілерінің қызметіндегі менеджментті ұйымдастыруды талдау. Талдау нәтижелері тиімді менеджмент қағидаттарында өнеркәсіптік кәсіпорындардың құрылымдық бөлімшелерінің жұмысын ұйымдастыру сапасын арттыруға бағытталған. Мақаланы жазу үшін іріктеу, бақылау, жүйелік және экономикалық талдау әдістері, сондай-ақ басқару жүйесіндегі «олқылықтарды» анықтау үшін сауалнама қолданылды. Ғылыми-әдістемелік және ақпараттық база шетелдік және отандық ғалымдар мен экономистердің стратегиялық басқарудың инновациялық тетіктерін енгізудің жеткілікті деңгейімен сипатталады. Мақалада кәсіпорынның қаржы-шаруашылық қызметі талданды, жүйелік талдау және PEST әдістемесі негізінде ішкі ортаны бағалау жүргізілді, сондай-ақ сыртқы ортаға баға берілді, бұл авторларға жобаларды басқаруды тиімді ұйымдастыру бойынша тәжірибелік шараларды әзірлеуге мүмкіндік береді. Бағалауда қолданылған негізгі индикаторлар ұйымның өндірістегі көшбасшылығын және өнеркәсіптік кәсіпорынның экономикалық әлеуетін қамтамасыз етуге бағытталған бағалау көрсеткіштеріне негізделген. Кәсіпорынды тиімді басқару үшін қажетті тік және көлденең өзара әрекеттесуді дамытуға ықпал ететін төрт интегралды индикатор есептелді. Өнеркәсіптік кәсіпорындарда басқаруды ұйымдастырудың тиімділігін бағалаудың бұл әдістемесі шағын және ірі бизнеске тиімді басқарудың ұтымды тетіктерін қолдануға және ұзақ мерзімді уақытта келешекте кәсіпорынның мақсатты даму стратегияларын жасауға көмектеседі.

Бүгінгі таңда көптеген елдерде киноиндустрия экономиканың маңызды саласы болып табылады. Кино саласын зерттеуге деген ғылыми қызығушылық күн сайын арта түсуде. Себебі өндірістік және коммерциялық қызмет ұйымдарынан құралған кино индустриясы инвестициялаудың объектісі және табысты актив болып табылады. Мақала Қазақстанның экономикалық және әлеуметтік дамуындағы киноиндустрияның маңызын айқындауға бағытталған. Мақаланың мақсаты отандық киноиндустрияның ағымдағы хал-ахуалына талдау жасау арқылы саланың өзекті мәселелерін айқындау және даму үрдістерін талқылау болып табылады. Мақалада киноиндустрия саласының үш негізгі - экономикалық, әлеуметтік және идеологиялық қызметтерінің мәні сипатталады. Статистикалық және әлеуметтанулық деректерді қолдану әдісі арқылы отандық киноиндустрияның қазіргі жағдайына талдау жасалынды. Қазақстанның кино нарығының өзекті мәселелері, әлеуметтік-экономикалық ерекшеліктері, негізгі субъектілері талқыланды. Зерттеу нәтижесінде отандық кинобизнесте жекеменшік кинокомпаниялары басым екені айқындалды. Нарықта шетелдік киноиндустрия өнімдері басым екені олардың прокаттағы қаржылық түсімдерімен расталады. Отандық фильмдердің, соның ішінде ұлттық фильмдердің кино нарығындағы үлесін арттыру міндетінің өзектілігі арта түсуде. Сонымен қоса, мақалада ұлттық киноиндустрияның дамуына кедергі келтіруші проблемалық мәселелер мен жетілдіруге ықпал етуші факторлар ұсынылады. Бұл факторлардың қатарына кинематография саласындағы мемлекеттік басқаруды жетілдіру, отандық фильмдердің сапасының нақты параметрлерін белгілеу, қазақстандық фильмдердің қолжетімділігі қағидаттарын қамтамасыз ету жатқызылады.